Arakanlar taşındı, sıra Êzîdîlerde

• Êzîdî Adalet Komisyonu avukatlarından Dr. Tatyana Eatwell, Arakan Soykırımı gibi Êzîdî Soykırımı’nı da Avrupa Adalet Divanı’na taşıyacaklarını söyledi. 

LUQMAN GULDIVÊ

Myanmar’da Arakan halkına karşı işleyen soykırım bölgeyle ve soykırımla hiçbir ilgisi olmayan Gambiya tarafından Uluslararası Adalet Divanı’na taşındı. Êzîdî Adalet Komisyonu da aynı yoldan Êzîdî Soykırımı’nı Adalet Divanı’na taşımanın yollarını zorluyor. 

Önde gelen insan hakları avukatlarının kurduğu Êzîdî Adalet Komisyonu (YJC), devletlerin Êzîdî soykırımındaki rolü ve ihmallerini araştıran bir rapor hazırladı. Raporda, Êzîdîlerin soykırımını önlemek için yükümlülüklerini yerine getirmeyen üç devlet öne çıkıyor: Türkiye, Irak ve Suriye. Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne göre söz konusu 3 devlet, Êzîdî Soykırımı’na karşı gerekli önlemleri almadı. Raporda özellikle Türkiye’nin katliamdaki rolüne dikkat çekilerek “soykırım uygulayanlara yardımcı olarak soykırımın yapılmasını sağladı” tespiti yer aldı. 278 sayfalık raporda, Türk devletinin DAİŞ çetelerinin sınırdan geçmesine izin verdiği, Êzîdî kadın ve çocukların para karşılığı satılarak köleleştirilmesine göz yumduğu, çetelerin Kürtlere karşı savaşması için eğitilmesine yardım ettiği ve bu şekilde soykırımı yapanları güçlendirdiği belirtildi.

Yargılama yolu açık

İngiltere’nin başkenti Londra’da Lordlar Kamarası’nda 6 Temmuz’da yapılan basın açıklamasıyla kamuoyuna duyurulan raporu, YJC avukatlarından Dr. Tatyana Eatwell ile konuştuk. Aynı zamanda raporu hazırlayanlar arasında yer alan Avukat Eatwell, soykırımı önleme görevlerini yerine getirmeyen devletlerin yani Türkiye, Irak ve Suriye'nin yargılanmasının yolunun açık olduğunu söyledi. Eatwell, konunun mümkün olduğunca çok hükümet tarafından tartışılması için tüm imkanları kullanacaklarını da belirtti. 

Birey ve devletin sorumlulukları arasında fark olduğunun altını çizen Dr. Tatyana Eatwell, “Devletleri uluslararası mahkemeye taşıyacağız. Bu alanda görevli mahkeme ise şu anda Uluslararası Adalet Divanı'dır” dedi. 

BM sözleşmesine uyulmadı

Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne göre devletlerin soykırımı önleme sorumluluğunun altını çizen Avukat Eatwell şöyle konuştu: “Bu sözleşmeye göre devletler hem soykırımı önlemek hem de soykırım suçunu cezalandırmakla yükümlü. 3 Ağustos 2014'te Êzîdîlere yönelik katliamın faili DAİŞ'tir. Anlaşmaya göre Irak, Suriye ve Türkiye devletleri soykırımı durdurmak ile yükümlüydü. Başka bir deyişle, bu katliamın olmaması için ellerindeki tüm makul ve uygulanabilir fırsatları kullanmaları gerekiyordu. Biz bu devletlerin Êzîdîlerin soykırımı karşısında üzerlerine düşeni yapmadığını görüyoruz.” 

Arakan Soykırımı gibi

Türkiye’nin Uluslararası Adalet Divanı’nda yargılanmasının mümkün olduğunun altını çizen Avukat Eatwell “İlgi çekici bir örnek var” diyerek, Arakan Soykırımı’nı hatırlattı: “Myanmar’da Arakan halkına (Rohingyalar) karşı işlenen soykırımdan dolayı BM sözleşmesi kapsamında açılmış, devletin sorumluluğuna dikkat çeken bir dava var. Bu davayı Uluslararası Adalet Divanı'na getiren ülke Gambiya'dır. Gambiya soykırım yerinden çok uzak. Bölgeyle ve soykırımla neredeyse hiçbir ilgisi yok. Ancak bu davayı Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'na götürdü. Divan ise BM sözleşmesine uygun olarak Myanmar devletine karşı harekete geçme kararı verdi.”

Girişimler sürüyor

Davanın Uluslararası Adalet Divanı'na taşınması için girişimlerinin sürdüğünü kaydeden Dr. Tatyana Eatwell, “Dünyanın her yerinde hükümetlere ulaşacağız, onlarla görüşeceğiz ve onları bilgilendireceğiz. Konuyla ilgili bir duyarlılık yaratmaya çalışacağız” dedi. Ülke parlamentolarına da konuyu taşımak için girişimlerde bulunacaklarını belirten Eatwell, “Meclislerde konuyu ilişkilerimizle tartışacağız. Ayrıca iyi ilişkilerimiz de var. Ama şimdi bunun hakkında konuşmayacağım ve davayla ilgili nedenlerden dolayı doğrudan görüşeceğimiz hükümetlerden bahsetmeyeceğim. Ancak avukatların, meslek kuruluşlarının desteği önemli. Bunu genişletmek için çalışacağız" bilgilerini paylaştı.