20 il hiç kadın vekil çıkarmadı 

• KA.DER İzmir Şube Başkanı Banu Önkol İçhedef, yaklaşan seçimlerde kadın adayların listelerin üst sırasında gösterilmesi çağrısında bulunarak, Türkiye tarihinde hiç kadın vekil çıkarmayan 20 il olduğunu belirtti. Banu Önkol İçhedef, “Kadınlar kültürel açıdan yaşadıkları şehrin eril ortamında tökezlemiş olabilir” dedi.

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derin olduğu Türkiye’de yaklaşan seçim dolayısıyla kadın örgütleri, hareketleri ve yapıları parlamentoda daha fazla kadın vekilin yer almasını istiyor.Türkiye’de kadın vekillerin erkeklere oranla az olduğu parlamentoda seçimlere giderken, kaç kadın milletvekilinin seçileceği merak konusu.

27’inci dönem milletvekili listesinde 600 vekilden 104'ünü kadın, 497'sini erkekler oluşturuyor. Parlamentolar Arası Birlik ve Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin hazırladığı "Siyasette Kadın 2021" haritası verilerine göre, Türkiye, parlamentolardaki kadın temsilinde 188 ülke arasında 129'uncu sırada. 

En çok kadın vekil HDP’de

Partilerin kadın erkek dağılımı şöyle: Halkların Demokratik Partisi’nde (HDP) 56 vekilden 22’si (yüzde 39.29), Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP) 285 vekilin 54’ü (yüzde 18.95), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 130 vekilin 16’sı (yüzde 11.94), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) 48 vekilin 4’ü (yüzde 8.33), Türkiye İşçi Partisi’nde (TİP) ise 1 (25.00) kadın vekil bulunuyor. Oy dağılım oranlarına bakıldığında en çok kadın vekilin bulunduğu parti HDP.

Bakanlar ve grup başkanları erkek

18 bakanlığın bulunduğu parlamentoda sadece bir kadın bakan bulunuyor; O da Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Meclis’te grubu olan 5 siyasi partiden 15 grup başkanvekili bulunuyor. Partilerin grup başkanvekilliğinde de eşit temsiliyeti esas alan HDP bulunuyor. 

Türkiye tarihi boyunca kadın vekil çıkarmayan 20 il

Kadın Adayları Destekleme Derneği’nin (KA.DER), 2019’da yaptığı araştırmaya göre, Türkiye'nin 20 şehri Cumhuriyet tarihi boyunca bir tane bile kadın milletvekili çıkarmadı. Türkiye tarihi boyunca hiç kadın vekil çıkarmayan şehirler şunlar: Adıyaman, Artvin, Ardahan, Bayburt, Burdur, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sinop, Yozgat.

Siyasette kadın olmak eril bir ortamda var olabilmektir

KADER İzmir Şube Başkanı Banu Önkol İçhedef ile yaklaşan seçimlerde parlamentoda eşit temsiliyetin önemine ilişkin konuştu. Türkiye siyasetinde kadın olmanın “Ataerkil, eril bir ortamda kendini var edebilmek” olduğunu belirten Önkol, kadınların cinsiyetçi-eril ortamda kendilerini rahat ifade edebilmeleri, karar mekanizmalarında kadın erkek eşitliğinin sağlanması açısından dernek çalışmalarını yürüttüklerini söyledi. 

Ekonomik ve kültürel engeller bulunuyor 

Kadınların siyasete katılımı önündeki en büyük engelin ekonomik ve kültürel engeller olduğunu ifade eden Önkol, “Aslında bu iki engelde zincirin halkaları gibi birbirine geçmiş durumda. Ekonomik anlamda bağımsızlığını kazanan kadınlar maalesef aile ve çevrenin engellemesiyle karşı karşıya. Toplumun belirlediği toplumsal normlardan kaynaklı kadın siyasete atılmakta güçlük çekiyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmış olsa mecliste de kadın temsiliyeti, kadınların varlığı artmış olacak. Kadın erkek eşitliği sağlanmalı” dedi.

Kadınlar alt sırada gösteriliyor

Dernek olarak kadın adayların adaylık sürecinde desteklenmesi için siyasi partilere maddi manevi destek çağrısında bulunan Önkol, başvuru ücretlerinde kadınlara maddi imkan sağlanması ve kadın adayların aday olması için üst sıralarda gösterilmesi gerektiğini belirtti. Kadın adayların seçilmemesi için alt sıralardan aday gösterilmeye çalışıldığına dikkati çeken Önkol, kadınların listelerde 12-13’üncü sıralara verildiğini belirterek, gelecek seçimlerde kadın adayların ön sıralarda yer alması için desteklenmesi gerektiğini söyledi.

Eşbaşkanlık büyük bir kazanım

Türkiye siyasetinde eşbaşkanlık sistemiyle bir ilke imza atan HDP'nin tüzüğüne de işaret eden Önkol, “Her siyasi partinin kendi siyasi kültürüyle alakalı tüzüğü var. Bu anlamda eşbaşkanlığı kabul eden ve bu yolda yürüyen siyasi partileri destekliyoruz, bunun devamlılığı olması gerektiğini düşünüyoruz. Eşbaşkanlık sistemi kadın mücadelesi açısından büyük bir kazanım. Bunun için siyasette de erkek egemen, cinsiyetçi dile karşı da mücadele edeceğiz. Kadın cumhurbaşkanı da, kadın bakanda olması gerekiyor” dedi.

Amaç kadınları siyasete kazandırmak

KA.DER’in yürüttüğü çalışmalara ilişkin de bilgi veren Banu Önkol İçhedef şunları kaydetti: “2019 Mart seçimlerinden sonra 20 il projesini gerçekleştirdik. Meclis kurulduğundan bu yana 20 ilde hiç aday çıkmamış. Bizler bu illere giderek kadınların neden siyasete atılması gerektiğini ve bu kadınları teşvik etmek için çalışmalar yaptık. Aslında kadın vekil çıkmayan illere baktığımızda okuma yazma oranı yüksek görünüyor ama hiç kadın aday çıkmamış. Kadınlar kültürel açıdan yaşadıkları şehrin eril ortamında tökezlemiş olabilir. Yerinde çalışma yaptıktan sonra Osmaniye ve Kırklareli'nde 2 tane kadın aday çıktı. Dernek olarak son seçimde de kadın adayları destekleme konusunda kadınlarla birlikte mücadele edeceğiz. Zor bir süreç bizi bekliyor burada kadınların yanındayız, siyasi ideolojileri ne olursa olsun burada asıl mesele; Kadınları siyasete kazandırma, kadın bakış açısıyla siyaset yapmak. Yeni aday adayı kadınları burada derneğimizde görmek eski kadın siyasetçilerin deneyimlerinden faydalanması açısından derneğimize bekliyoruz.” 

MA / İZMİR