Dersim-Koçgiri
Mehmet Bayrak, bugüne kadar Kürdoloji konusunda oldukça önemli çalışmalara imza attı. Son kitabı ‘Dersim-Koçgiri’nin genişletilmiş yeni baskısının girişinde Pir Sultan’dan yaptığı alıntıda dendiği gibi, “kanlı zalimin yaptığı işler” Mehmet Bayrak’ı “bir bülbül gibi zareliyor” olacak ki, Kürt ve Kürdistan hakikatini tarihin karanlık dehlizlerinde eşelemeyi sürdürüyor.
Yazar Bayrak, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve kurumlaşma sürecinde yapay Türk kimlikli bir ulus devlet yaratmak amacıyla halklara, özellikle de Kürtlere dayatılan ‘tek tipleştirme’ politikalarının yol açtığı vahşetin ve soykırım çabalarının peşini bırakmıyor.
Hem fiziki hem de psikolojik zor ve zulüm uygulamalarıyla inkar ve imha siyasetinin kurbanı yapılmaya çalışılan Kürtler, bugün Mehmet Bayrak’ın çalışmalarıyla kendi geçmişini, Kürt ve Kürdistan hakikatini gerçek belge ve bilgilerle detaylı öğrenme fırsatı buluyor.
Şimdiye kadar 26 esere imza atan Mehmet Bayrak elde ettiği bilgilerle yetinmiyor, ulaştığı her yeni belge ve bilgiyle daha fazlasının peşine düşüyor. Genel deyimle, adeta bir kuyumcu titizliğiyle, resmi tarih yazıcıları tarafından karartılmış, yok sayılmış, çarpıtılmış Kürt tarihine ilişkin hakikatleri gün yüzüne çıkarmaya çalışıyor.
Bayrak’ın çalışmaları, kendisinin de ‘zehirli’ diye tanımladığı Türk resmi tarih tezlerinin ‘panzehir’dir. Onun, birçok açıdan birer ilk olma özelliği taşıyan Kürdoloji çalışmaları aynı zamanda Kürt ve Kürdistan gerçeğinin izini süren genç araştırmacılara da kaynak oluşturuyor.
Türkiye Cumhuriye’tinin ilk yıllarında Kürt coğrafyasının kuzey-kuzeybatısında Kızılbaş Kürtlere karşı işlenen soykırım uygulamalarını 2010 yılında ‘Dersim-Koçgiri’ adlı çalışmasında belgeleriyle gözler önüne seren Mehmet Bayrak, iki yıldan bu yana elde ettiği yeni belge ve bilgilerle donattığı bu çalışmasının genişletilmiş ikinci baskısını da Kürt tarih arşivine kazandırdı.
Kemalist rejim, önce fiziki yok etmeye çalıştığı Kürtleri ardından da bilinç katliamına tabi tuttu. Bu soykırım politikasından en fazla Kızılbaş-Alevi Kürtler nasibini aldı. Zira, yeni devletin ve oluşturacağı ‘milletin’ kimliği ‘Türk ve Sünni’ olacaktı. Soykırım politikalarıyla kendi hakikatinden uzaklaştırılan Kızılbaş Kürtler,hem bu politikanın bizzat yürütücüsü Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) hem de rejimin önderleri Mustafa Kemal ve İsmet İnönü’ye kendini kalkan yapan bir duruma getirilmeye çalışıldı. Onların çocukları ve torunları da, bu soykırımı 20 yıl boyunca bizzat yürüten bu aktörler için, “haberi yoktu (!)” deme ‘gafletine’ yönlendirildi. Haberleri var mıymış, yok muymuş; açın, ‘Dersim-Koçgiri (Te’dib, Tenkil,Taqtil, Tehcir, Temsil, Temdin, Tasfiye)’ kitabını dikkatlice okuyun...
Konu Alevi Kürtler olduğunca Mehmet Bayrak’ın çalışmalarının önemi daha da artıyor. Özellikle CHP hükümetlerinin Kızılbaş –Alevi Kürtler’e ne yaptığını, Mustafa Kemal, İsmet İnönü ve ardıllarının Kürtlere neyi reva gördüklerini bizzat orijinal belgeleriyle görmek için ‘Dersim-Koçgiri’ kitabı mutlaka okunmalı!..
‘Dersim-Koçgiri’ kitabı yeni Kürt nesillere, darağacında, “Önünüzde diz çökmedik, bu da size dert olsun!” sözünü zalimin yüzüne tokat gibi indiren Seyit Rıza’nın, ser verip sır vermeyen Alîşêr ve Zarîfe’nin, son nefesine kadar Kürt ve Kürdistan davası için çırpınanDr. Nuri ve yoldaşlarınının yarattıkları direniş destanını da anlatıyor...
Bu çalışmada ayrıca, günümüze de ışık tutarcasına, klasik ‘böl-yönet’ politikasının Cumhuriyet’i kuran CHP ve İttihatçı kadrolar tarafından Kürtlere ne kadar kurnazca ve acımasızca uygulanmaya çalışıldığı da belgeleriyle gözler önüne seriliyor. ‘Dersim-Koçgiri’ kitabı gösteriyor ki; “Kürdistan’ın Fırat nehri esas alınmak üzere, ‘T’ harfi şeklinde üçe bölünmesi; bu bölünme esnasında öncelikle Kurmançlarla Zazalar arasında, ardından da Kızılbaş-Alevi Kürtlerle Sünni-Şafii Kürtler arasında bir ‘Türklük’ barajının kurulması öngörülüyordu...”
700 sayfalık bu çalışma, bir bütünen Dêrsim ve Qoçgirî’de yürütülen soykırım politikası ve ona karşı direnişi anlatıyor. Kitapta, Türk devleti tarafından ‘etno-dinsel arındırma, tektipleştirme ve Türk-İslamlaştırma’ politikasına maruz bırakılan Dêrsim ve Qoçgirî Kürtlerinin ağıtları, edebiyatı, müziği, şairleri, dengbêjleri ve direnişçi kadınları da tanıtılıyor.
‘Dersim-Koçgiri’, Öz-ge Yayınları’ndan çıktı. Elinize, yüreğinize sağlık Mehmet Bayrak; hizmetiniz hak defterine yazıla...
Mehmet Bayrak, Dersim-Koçgiri, Öz-ge Yayınları 2012/Ankara
HALİL DALKILIÇ
