Qamişlo’da kitap şöleni

• 9. Şehid Herekol Uluslararası Kitap Fuarı, Şam geçici hükümeti ve Türkiye’nin engellemelerine rağmen bin 314 yeni kitabı Qamişlo’da okuyucuyla buluşturdu. 51 yayınevinin katıldığı fuara, aydınlar, akademisyenler ve öğrenciler yoğun ilgi gösterdi.

ZINAR YILDIZ

Suriye’de 2011 yılında başlayan savaşın ardından Rojava’da, Kürt toplumu içinde bir aydınlanma hareketi başladı. Bu hareketin öncülüğünü, Derîkli bir koçer olan Şehid Herekol (Hüseyin Çawûş) üstlendi.

Derîk’ten Serêkaniyê’ye, Amûdê’den Hesekê’ye kadar çok sayıda akademi kurdu. Bir yandan araştırma yazıları ve kitaplar kaleme aldı, öte yandan şiir ve edebiyat eserleri üretti. Rojava’da Aydınlar ve Yazarlar Birliği’nin kuruluşunda da önemli rol oynadı.

Bu yoğun faaliyetler sürerken, devrimin 4. yıl dönümü olan 19 Temmuz 2016’da, içinde bulunduğu aracın kaza yapması sonucu şehit oldu.

Şehadetinin ardından, anısına bağlılığın bir gereği olarak Özerk Yönetim’e bağlı Kültür Bakanlığı, 2017 yılından itibaren her yıl Şehid Herekol Uluslararası Kitap Fuarı’nı düzenlemeye başladı. Fuara, Rojava’daki aydınlar, yazarlar, akademisyenler ve yayınevlerinin temsilcileri katılıyor.

 

 

‘Kitap Uygarlığın Kilididir’

Bu kapsamda, bu yıl da Kuzey ve Doğu Suriye Kültür Bakanlığı ile Cezîre Kantonu Kültür Bakanlığı’nın ortak organizasyonuyla 9. Şehid Herekol Uluslararası Kitap Fuarı, Qamişlo’daki Azadi Parkı’nda 20-26 Ekim tarihleri arasında “Kitap Uygarlığın Kilididir” şiarıyla kitapseverlere kapılarını açtı.

Bu yıl, organizasyon geçen yıllardan farklı bir yapı sergiledi. Özellikle 7 şirketin fuara sponsor olarak katkıda bulunması, toplumsal duyarlılığın artığını gözler önüne serdi. Bu, hem Suriye genelinde hem de Rojava’da savaş sonrası BAAS rejiminden kurtulan toplumun tüm kesimlerinin aydınlanmada elini taşın altına koyduğunun bir göstergesi oldu.

Her yıl olduğu gibi, uluslararası ve bölgesel yayınevleri, dergiler, dernekler, kütüphaneler ile bireysel yazarlar da fuarda yer aldı. 20 Ekim’de başlayan etkinlik, 26 Ekim’deki kapanış törenine kadar halkın büyük ilgisiyle karşılandı.

Fuar alanını ziyaret eden yüzlerce kitapseverin yanı sıra, öğrencilerin kitaplara ilgisi dikkat çekti. Bu, demokratik bir ortamda eğitim alan yeni neslin aydınlanmaya olan ihtiyacını açıkça ortaya koydu. Akademiler, eğitim-öğretim kurumları, araştırma merkezleri fuara yoğun ilgi gösterdi.

Fuarda Kürtçe ve Arapça kitapların yanı sıra Süryanice, Ermenice, Türkçe, İngilizce ve Rusça eserler de raflarda yer aldı. Bu çeşitlilik ve yoğun ilgi, geçen yıllara kıyasla daha fazla kitap satışının gerçekleşmesini sağladı.

 

 

Bin 314 yeni kitap

Rojava üzerindeki ambargolara rağmen, bazı yayınevleri yeni eserlerini fuara getiremese de 2025’te basılan bin 314 yeni kitap okuyucuyla buluştu. Özellikle Kürtçe çocuk kitapları standları, fuara gelen çocukların ilgi odağı oldu.

Fuar boyunca imza günleri dışında çeşitli seminerler ve konserler düzenlendi. Bunlar arasında Jineoloji Akademisi’nin Önder Apo’nun kadın özgürlüğü üzerine değerlendirmelerine yer verdiği seminer ilgi gören etkinlikti. Ayrıca ünlü Kürt şair ve aydın Cigerxwîn’in ölüm yıl dönümü dolayısıyla bir anma töreni de gerçekleştirildi.

 

 

Şam ve Türkiye’nin engelleri

Şehid Herekol Uluslararası Kitap Fuarı’na Şam, Halep, Dera ve Lazkiye kentlerinden gelen yayınevlerinin yanı sıra Lübnan, Irak, Belçika, Güney ve Kuzey Kürdistan’dan toplam 51 yayınevi katıldı. Ancak Şam’daki geçici hükümet, Türkiye ile Güney Kürdistan yetkilileri tarafından fuara ulaşmaları engellenen 11 yayınevi katılamadı. Katılan bazı yayınevlerinin 2025’te yayımladığı kitapların Şam geçici hükümeti tarafından engellendiği belirtildi. Hazırlık Komitesi, bu yıl basılıp fuara ulaşamayan yeni kitap sayısının 800’den fazla olduğunu ifade etti.

Fuar, 26 Ekim akşamı düzenlenen görkemli bir törenle sona erdi. Törende konuşan Özerk Yönetim Eşbaşkanı Hüseyin Osman, kültür ve aydınlanmanın devrimdeki yerine vurgu yaparak “Devrimimiz bir kültür ve özgür insanı yaratma devrimidir” dedi. Ardından kitaplarıyla fuara katılan 6 yazara ve tüm yayınevleri, kurumlar ile sponsor şirketlere plaket takdim edildi.

Son olarak Reqa’dan gelen Ecawid Folklor Grubu’nun gösterisiyle 9. Şehid Herekol Uluslararası Kitap Fuarı kapanışını gerçekleştirdi.