Artık ‘mavi yarınlar’ yok
Kültür/Sanat Haberleri —

David Lynch / foto:AFP
- Karanlık ve sıradışı anlatımıyla sinema tarihine damga vuran David Lynch, dünya çapında sinemacılara ilham veren bir miras oluşturdu.
Mavi Kadife, İkiz Tepeler ve Mulholland Çıkmazı gibi kült eserlerin yönetmeni David Lynch, 78 yaşında hayatını kaybetti. Ailesinin sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Lynch’in ölümünü “Artık bizimle olmadığı için dünyada büyük bir boşluk var. Ama onun da dediği gibi, ’Gözünüz delikte değil çörekte olsun’” sözleriyle duyurdu.
Sürrealist ve karanlık sanatsal vizyonuyla tanınan Lynch, sinema ve televizyona eşsiz bir anlatım tarzı bırakarak dünya çapında sinemacılara ilham veren bir miras oluşturdu.
20 Ocak 1946’da Missoula, Montana’da doğan Lynch’in sanatsal yolculuğu, sinemaya geçmeden önce resimle başladı. Eserlerinde sıklıkla kimlik, ikilik ve sıradan hayatların içindeki gizli karanlık gibi temaları işlerken, transandantal meditasyona olan ilgisi ve görsel-işitsel deneysel çalışmalara olan sevgisi de ona ilham kaynağı oldu.
David Lynch, cesur bir yönetmen olarak adını duyurduğu ve kült statüsü kazandırdığı Eraserhead (1977) adlı çarpıcı ve avangard filmiyle kariyerine başladı. Ardından, Fil Adam (The Elephant Man, 1980) ile büyük bir çıkış yaptı. Zaten bu filmiyle birden fazla Oscar Ödülü adaylığına hak kazandı. Ancak asıl mirasını, Mavi Kadife ve bir klasik haline gelen televizyon dizisi İkiz Tepeler ile yarattı. Bu yapımlar, Lynch’i korku, gizem ve sürrealizmi ustalıkla harmanlayan bir hikaye anlatıcısı olarak sinema tarihine kazandırdı.
Lynch, zaman zaman ticari başarısızlıklarla karşılaşsa da, örneğin Dune (1984) adlı eserinin uyarlaması gibi, azmi ve yaratıcı vizyonu ona Wild at Heart (1990) ve Lost Highway (1997) gibi çığır açan filmleri kazandırdı. Özellikle Mulholland Çıkmazı, ona En İyi Yönetmen dalında Oscar adaylığı kazandırarak hala en çok takdir edilen eserlerinden biri olmuştur.
Sinema dışında Lynch, aynı zamanda üretken bir ressam, müzisyen ve transandantal meditasyonun güçlü bir savunucusuydu. Bu pratiği dünya çapında yaymak amacıyla David Lynch Vakfı’nı kurmuştu. Onun sanatsal çeşitliliği ve kendine has tarzı, onu çağdaş sinemanın en etkili ve gizemli figürlerinden biri haline getirdi.
* * *
Gittiğine inanmıyorum
Lynch'in yönettiği Mullholland Drive adlı film sayesinde kariyerinde büyük bir çıkış yakalayan Naomi Watts: “Kalbim kırıldı. Dostum Dave... Dünya onsuz aynı olmayacak. Yaratıcı bir akıl hocasıydı. On yıldan fazla bir süredir girmeye çalıştığım, sağda solda seçmeleri geçemediğim dünya. Sonunda meraklı bir adamın karşısına oturdum, ışık saçıyordu, başka bir çağdan kelimeler söylüyordu, beni güldürüyor ve rahatlatıyordu. Gittiğine inanmıyorum. Parçalara ayrıldım, sonsuza dek minnettarım. Her şey için teşekkürler.”