Bingöl'de AKP'den kopuş zamanı

• Genç ilçe merkezinde HDP ilçe başkanlığına uğruyoruz. Amacımız, Cemile Turhallı Balsak ve beraberindekilerin hangi köyde olduklarını öğrenmek. İlçe Başkanı Hatip Tan ile konuşuyoruz. Seçim telaşı hakim. Yoğun çalıştıklarını belirten Tan, sabahın erken saatlerinden itibaren partili gençlerin çalışmalara katıldıklarını anlatıyor.
• 50'li yaşlarında olan Abdurrahman Kılıç ile sohbet ediyoruz. "Bunlar gidici, gidecekler. Artık gerçekten istemiyoruz. Allah’ın izniyle biz kazanacağız" diyor ve ekliyor: "Kürtler ateş çemberinden geçmiş. Bir değil, binlerce defa hatta. Zindanlarda, dağlarda, meydanlarda, 90'larda hep direnmiş. Bunu unutmasınlar" diyerek tepkisini dile getiriyor.
• Cemile Turhallı Balsak ile köy ziyaretleri sürerken ancak bir köy yolunda röportaj yapma imkânı buluyoruz: "Bu iktidarı ebedi olarak zaten istemediklerini anlatıyorlar. Çünkü yaşamlarını doğrudan etkileyen, halkı yoksullaştıran, halkı sefalete sürükleyen, halkı suça sürükleyen bir süreç yaşanıyor ve Bingöl de gerçekten her şeyden fazlasıyla etkilenen bir yer."

MUSTAFA DOĞAN/BİNGÖL

Doğa güzellikleri, verimli arazileri, birçok meyve ve sebze çeşidinin yetiştiği Bingöl'de, cumhuriyetten bu yana hükümetlerin ciddi yatırım yapmaması nedeniyle, şehir önceki yıllarda olduğu gibi şimdi de işsizlikle boğuşuyor. Bingöl, yoksulluk ve işsizlik nedeni ile göç eden şehirlerin başında geliyor. 90'lı yıllarda ise koruculuğu kabul etmedikleri için zorla köy boşaltılması göçü tetikleyen etkenlerden biri. Göç edenlerin çoğu ya yurt dışına ya da İstanbul, Mersin, İzmir, Amed gibi şehirlere göç etmiş.

2018 seçimlerinde 3 milletvekili çıkarabilen Bingöl’ün iki vekili AKP, 1 vekilini ise HDP kazanmıştı. Seçime katılım oranı yüzde 81,21 olmuştu. Bingöl merkez, Adaklı, Genç, Kiğı ve Solhan’da AKP öne geçerken; Karlıova, Yayladere ve Yedisu’da ise HDP 1. parti çıkmıştı. 2023 seçimlerinde de Bingöl’ün 3 vekili var. 2019 yerel seçimlerinde ise AKP oyların yüzde 38.60’ını alırken, HDP ise yüzde 30,44’te kalmıştı. Bingöl belediyesini AKP kazanırken, 9 belediyeyi AKP, 1 belediyeyi CHP, 1 belediyeyi de MHP kazandı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2022 yılında yayınladığı verilere göre sadece İstanbul'da 147 bin 988 Bingöllü yaşıyor. Bingöl'ün 2022 yılı nüfusu ise 282 bin 556. Göç edenler arasında, mesleği olanlar ya da az biraz birikimi bulunanlar müteahhitlik, fırıncılık ya da gıda sektöründe çalışırken, mesleği olmayanlar ise inşaatlarda amelelik, mevsimlik işçi gibi alanlara yönelmiş. Bingöl köylerinde kalanların çoğu ise hayvancılık ve arıcılık gibi işlerle geçimini sağlıyor.

Adaklı, Genç, Karlıova, Kiğı, Solhan, Yayladere ve Yedisu gibi ilçelere sahip olan Bingöl'de, Tawusalan, Botyan, Murtezan, Mıstan, Sîwan, Ziktê gibi aşiretler belli bir nüfusa sahip. Bunlardan Sîwan ve Ziktê aşiretleri korucu. AKP ve MHP gibi partileri destekliyorlar. Son yıllarda bu aşirete bağlı olan korucular ile emekli olmuş korucuların çocukları ise uzman çavuş yapılmış. Yaklaşık 2 bin kişi. Köy boşaltmalarından sonra koruculuğu kabul eden ailelerin çoğu ise şu an da Bingöl'ün en büyük ilçeleri olan Genç ve Solhan'da yaşıyor.

