Kurdistan’da yoksulluk manzaraları

• İktidarın savaş eksenli politikalarını sürdürmesiyle derinleşmenin de ötesine geçen ekonomik krizin faturası yurttaşa kesilirken, alım gücü ise neredeyse “yok” denecek durumda. Bir yandan da işsizliğin artmasına neden olan krizin bahane olarak öne sürülüp yol açtığı bir diğer önemli sorun ise kadın ve çocuğa yönelik erkek şiddeti.

İktidarın savaş eksenli politikalarını sürdürmesiyle derinleşmenin de ötesine geçen ekonomik krizin faturası yurttaşa kesilirken, alım gücü ise neredeyse “yok” denecek durumda. Bir yandan da işsizliğin artmasına neden olan krizin bahane olarak öne sürülüp yol açtığı bir diğer önemli sorun ise kadın ve çocuğa yönelik erkek şiddeti.

Gençlerimiz işsiz

Zamların  temel sebebi olarak iktidarın politikalarına dikkat çeken Ayşenur Medineoğlu, son dönemlerde olmaması gereken fahiş fiyatlara işaret etti. Yönetenlerin yurttaşla “empati” kurmadığına işaret eden Medineoğlu, “Daha çok istihdam, daha az zam”, “Kaşıkla verdiğini kepçeyle alıyorlar” ifadelerini kullandı. Kurdistan’da krizin daha büyük mağduriyetlere sebep olduğunu kaydeden Medineoğlu, “Doğuda insanlar ekonomik krizden daha fazla mağdur oluyor. Metropollere göre çalışma koşulları çok daha az. Geçimi, hayvancılık olan insanlar hayvancılık yapamaz duruma geldi. Gençlerimiz işsiz evde oturuyorlar” dedi. 

Kriz kadınları vuruyor

Geçinememe halinin aynı zamanda erkek şiddetinde de etkili olduğunu vurgulayan Ayşenur Medineoğlu, bu durumu, “Mutfakta daha çok zaman harcayan biri olarak söylüyorum; bir kilo domates en az 20 TL’den başlıyor. Tabi sadece bir kilo almıyorum, 3 kilo alıyorum. Aldığım ürünler hemen bitiyor. Bittiğinde ise eşim, ‘ne çabuk bitti’ sözleriyle tepki gösteriyor. Dolayısıyla tekrar alabilmem için gıdalar bitse dahi biraz süre geçirerek yeniden isteyebiliyorum. Birini alınca, başka bir ürün bitiyor. Hepsini birden alamıyorum. Yanı sıra 6 yaşında bir çocuğum var. Onun iyi beslenmesi için her şey alabiliyorum dersem yalan söylemiş olurum. Her şeyi alamıyorum. Ama benim çocuğumun yerinde olan daha birçok çocuk var. Mutfakta, çocukların beslenmesine kadınlar bakıyor bundan dolayı en fazla krizden kadınlar etkileniyor” sözleriyle özetledi.

 

 

İş yok, herkes çok kötü durumda

Uzun süredir giyim mağazasında çalıştığını söyleyen Fatma Seyit ise, günün büyük bir bölümünü çalışarak geçirdiğini ancak, kendi ihtiyaçlarını dahi karşılayamadığını belirtti. Son iki haftadır hiçbir satış yapamadıklarını dile getiren Seyit, “İş yok. Ekonomik anlamada herkes çok kötü durumda. İnsanlar alışverişe çıkıyor, ancak paraları yok. Bu durumda hem alıcı hem de satıcı bu krizin mağduru. İş bulamayan veya geçinemeyen erkek, kadına şiddet uyguluyor. İş bulamayan veya geçinemeyen insanlar ister istemez psikolojileri bozuluyor. Var olan ekonomik sorunlara evdeki sorunlar da eklenince, var olan şiddeti daha da tetikliyor” şeklinde konuştu. 

‘Dolabımız boş…’

Hayvanlarını satarak köyden kent merkezine taşınan Filiz Çeleng de, konut kiralarına yapılan zamlardan etkilenenlerden biri. Bu yüzden hanesine giren gelirin yarısından fazlasını kira ve faturalara ayırdığını belirten Çeleng, “Yaşam zorluğu var. Öğrencim var, geçinemiyoruz, kirada kalıyorum. Ekmek alamayacak duruma geldik. Kiralar artmış duruma. Kiram, 2 bin TL. Mutfak masrafını karşılayamıyorum. Çocuklarım işsiz, iş bulamıyorlar. Hepimiz eşimin eline bakıyoruz. Bazı günler dolabımız boş kalıyor. Kırmızı eti bayramdan bayrama alıyoruz” sözleriyle tepkisini dile getirdi. 

Her şey daha da kötüye gidiyor 

Yaşanan krizin sorumlusu olarak iktidarı işaret eden Filiz Çeleng, şunları söyledi: “Dolar yükseldi, altın yükseldi. Kadına yönelik şiddet artıyor. Yaşanan şiddet, ekonomik krizle birlikte daha da fazla oldu. Şiddeti lanetliyoruz. Erkekler ekmek getiremeyince, bahane olarak kadınlara şiddet uyguluyor. Şu koşullarda ayda eve 100 bin de girse yetmez. Para yetmiyor. 7 çocuğum var. Çocuklarım işsiz. Yeter artık” şeklinde konuştu. 

 

 

Konuşsak ne olacak? 

Art arta yapılan zamlardan dolayı 10 günde bir ancak alışverişe çıkabildiğini söyleyen Kumri Yaray, “Günlük ihtiyaçlarımızı karşılayamayacak durumdayız. Şu an 50 bin TL alsak dahi artan fiyatlardan dolayı geçinemiyoruz. Konuşsak ne olacak hiçbir işe yaramıyor” sözleriyle tepkisini dile getirdi.

 

 

En fazla tükettiğimiz şey ekmek

Krizden dolayı hem fiziksel hem de psikolojik olarak sağlık sorunları olduğunu belirten ve soyismini vermek istemeyen Zeynep de, “Ekmek 7 buçuk TL oldu. Ekmek alamayacak durumdayım. En fazla tükettiğimiz şey ekmek. Üç çocuğum üniversite mezunu. Hepsi boş. Eşim en düşük emekli maaşı alıyor. Tek geçim kaynağımız emekli maaşı. 6 nüfusluk bir aileyiz. Hükümet için hiçbir şey söyleyemiyoruz. Allaha havale ediyoruz. Rahat bir yemek için dua ediyoruz. Kiracıyım 2 bin 500 TL kira ödüyorum” dedi.

ROJDA AYDIN - ZELAL TUNÇ - JİNNEWS/WAN