Hepsi ağırlaştırılmış müebbette

• Y ve S tipi cezaevlerinin F tiplerinden daha sıkı bir infaz rejimi olduğunu söyleyen CİSST Koordinatörü Berivan Korkut, tutsakların ağırlaştırılmış müebbet koşullarında tutulduğunu söyledi. 

Cezaevlerinde artan hak ihlallerine her gün bir yenisi ekleniyor. Adalet Bakanlığının Nisan 2022 verilerine göre, cezaevlerinde 314 bin 502 tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Toplam kapasitesi 271 bin 823 olan cezaevleri, kapasitesini aşmış durumda.  Cezaevi sayısının artması ve statülerinin giderek değişmesi, yaşanan hak ihlallerin sistematik hale getiriyor. F Tipi cezaevlerinden sonra açılan S tipleri, tecridi ve izolasyonu arttırırken, şimdi daha da derinleştirmeyi amaçlayan Y tipleri hayata geçiriliyor. 

3 Y Tipi tamamlandı

Antalya Y, Ereğli 1 ve 2 Nolu Y, Çorlu 1 ve 2 Nolu Y, Sarıçam 1 Nolu Y, Burdur 1 Nolu Y, Kırşehir 1 Nolu Y Tipi Cezaevi olmak üzere toplam 8 tane Y Tipi cezaevi açılacak. Şu ana kadar Antalya Y Tipi, Ereğli 1 No’lu Y Tipi ve Ereğli 2 No’lu Y Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumları olmak üzere 3 tanesi açıldı. Diğerlerinin de yapımı sürüyor. Y Tipi cezaevleri üç katlı. Her katta bir kişinin kalacağı ve birbirlerini göremeyeceği şekilde dizayn edildi. 

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Koordinatörü Berivan Korkut, Y Tipi cezaevlerine ilişkin MA’ya konuştu. Korkut,  “S ve Y Tipi hapishanelerinin ikisi de bir ve üç  kişilik. Bunların ikisinin özelliği de çok katlı olmaları. S Tipi hapishaneleri iki katlı, Y Tipi hapishaneler ise üç katlı. Birçok hücrenin havalandırması yok. S ve Y Tipi hapishanelerinde TMK kapsamında hapse girenler, ağırlaştırılmış müebbetler ve bunun yanında İnfaz Kanunu 5275 Sayılı Kanunun 9/3 maddesinde yer alan güvenlik sorunu çıkaran, makul olmayan mahpusların konulduğu bir alan” dedi.

Daha sıkı bir infaz rejimi

 Korkut, hem S hem de Y Tipi cezaevlerinin bir koridorda 6 kişi olacak şekilde organize edildiğini ve hiçbir koşul altında birbirleriyle konuşamadıklarını, diyalog kuramadıklarını söyledi. Korkut, tutsakların gardiyan eşliğinde havalandırmaya çıkarıldığını belirterek, bu durumun insan haklarına aykırı olduğunu kaydetti. Korkut, “S ve Y tipi hapishanelerine giden ağırlaştırılmış müebbet olmayan mahpuslarda ağırlaştırılmış müebbet koşullarında tutuluyor. Yine o hapishanelerde en çok yansıyan ayıkta sayımın ısrarla dayatıldığıdır. F tiplerinden daha sıkı infaz rejimine ve daha sıkı kurallara tabi olunacak bir S ve Y Tipi gerçekliğiyle karşı karşıyayız” diye konuştu. 

Şehirden uzak ve küçük hücre

CPT’nin “Bir kişiyi tek başına tutmanız gerekiyorsa bile ona daha sosyal ve ortak alanlar konusunda daha inisiyatifli yaklaşmalısınız” dediğini hatırlatan Korkut, şöyle devam etti: “S tiplerine baktığımız zaman sohbet, spor, atölye gibi sosyal aktivitelerin de olmadığını görüyoruz. İnsanların sadece biraz havalandırmaya çıkıp onun dışında sürekli küçük bir hücrede tutulduğu bir sistem. Temel sorunlardan birisi de bu cezaevleri şehir dışlarında yapılıyor. Buraya avukat yönlendirmek, ailelerin gitmesi ve benzeri noktalarda çok ciddi sorunlarla maalesef karşılaşacağız.” 

Tecritle terbiye etmeye çalışıyor

Cezaevlerinin şehir içinden şehir dışına taşınmasının, görünmeyeni daha görünmez kılma, sorun çıkaranı daha da yalnızlaştırma amaçlı olduğunu belirten Korkut, “Hapishane sistemi kendi içerisinde sorun çıkaranları bu şekilde tecritle terbiye etmeye çalışıyor demek mümkün” dedi.