Suç: Kendi anadilinde eğitim vermek

• İran rejimi, Zara Mohammadi’ye Rojhilatê Kurdistan’ın Loristan kentinde yaşanan sel felaketinde yöresel elbiseler ile mağdurlara yardım toplaması ve kendi anadilinde eğitim vermesini gerekçe göstererek ceza verdi. 

DİNDAR KARATAŞ / MA-WAN

Rojhilatê Kurdistan’da öğretmen ve aktivist Zara Mohammadi, Kürtçe ders verdiği için 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Aynı zamanda sivil toplum örgütü Nojin'in başkanı olan öğretmen Mohammadi, 23 Mayıs 2019'da memleketi Sine’de gözaltına alınarak tutuklandı. 6 ay tutuklu kalan Mohammadi, 2 Aralık 2019 tarihinde yargılandığı mahkeme tarafından 700 milyon Riyal değerinde ipotek karşılığında serbest bırakıldı. Bunun üzerine Sine’de bulunan Devrim Mahkemesi tarafından 14 Temmuz 2021 tarihinde Mohammadi’ye “Devlet karşıtı grup kurmak” iddiasıyla 10 yıl hapis cezası verildi. Sine Temyiz Mahkemesi, 2021 yılının Ekim ayında, Mohammadi'nin 10 yıllık hapis cezasını gözden geçirerek cezayı 5 yıla indirdi. Cezası kesinleşen Mohammadi, 8 Ocak’ta Sine’deki kadın cezaevine konuldu. 

Dosyada suç yok 

Rojhilatê Kurdistan’ın Sine kentinde bulunan Kürdistan Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde 16 yıldır akademisyen olan Mohammadi’nin Avukatı Dr. Cwamêr Abdullahî, Mohammadi’nin tutuklanmasının hukuki boyutunu değerlendirdi. Mohammadi’nin asıl işinin anadil üzerinde çalışmak olduğunu ifade eden Abdullahî, İran yasalarında Farsça dili dışında diğer diller için de eğitim verilme hakkının tanındığını, ancak Mohammadi’nin dosyasında ise buna ilişkin tek bir ibarenin geçmediğini vurguladı. Mahkemeler tarafından Mohammadi’nin İran İşçi-Komünist Partisi ve Kürdistan Demokratik Partisi için çalıştığı iddiasında bulunduğunu söyleyen Av. Abdullahî, “Ben avukatı olarak dosyasını incelediğimde İran rejimine karşı suç işlediğine dair bir şey görmedim. Mahkeme ise Zara’nın Nojîn adlı bir grup oluşturduğunu ifade etti. Ben de bu grubun zaten devletin izni ile çalışmalarını sürdürdüğünü söyledim. Bu grubun misyonunda zaten anadilde eğitim vermek var. Bunu derneğin başvurusunu değerlendiren rejim kabul ediyor” dedi.

Yardım dağıtması suç

Mahkemenin yine Mohammadi’nin Loristan kentinde çıkan sel sonucu mağdurlar için yardım toplaması ve bu yardımları yöresel elbiseleri ile dağıtması suç unsuru olarak kabul ettiğine dikkati çeken Abdullahî, Mohammadi’nin Loristan halkına yardım etmesinin gayet insani bir durum olduğunu, bunun da rejime karşı bir suç unsuru barındırmadığını söyledi. Mohammadi’nin suç olarak kabul edilen yöresel elbiseleri ile cezaevine girdiğini kaydeden Abdullahî, “Mahkeme tüm bunlara rağmen Zara’nın hangi grup için çalıştığını belirtmiyor. Nojîn grubuna mahkemeler tarafından da daha önce incelenmeye alınmış bir suç pratiğine rastlanmamıştır. Zara bu grubun başkanıdır. Bir grubun çalışmalarında suç bulunmazken başkanına suç istinadı yapılabiliyor. Bu insan aklına zarar veren bir hukuki yaklaşımdır. Bu bir paradokstur. Hangi grup? Üyeleri kimlerdir? Mahkeme bu sorulara cevap vermiyor. Grubun adı yok, üyeleri yok, ancak mahkeme Zara’nın sadece kendisini grup olarak kabul ediyor” diye konuştu.

Rejim, hakimi davadan aldı 

Şu ana kadar hukuki olarak tüm süreçleri yürüttüklerini ancak mahkeme hiçbir delil olmadan Mohammadi’ye hapis cezası verdiğine işaret eden Abdullahî, mahkemenin gerekçeli kararında Mohammadi’nin Kürtçe anadil eğitim verdiği için cezalandırıldığına dair bir ibare geçmediğini de söyledi. Mahkemenin Mohammadi’nin hakkında grup üyesi olduğu iddiasında bulunduğunu belirten Abdullahî, ancak bu grubun ortada olmadığını ifade etti. Abdullahî, “Ben bir hukukçu olarak şu soru ile karşılaşıyorum: ‘İran’da Ana Dil üzerinde çalışma yürüten birçok grup var. Neden o gruplarda çalışanlar tutuklanmıyorlar da Zara tutuklanıyor?’ Ben de bu soruyu mahkemeye soruyorum ancak mahkeme bana gerekçeyi söylemiyor. Zara’nın davasına bakan 2 hakimden biri ile görüştüm. Hakim bana, ‘Zara’nın bir suçu yok. Polisten suç delili istedik ama olmadığını belirttiler.’ Yasal olarak Zara’nın beraat etmesi gerekiyor. Bu hakim daha sonra rejim tarafından bu davadan alındı. Başka bir hakim davaya atandı. Bu karar her ne kadar bir mahkeme tarafından verilmiş olsa da hukuki ve yasal değildir.”

Cezaevinde de eğitim verecek

“Mahkeme ne karar verirse versin, tarih Zara gibi kudretli ve güçlü bir kadının anadilinde eğitim verdiği için tutuklandığını yazdı” diyen Abdullahî, Zara’nın cezaevine gireceği gün çağrı yapmamasına rağmen insanların cezaevi önüne geldiğini belirtti. Abdullahî, “Zara ‘Ben anadilim için cezaevine giriyorum, bir suçtan değil. O nedenle gerek yok. Benim için cezaevi ve kütüphanenin farkı yok. Ben cezaevinde de anadilini bilmeyenlere eğitim vereceğim’ dedi” diye konuştu. 

Af Örgütü’nden çağrı

8 Ocak günü cezaevine konulan Zara Mohammadi’nin bırakılması için Uluslararası Af Örgütü, change.org üzeri imza kampanyası başlattığını duyurmuştu. Af Örgüt açıklamasında, Mohammadi’nin dosyasında hiçbir suç unsurun bulunmadığını ve siyasi herhangi bir partiyle ilişkinin olmadığını belirtti. Örgüt, insan hakları örgütlerine, toplumsal mücadele veren aktivistlere, onurlu insanlara ve dünyadaki tüm Kürtler’e Zara Mohammadi’nin sesi olmaya ve ona sahip çıkmaya çağırdı. Uluslararası Af Örgütü’nün Zara Mohammadi için imza hedefi ise 10 bin.