Ateşten Newroz’un kızı

Kürt halkına yönelik, inkar ve imha politikalarının yoğun olarak yaşandığı 1990'lı yıllarda Newroz'un yasaklanmasına ve baskılara tepki olarak Kadifekale'de bedenini ateşe veren Rahşan Demirel, Kürdistan'da yakılan Newroz ateşinin kıvılcımlarının batının bir ucu İzmir'e sıçradığının resmiydi. Demirel'in yaşamını anlatan ve bugün yaşanan baskı politikalarını değerlendiren Demirel'in ağabeyi Nusret Demirel, Demirel'in insanların Kürt halkına yönelik zulme suskun kalışını sindiremediğini söyleyerek, "Rahşan kendini Newrozlaştırarak dünyada bir milat oluşturdu" diye konuştu.

22 Mart 1992'de Kadifekale'de bedenini ateşe vererek Newrozlaşan Rahşan Demirel 15 Ağustos 1975 yılında Mêrdîn Nisêbîn'de dünyaya gelir. Henüz 1 yaşındayken ailesi İzmir'e taşınan Rahşan, Kadifekale'yi çok sevmesine rağmen köyünden kopartılmasını hiçbir zaman kabullenemedi. 

Sorgulayıcıydı

Rahşan henüz çocuk yaşlarındayken Kürdistan'da devlet baskısının farkındadır. Yaşamı boyunca sık sık kendine "Neden dilimi konuşamıyorum, insanlar katlediliyor ve Kürt olduğu için horlanıyorum?" sorularını sorar. 

1990'lı yıllarda Nisêbîn'de başlayan serhildan dalga dalga her yere yayılırken İzmir Kadifekale'de de yankısını bulmuştu. Kürt halkı diriliş ruhunu yakalayıp ayağa kalktığı bir dönemde, Kadifekale'de yaşayan Kürtler eylemlerde en önde, ellerinde taşlarla çatışan küçük kız olarak tanıdı onu. Bir gün annesine, "Cizre'de halkımızı katlediyorlar. Kürtleri öldürüyorlar. Biz niye bir şey yapmıyoruz anne?" diye sorması, yaşadığı sorgulamanın pratiğe dönüşmesinin sırrı gibiydi. 

'Newroz kutlanacak!..'

1992'de Cizîra Botan'da yaşanan ve günlerce süren serhildanlardan çok etkilenen Rahşan Demirel, Newroz'dan bir gün önce Newroz kutlamalarının yasaklandığını televizyondan izler. Dönemin İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'in "Bu yıl Nevruz kutlanmayacak. Kutlayan olursa da gereği yapılacaktır" derken, ertesi sabah, yani 1992 22 Mart'ında sabah erkenden kalkar ve Kadifekale'ye çıkar. Evden çıkmadan önce de bir karton parçasına "Ben kendimi Newroz yapıyorum Kadifekale' de. Cizre, Mardin ve Nusaybin'in cevabını vermek zorundayım. Bana sahip çıkın. İsmet Sezgin'e haber veriyorum, Newroz kutlanacak. Lastikle olmasa bile, canımızla kutlanacak!" diye yazan Demirel, evden çıkıp Kadifekale'nin yukardan tüm İzmir'i gören merkezine çıkmış, bir bidon gaz içerek bedenini Newroz ateşi yapmıştı. 

Bedeni yanmasına rağmen ellerinin özgürlüğün simgesi 'zafer işareti' halinde kaldığını görenler şoktaydı. 

'Toprak uğruna değer'

Kolluk güçleri ise kimseye haber vermeden cenazeyi gömmek istiyordu. Polis otopsi için Rahşan'ı almak istediğinde annesi, "Onu alırsanız, bende kendimi yakarım" diyerek cenazeyi almalarına engel olur. Dönemin Nusaybin Tabur Komutanı olan Veli Küçük, defnedilmek üzere Nisêbîn'e götürülen cenazeye el koyarak, Rahşan Demirel'in annesini gözaltına alır. Rahşan'ın fotoğrafına bakarak anne Demirel'e "Ne güzel kızmış. Neyin uğruna? Değer mi?" diye sorması üzerine Demirel, yerden bir avuç toprak alarak, "Bunun uğruna. Bu toprak uğruna değer" diye cevap verir.

'Suskunluğu sindiremedi'

Rahşan'ın devrimci bir kişiliğe sahip olduğunu vurgulayan ağabeyi Nusret Demirel, Rahşan'ın 1991 yılında ziyarete gittiği Nisêbîn'de devletin halka uyguladığı zulme tanıklık ettiğini, İzmir'e döndükten sonra, insanların bu zulme suskun kalışına sindiremediğini söyledi.

Cizîr ve Nisêbîn'de 1992 yılında insanların panzerler altında ezildiğini, devletin katliam ve baskılarla Newroz'un kutlanmasını engellemeye çalıştığını belirten Demirel, "Rahşan 92 yılında yasakçı zihniyete karşı bu eylemi gerçekleştirerek, Kürt halkının özgürlük çığlığı oldu" şeklinde konuştu. Sur'da yaşanan olayları basından takip ettiğini belirten Demirel, "Şu an 92 yılları tekrardan yaşıyoruz. Bugün şiddetin boyutu bir adım daha önde gidiyor. Hiçbir gencin katledilmesini istemiyorum" dedi.

'Rahşan bir milat oldu'

"Rahşan, Mazlum ve Zekiye Kürt halkına meşale oldu" diyen Demirel, "Rahşan kendini Newrozlaştırarak dünyada bir milat oluşturdu. Bizde bu Newroz'un barış içinde kutlanılmasını istiyoruz. Mazlumların, Rahşanların, Zekiyelerin Newroz ateşini bütün halkımızla tekrar yakalım" dedi. 

 DİHA/İZMİR