İşsizlik zirveden inmiyor

• Geniş tanımlı işsiz sayısı iki aydır son 137 ayın zirvesinde. 

Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 31. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2,5 milyon kişi arttı. İşsizlerin yüzde 85’i işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise 12 milyon 606 bin kişi olarak gerçekleşti.

TÜİK’in Mayıs 2025 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları dün yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,4; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 31 olarak açıklandı. TÜİK’e göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Mayıs'ta 2 milyon 972 bin oldu. 

Pandemi döneminde geniş tanımlı işsiz sayısının en yüksek olduğu ay, Ocak 2021’di; dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 12,3 ve işsiz sayısı 3,9 milyondu. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 29 ve geniş tanımlı işsiz sayısı ise 10,5 milyondu. Mayıs 2025’te geniş tanımlı işsiz sayısı pandeminin en yüksek olduğu dönemden 2 milyon 137 bin kişi yüksek hesaplandı.

Mayıs 2024 ve Mayıs 2025 arası bir yıllık dönemde dar tanımlı işsizlik azalmış olarak açıklansa da geniş tanımlı işsizlikte ciddi artış yaşandı. Mayıs 2024’te yüzde 25,4 olan geniş tanımlı işsizlik oranı, son bir yılda 5,6 puan arttı. Mayıs 2024’te 10,1 milyon olan geniş tanımlı işsiz sayısı, Mayıs 2025’te 12,6 milyon oldu. Böylece geniş tanımlı işsiz sayısında bir yıllık artış 2 milyon 472 bin oldu.

Geniş tanımlı işsizlik

Geniş tanımlı işsiz sayısı, Mayıs 2024’te 10 milyon 134 bin ve Mayıs 2025’te ise 12 milyon 606 bin olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi, zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır. Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış sürüyor. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkânı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenlerin zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 3 milyon 236 binden 4 milyon 375 bine yükselerek 1 milyon 139 bin kişi arttı. Yaklaşık 4,4 milyon kişi haftalık 40 saatten az çalışıyor ve daha fazla çalışmak istiyor. 

Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 1 milyon 391 bin kişi artarak 3 milyon 869 binden 5 milyon 260 bine yükseldi. Başka bir ifadeyle Mayıs 2025 itibarıyla 5,3 milyona yakın kişi, çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor. 

Geniş tanımlı kadın işsizliği

TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Mayıs 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,5 iken kadınlarda yüzde 11,9 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 25, kadınlarda ise yüzde 40,8 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 15,8 puandır. 

İşsizlik ödeneği alamıyorlar

TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu, işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. TÜİK, Mayıs 2025’te toplam dar tanımlı işsiz sayısını 2 milyon 972 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Mayıs 2025 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 457 bin 244’tür. Böylece Mayıs 2025’te resmi işsizlerin sadece yüzde 15,4’ü işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,6 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 84,6’sının işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.