Direniş bilinci olarak Newroz

• Newroz Kürt tarihinde devrimci bir direnişin simgesidir. Milyonlarca Kürdün sahip çıktığı bu evrensel kültürde ve direnişte gelecek var, umut var, devrimci bir ruh var.

ROBERT PEKÖZ
Kürtlerin tarihinde ki Newroz bir isyan ve zulme karşı bir başkaldırı olarak anılıyor. Kürt tarihinde Newroz’un bir direnişi temsil ettiğini anlamak oldukça önemlidir. Mitolojik bir olguya dönüşen Demirci Kawa’nın isyanı, yeniden ulusal mücadelede vücut bulmuştur. Yurtsever Kürt ulusal hareketinin Newroz’u sahiplenmesi ile birlikte, son yarım asıra yakındır, Newroz Kürt tarihinde devrimci bir direniş olarak simgeleşti.

Kürt tarihinde Newroz spesifik bir kutlama olarak değil, tersine bir isyan, bir direniş ve bir başkaldırı olarak anılıyor. Milyonlarca Kürt 21 Mart'ta aynı ruhun heyecanını yaşıyor. Bu bağlamda Newroz’un isyancı doğası yeniden meydanlara yansıyor. 21. Yüzyılda Newroz kutlamaları Kürtler için daha anlamlı hale geliyor. Kürdistan'ın sınırları içinde Newroz ruhunu yeniden büyütmek, ortak bir ulusal değer yaratmak uğruna, Kürt Ulusal Hareketi bedeller ödeyerek Newroz’u anıyor, kutluyor. Her yıl Newroz kutlamalarında Türk devletinin engellemeleri sonucu, Kürtlerin tarihinde Newroz kutlamaları ölümlere ve acılara da dönüşüyor.

‘2010'dan başlayarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart'ı "Dünya Newroz Bayramı" olarak kabul etmektedir.’ Newroz insanlık dünyasının ortak bir kültürüne dönüştü. Newrozun isyancı ve birleştirici ruhu, Kürt halkında vücut buluyor. Buda Newroz kutlamalarına devrimci bir değer kazandırıyor. Milyonlarca Kürdün sahip çıktığı bu evrensel kültürde ve direnişte gelecek var, umut var, devrimci bir ruh var. Newroz Kürt kimliğinde değer buluyor ve birleştirici bir güce dönüşüyor.

Türk devletinin (TC) Newroz kutlamaları ise tam bir sahtekarlık örneğidir, her zamanki gibi. Ne zaman Kürtlerin Newroz etkinlikleri bir mücadeleye dönüşürse, Türkiye'deki ırkçılar da Newroz’a sahip çıkmaya ve kutlamaya başladı. Irkçıların Newroz’a sahip çıkması basit bir manipülasyon olduğu bilinmelidir. Newroz’u bu kadar özel yapan realite, Newroz’un direniş ve devrimci ruhudur.
Peki Newroz’un gerçek hikayesine ulaşmak mümkün mü ? Bu soruya gerçek yanıt zor olacaktır. Bir ciddi arkeolojik çalışma ancak bizi doğruya yakınlaştırabilir. Tamda bu noktada bolca yazılmış hikaye bulunuyor. Kürt tarihindeki Newroz’u toplumsal boyutta düşündüğümüzde zulme karşı bir direniş olduğunu görüyoruz. Nevroz kutlamaların 21. yüzyılda Kürdistan dünyasında bir yangına dönüşmesi mümkündür. Binlerce yıllık bir gelenek olan Newroz kutlaması, belkide ilk defa isyancı ve birleştirici ruhu kendi topraklarında anlam buluyor.

Newroz’un tarihini ve sosyolojik değerini anlayabilmek belki arkeolojik bir çalışma ile mümkün olabilir. Newroz ile ilgili yazılanlar gerçeğe ne kadar yakındır tam bilinmez. Çünkü; Newroz kutlamaları, ya da anması, farklı toplumlarda, farklı sosyolojik değerlerle ifade ediliyor. Newroz’un hem sahipleri çok, hem de anlatım ve anma farklılığı oldukça çeşitlidir. Newroz’un tarihinin çok eski yıllara dayanan bir tarihi olduğu bilindik bir olgudur. Newroz’un kimi mistik özellikleri tarihçiler tarafından bile zor anlaşılmıştır. Kürt kimlikli tarihçiler bile bu noktada tam bir görüş birliğine varmamışlar. Örneğin; Kürt tarihçileri, Kürtlerin en eski dini olan Zerdüşt'ün kitabı Zendiavestar'da, Firdevs'inin Şerefname'sinde Ömer Hayyam'ın Newrozname'sinde ve Şerefxan'ın Şerefname’sinde ve günümüzde çeşitli yazılı eserlerde Newroz değişik şekillerde işlenmiş, bugüne taşınmıştır”. 

Kimi sosyal değerleri, geçmişe ait somut olmayan olguları anlayabilmek için tarihsel olayları kronik bir gelişme içinde düşünmek daha mantıklı olacaktır. Newroz’u bir mitoloji esprisi içinde düşündüğümüzde, Newroz’un tarihsel anmalarında ne anlatılmaya çalışıldığı önemlidir. Newroz gibi toplumsal bir değeri açıklamak her zaman kolay olmuyor. Efsaneleşen ve büyük bir coğrafyada kutlanılan Newroz hakkında somut ve ortak ifadeler bulmak zorlaşıyor. Ancak Newroz farklı sosyolojik değerler içinde ifade edilse de, Newroz’un ortak paydası yeniyi, güzeli, umudu, eğlenmeyi, dayanışmayı, paylaşmayı ve zulme karşı isyanda ifade buluyor. Kürtlerdeki Newroz, bir direniş olarak tarihe mal olmuştur. 

Her ulusun ve kültürün kendisine özgü mitleri olduğunu, bu mitlerin öne çıkanları mitolojik bir espri içinde düşünmek daha rasyonel olur. Bu nedenle Newroz kutlamaları her toplumun tarihinde farklı tarzda anılıyor. Newroz kutlama tarihleri birbirine çok yakın. Kutlamalara farklı ülkelerde farklı anlamlar yükleniyor. Newroz bayramı bir çok ülkede hala geleneksel kutlamalarla canlılığını sürdürüyor ve devam  ediyor.

Newroz pîroz be!, Newroz kutlu olsun