Köylerde korucu gösterilmelerine rağmen, tamamına yakınının evleri ilçe merkezlerinde. Özellikle Genç ilçe merkezinde birçok mahallede korucu aileleri bulunuyor. Korucu olarak köyde görünüyorlar, ancak ikametgâhları ilçe merkezinde.

AKP adayına AKP'li seçmenden tepki!

Genç ilçesine geldiğimiz günün bir gün öncesinde şimdiki vekil olan ve yeniden AKP'den birinci sıra adayı gösterilen Fevzi Berdibek ilçeye gelmiş ve AKP'li seçmenin tepkisiyle karşılaşmış. O anlara tanıklık eden bir genç şunları anlatıyor: "Kendisi vekilken de ilçeye gelirdi. O zamanki karşılama ile bugünkü karşılama farklıydı. AKP'lilerin bir kısmı karşılamaya gitmedi. Esnafları ziyaret edince de, 'Bugüne kadar Meclistesin, Bingöl halkı için ne yaptın. Neden listede bir Gençli aday yok' diye tepki gösterdiler.

'Babadan oğula saltanat'

Genç ve Solhan nüfusuna kayıtlı bir adayın gösterilmemesi, AKP'liler tarafından tepkiyle karşılanıyor. AKP eski milletvekili Yusuf Coşkun'un oğlu Furkan Ufuk Coşkun'un aday gösterilmesi de, “Babadan oğula saltanat mı olacak” diyerek tepkiyle karşılanmış. Hem küskünlük hem de tepkiler, AKP'nin özellikle güçlü olduğu Genç ve Solhan'da oy kaybedeceğini gösteriyor.

Köyler tek tek ziyaret ediliyor

Yeşil Sol Parti adaylarına bir gün öncesinden ulaşmak istiyoruz. Ancak telefonları kapalı. Sonradan öğreniyoruz ki, üç aday da sabahın erken saatlerinden itibaren dağ köyleri başta olmak üzere konvoy halinde köy ziyaretlerinde bulunuyorlar ve çoğu yerde de telefonlar çekmiyor. İkinci sıra adayı Cemile Turhallı Balsak ile randevulaşıyoruz. "Sabah erken gelirseniz görüşebiliriz. Zamanımız yok. Köyleri dolaşıyoruz. Geç gelirseniz köylerde olabiliriz" diyor. Genç’e gelmeden yolda kaç kez arıyoruz ama telefonu hep kapalı.

Bingöl 15 yıldır Karadeniz'e bağlanamadı

Genç ilçe girişinde devasa bir köprü inşaatı duruyor. Bu köprü, AKP iktidarı döneminde 'Bingöl'ü Karadeniz'e bağlayacak köprü' diye hep propagandası yapılan o köprü. Ama 15 yıldır inşaat halinde. Yıllardır genel seçim ya da yerel seçim propagandalarında AKP adaylarının dile getirdiği ve 'bitti-bitiyor' dedikleri köprünün 15 yılda sadece ayakları yapılmış. Bunun dışında yapılan bir şey yok.

Hedef 2 vekillik

Genç merkezinde HDP ilçe başkanlığına uğruyoruz. Amacımız, Balsak ve beraberindekilerin hangi köyde olduklarını öğrenmek. İlçe Başkanı Hatip Tan ile konuşuyoruz. Seçim telaşı hakim. Yoğun çalıştıklarını belirten Tan, sabahın erken saatlerinden itibaren partili gençlerin çalışmalara katıldıklarını anlatıyor. "Bugün sabah saatlerinde yağmur vardı. Herhalde bu yağmurda kimse gelmez dedik. Ama yurttaşlar partiye geldiler ve çalışmalarına başladılar" diyen Tan, AKP'nin oy deposu olarak gördüğü Genç ilçesinden AKP'ye tepki olduğunu belirtiyor: "Eskiden Gençli olan bir aday mutlaka gösterirlerdi. Ama bu seçimde yok. Bundan dolayı AKP seçmeni küskün ve bu sandığa da yansıyacak. Yeşil Sol Parti'nin ikinci sıra adayı Cemile Turhallı Balsak ise Gençli. Oylar bize mi döner, başka partiye mi döner bilemiyorum. Bizim hedefimiz Bingöl'den en az 2 vekil çıkarmak.”