Korsan çay ocakları

• İki milyona yaklaşan nüfusu ile en büyük Kürt kentlerinden olan ve TÜİK rakamlarına göre işsizliğin yüzde 35-40'larda seyrettiği Amed'de bin adet ruhsatlı, binden fazla ise ruhsatsız kahvehane ve çay ocağı bulunuyor. 
• Diyarbakır Çaycılar ve Kahveciler Odası Başkanı Abdurrahman Kavut, "En kolay açılan yer çay ocağı ve kahvehaneler. Köyden iki hayvanını satıp ruhsatsız iş yeri açan var. Bunun tek sebebi işsizlik" dedi. 

MUSTAFA DOĞAN / AMED

İşsizliğin yoğun olduğu Amed'de her sokakta, her caddede birden fazla çay ocağı ve kahvehaneye rastlamanız mümkün. Denetim olmadığı için her geçen gün bunlara yenileri ekleniyor. Merdiven altlarında, bina aralarında bile ruhsatsız çay ocakları bulunuyor. Bu gibi ruhsatlı ya da kaçak çay ocakları ve kahvehanelerin tıka basa dolu olması ise kentte yaşanan işsizliğin en belirgin özelliği. 

Ruhsatsızlar ruhsatlılardan fazla

Diyarbakır Çaycılar ve Kahveciler Odası Başkanı Abdurrahman Kavut, çay ocakları ve kahvehanelerle ilgili tabloyu anlatırken, yaklaşık 2 milyonu aşkın nüfusu bulunan kentte, odalarına kayıtlı bin çay ocağı ve kahvehane bulunduğunu söyledi. Kavun, "Binin üzerinde de korsan diye nitelediğimiz kayıtsız esnaf var. Bizim bu korsan çay ocaklarına ceza yazma yetkimiz yok. Biz ruhsatlı esnafların hakkını koruyoruz" dedi.

"Merdiven altına tezgah kurup çay satanlar var" diyen Kavut, "Tabi bu durum hijyen sorununu da ortaya çıkarıyor. Hijyen olmayan her türlü müdahaleye açık bir ortam. Biz bu kayıt dış ile ilgili mücadele ediyoruz ama bunun çözümü zor" şeklinde konuştu.  

Birçok kentin toplamından fazla

Urfa ve Elazığ'da korsan çay ocağı ve kahvehanelerin olmadığını, hepsinin kaydının olduğunu ifade eden Kavut, şunları söyledi: "Örneğin Urfa'da çay ocağı ve kahvehane sayısı 300'ü geçmez. Bizim kent merkezindeki ruhsatlı-ruhsatsız çay ocağı ve kahvehane sayısı ise birçok kentin toplam sayısından fazla. Bir binanın altına, çay ocağı için iki ruhsat verilen yerler var. Bunların engellenmesi için ciddi denetimler gerekiyor. Denetimler yetersiz. Kayıtsız çay ocakları ile mücadele zor." 

İşsizlik tetikliyor

Çay ocaklarının rahat bir şekilde açılması ve buraların günün her saati tıka basa dolu olmasını işsizliğe bağlayan Kavut, "Bu kentin en büyük sorunu işsizliktir. Korsan çay ocaklarının altında işsizlik yatıyor. Köyden geliyorlar, iki hayvanı var, satıyor çay ocağı kuruyor. İşsizlik bunu tetikliyor” dedi. 

Oda’dan alındı belediyeye verildi

"Geçmiş yıllarda bu tür iş yerlerine ruhsatı İl ve İlçe Emniyet Müdürlüklerinin izni ve bizim de onayımız ile verilirdi. Belgesi eksik olanın iş yeri açmasına izin verilmezdi. Ruhsatsız açılan kapatılırdı" diyen Kavut, "Oda olarak bizden bu yetki alındı ve belediyeye verildi. Herkes istediğini yapıyor” dedi. 

İşsizlikle mücadele edilmeli

“Bu işin çözümü sıkı denetimden geçer” diyen Kavut şöyle devam etti: “Ruhsatsız ocakları kapatmaları gerekir. Yeni açılmışlar da mühürlenmeleri gerekir. Diyarbakır'ın bacası fakir-fukaranın çay ocakları ve kahvehanelerimizdir. İşsizlikle ilgili ciddi mücadele edilmeli” diye konuştu. 

Haksız rekabet yaratıyorlar

Ruhsatsız iş yerlerinin haksız rekabet yarattığını kaydeden Kavut, "Resmi olarak bizim çay tarifemiz 2,5 lira, korsan ocaklar çayı 1 veya 1,5 liraya satıyor. Bu da ciddi bir haksız rekabet yaratıyor. Ayrıca, ruhsatlı cafeler çayı 4 liraya satıyor. Bazı lüks kafeler ise çayı 12 liradan satıyorlar. Belediyeler bu yüksek fiyat farkını önleyemiyor" şeklinde konuştu.