Su döngüsü krizde

• Nehirlerin yüzde 60’ı anormal su seviyelerinde seyrederken, Afrika’da aşırı yağışlar 2 bin 500 kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu. Ayrıca, dünya genelinde 2050’e kadar 5 milyar insan susuzluk çekecek. 

Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) yayımladığı yeni bir rapor, gezegenin su döngüsünün giderek daha dengesiz hale geldiğini ve yıkıcı seller ile kuraklıklar arasında sert dalgalanmalar yaşandığını ortaya koydu. Raporda, 2024 yılında küçülen buzullar, dengesiz nehir havzaları, uzun süreli kuraklıklar ve şiddetli taşkınların, iklim değişikliğinin su kaynaklarını öngörülemez kıldığına dair güçlü kanıtlar sunduğu belirtildi.

WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo,“Su, toplumlarımızı ayakta tutar, ekonomilerimizi besler ve ekosistemlerimizi destekler. Ancak su kaynakları üzerindeki baskı artarken, aşırı suyla bağlantılı tehlikeler, yaşam ve geçim kaynakları üzerinde giderek daha fazla etkili oluyor” dedi. 

Rapora göre, dünyadaki tüm buzul bölgeleri, üst üste üçüncü yıl boyunca buz kaybı bildirdi. 2024 yılında küresel buzullar, 450 gigaton buz kaybetti. Bu miktar, 7 kilometre yüksekliğinde, 7 kilometre genişliğinde ve 7 kilometre derinliğinde dev bir buz bloğuna veya 180 milyon olimpik yüzme havuzunu dolduracak suya eşdeğer.  

Bu erime, küresel deniz seviyesini bir yılda yaklaşık 1,2 milimetre yükseltti. Bu durum, kıyı bölgelerinde yaşayan yüz milyonlarca insan için taşkın riskini artırıyor. Küçük buzul bölgelerinde “zirve su” (peak water) noktasına ulaşılıyor; bu noktadan sonra erime suları azalıyor çünkü buzul kütlesi kendisi küçülüyor.

Bir yandan kuraklık bir yandan sel

Rapora göre, dünya nehir havzalarının üçte ikisi olağandışı koşullar yaşadı. Amazon ve Afrika’nın bazı bölgeleri şiddetli kuraklıklarla mücadele ederken, Afrika’nın tropikal kuşağı, Asya ve Orta Avrupa’da normalin üzerinde yağışlar kaydedildi. Nehirlerin yaklaşık yüzde 60’ı ya çok fazla ya da çok az su taşıyor. 2024, su dengesizliğinin üst üste altıncı yılı olarak kayıtlara geçti.

Afrika’nın tropikal bölgelerindeki aşırı yağışlar, 2,500 kişinin hayatını kaybetmesine ve 4 milyon kişinin yerinden olmasına neden oldu. Avrupa, 2013 yılından bu yana en kapsamlı taşkınları yaşadı; nehir ağlarının üçte biri yüksek taşkın eşiklerini aştı. Asya ve Pasifik bölgesinde rekor düzeydeki yağışlar ve tropikal siklonlar, binden fazla kişinin ölümüne yol açtı. Brezilya’da güneydeki yıkıcı seller 183 can kaybına neden olurken, Amazon’daki kuraklık ülkenin yüzde 59’unu etkiledi.

WaterAid’den Patience Mukuyu, iklim krizine ilişkin, “Ya çok az su var ya da çok fazla” dedi. Bu durum, gıda, enerji, sağlık ve insan güvenliğini tehdit ederken, milyarlarca dolarlık zarara ve sayısız can kaybına yol açıyor.

3,6 milyar insan suya erişemiyor 

Birleşmiş Milletler Su Örgütü’ne (UN Water) göre, dünya genelinde yaklaşık 3,6 milyar insan her ay en az bir kez yeterli suya erişemiyor. Bu sayının, 2050 yılına kadar 5 milyarı aşacağı öngörülüyor. FRANKFURT