• Afganistan’da yüzlerce kadın, 1 dolar karşılığında dar ve havasız atölyelerde halı dokuyarak geçimlerini sağlamaya çalışıyor. 

Taliban’ın katı yasakları ve ekonomik çöküş, kadınları halı dokumacılığı gibi az sayıdaki “uygun görülen” işlere yöneltti. Birleşmiş Milletler’in (BM) verilerine göre, Afganistan’da 1milyon ila 1.5 milyon kişi halı üretimiyle geçiniyor ve bu sektörün iş gücünün yüzde 90’ını kadınlar oluşturuyor. Ancak bu iş, kadınlara yalnızca yoksulluk sınırında bir yaşam sunuyor. Günde 10-12 saat çalışarak bir metrekare halıyı bir ayda tamamlayan kadınlar, ortalama 27 dolar kazanıyor; bu, günlük 1 dolardan az bir gelir anlamına geliyor. 

Taliban, kızların “İslami değerlere uygun bir müfredat” ile eğitime dönebileceğini iddia etse de bu konuda somut bir adım atılmadı. UNESCO’nun 2023 raporuna göre, 1.1 milyon kız çocuğu ortaokul ve lise eğitiminden mahrum. Kadınların iş gücüne katılım oranı, 2020’de yüzde 19 iken, Taliban yönetiminde yüzde 5’in altına düştü. Yine de bazı kadınlar umutlarını koruyor. Kadınlar, halı dokuma atölyelerinde hem ailelerini geçindirmek hem de hayallerini ayakta tutmak için direniyor. Ancak Taliban’ın yasakları ve ekonomik kriz, bu mücadeleyi her geçen gün zorlaştırıyor. Halı dokuma atölyesinde çalışan 19 yaşındaki Salehe Hassani, okullar kapalı olsa da üç yıldır kendi başına İngilizce öğreniyor. Bir gün doktor olup Afganistan’ın en iyi hastanesini kurmayı hayal eden Salehe, “Eğitim şansımız elimizden alındı. Koşullar bizi bu atölyelere hapsetti” diyerek kadınların yaşadığı zorlukları dile getirdi.  HABER MERKEZİ

 

* * *

Tek geçimleri dokumaları

Silêmanî’deki bir dokuma atölyesinde dokudukları halılarla geçimlerini sağlamaya çalışan kadınlar, Kürdistan Bölgesi hükümeti tarafından desteklenmediklerini ifade etti.

Halı dokuma atölyesi 28 yıldır faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 20 kadın bu atölyede yaptıkları halılara kendi renklerini işliyor ve bununla Kürt kültürünü korumayı amaçlıyor. Atölye sorumlusu Serwa Muhammed, atölyelerinin 1997’den bu yana faaliyet gösterdiğini belirterek, “Başlarda 70 ila 80 kadın bu atölyede çalışıyordu. Zamanla sayı 20’ye kadar düştü. Halı dokuma işi oldukça zor ve dikkat gerektiren bir iş. Birçok yetenekli kadın sağlık durumlar ve yaşam koşulları nedeniyle işi bırakmak zorunda kaldı. Bazıları ise başka yerlerde çalışmaya devam etti” dedi. Halı dokuma çalışmasında 10 yıldır çalıştığını belirten Serwa Muhammed, “Atölyemizde ürettiğimiz ürünleri satabileceğimiz bir yerimiz hala yok. Eskiden Kürdistan Bölgesi hükümeti, ihtiyaçlarımızı karşılıyordu. Şimdi tüm hizmetlerden mahrum bırakılıyoruz. Bu kültürü koruyup devam ettirebilmemiz için eskiden olduğu gibi bize yardım edilmelidir” diye konuştu. SİLÊMANİ