Kadınların kadrajından kolektif hafıza

• FilmAmed juri üyesi Ayşe Polat: “Kadın hafızasının festivallerde ortaya çıkmasının farklı bir etkisi var. Sadece bir film yapmak için değil, hafıza oluşturmak için yapıldığı çok belli. Dolayısıyla filmleri seyrettiğimizde fark ediyoruz ki bize dokunuyor.”

Amed’de düzenlenen 9. FilmAmed Belgesel Film Festivali, 26-30 Eylül 2025 tarihleri arasında Çand Amed’de gerçekleşti. Kadınların sanat üretimine katılımı ve kadın odaklı belgeseller büyük ilgi gördü. Kürdistan, Türkiye ve farklı ülkelerden sinemacılar, aydınlar, yazarlar ve gazeteciler, festivalin kadınların çalışmalarıyla kolektif bir hafıza oluşturduğunu belirtti. Jüri üyesi Yapımcı-Yönetmen Ayşe Polat, Jinnews’e kadınların kadrajından yansıyan kolektif hafızayı ve festivalin önemini anlattı.

Kürdistan’da kadın yansımaları var

Ayşe Polat, 2012’de Amed Uluslararası Film Festivali’ne katıldığından bu yana bölgenin politik ve kültürel dinamiklerini yansıtan filmlerin zenginliğine dikkat çekerek, “Aradan 13 yıl geçti, her şeye rağmen festivalin devam etmesi çok önemli. Bu coğrafyaya ait politik durumları, Alevi, Ermeni ve Kürtleri anlatan farklı perspektiflerden hikâyeleri, izlediğim filmlerde artık sade görüntü değil; biçim olarak da farklı anlatım dilleri bulunması çok kıymetli" dedi.

Ayşe Polat, 2024’de Hindistan'da festival jürisi olarak katıldığı çalışmada kadın katılımlarına ilişkin deneyimlerini anlatarak, "Jüride görevli 3 kadındık. Filmlerin toplam sayısı 17 olmasına rağmen, yalnızca filmlerden bir tanesi kadın bir yönetmen tarafından çekilmişti. Festival direktörüne şikâyette bulundum, bu durumun böyle olamayacağını belirttim. Şimdi burada bu denli kadın yönetmen olduğunu görünce çok sevindim. Çünkü özellikle belgesellerde kadının perspektifi, samimiyeti ve yaklaşımı farklıdır. Bu yalnızca belgeselle sınırlı değildir, senaryoda da bu böyledir. Kürdistan'da her zaman kadının pozisyonunun büyük bir önemi var ve bu durum sanata da yansıyor" diye ekledi.

Bu bir başlangıç

Filmlerin kalitesine değinen Ayşe Polat "FilmAmed'de ortaya çıkan kalite yalnızca kota konusuyla ilgili değil; asıl olan her zaman dikkat etmek. Kimi yerlerde 'Yapımın kalitesi iyi değil ama kadın olduğu için yer verdik' biçiminde söylemler ortaya çıkıyor. Bu, doğru bir yaklaşım değil. Ayrıca filmin kalitesine kim karar veriyor? O da önemli bir konu. Henüz çok yolumuz var ve birlikte dayanışarak bir yere gelebiliriz" ifadelerini kullandı. Ayşe Polat, konuşmasını şu sözlerle tamamladı: " Kadın hafızasının festivallerde ortaya çıkmasının farklı bir etkisi var. Kadınlar filmlerinde otobiyografik başlangıçlar yapıyor; fakat sonuçta kolektif bir durumu anlatıyor ve bu çok cesur bir yaklaşım. Kendi bireysel durumundan yola çıkıp kolektif bir bağlantı kurma durumunu festivalde gördüm ve samimi buluyorum. Sadece bir film yapmak için değil, hafıza oluşturmak için yapıldığı çok belli. Dolayısıyla filmleri seyrettiğimizde fark ediyoruz ki bize dokunuyor. Umarım her sene aynı şekilde festival devam eder ve buradaki kadınlar için motivasyon olur. Kadınlar bir şey yapmak istiyorsa, yazmalı ve çekmeliler. Teknik boyutlara takılmadan yapmak çok önemli. Bu, kadınlar için bir başlangıç." AMED