• Koronavirüsün Büyük Britanya’da geçirdiği son mutasyon, aşı ile gelen umudu yeniden kaygıya dönüştürdü. İngiliz Başbakan Johnson, koronavirüsün yeni biçiminin “yüzde 70 daha bulaşıcı” olduğunu duyurdu. Bilim insanları, kaygı duymaya ve yeni önlemler almaya nedenler olduğunu belirtseler de mutasyonun şimdiye dek geliştirilen aşıların etkinliğini ortadan kaldırmayacağı görüşünde.

HABER MERKEZİ

Koronavirüsün İngiltere’de geçirdiği mutasyon, aşı haberleriyle virüsün öngörülebilir bir zamanda kontrol altına alınabileceği umudunun yayıldığı dünyada yeni bir panik dalgasına yol açtı. Halihazırda çok sayıda ülke, İngiltere ile uçak trafiğini dondurmuş durumda; geçtiğimiz üç günde havaalanlarına inen yolcular ise test edilmeyi bekliyor ve karantinada tutuluyor.

Johnson: Yüzde 70 daha bulaşıcı
Virüslerin sürekli olarak mutasyon geçirdiği, dolayısıyla koronavirüsün mutasyon geçirmesinin de esasen normal olduğu, salgının yayılmaya başlaması ardından öğrendiğimiz ilk bilgilerden biriydi. Ne ki Covid-19’un İngiltere’de geçirdiği son mutasyon, bilim insanları da dahil olmak üzere herkesi kaygılandırmayı başardı. Koronavirüsün “VUI-202012/01” adı verilen ve özellikle İngiltere’nin güneyinde yayılan bu yeni biçimi, Başbakan Boris Johnson’un Cumartesi günü yaptığı açıklamaya göre, şimdiye kadar yaygın olan biçiminden yüzde 70 daha bulaşıcı. Bu yeni virüsün ayrıca daha tehlikeli olup olmadığı ise şu ana kadar anlaşılabilmiş değil.

Yeni yaygın form olur mu?
İngiltere Hükümetinin bilim danışmanlarından Patrick Vallance da haftasonu yaptığı açıklamada, yeni virüsün ülkede salgını domine eden virüs olma yolunda olduğu bilgisini verdi. Ülkenin güneydoğusunda enfekte olanların yüzde 43’ü VUI-202012/01’i taşıyor; Londra’da bu oran, yüzde 62’ye yükseliyor.

Tehlike: Yüksek bulaşıcılık
Peki koronavirüsün bu yeni biçimi, nasıl oldu da bu zaferleri elde edebildi? İngiliz yetkililer, bunun bir tesadüf ya da özellikle Londra ve Kent çevresindeki önlemlerin ciddiye alınmaması nedeniyle gerçekleştiğini düşünmüyor. Sağlık Bakanlığı yetkililerine göre bu zaferlerin ardında, virüsün yeni biçiminin yüksek bulaşıcılığı yatıyor. Yetkililer, son günlerde ülkenin özellikle güneydoğusunda vaka sayılarının büyük bir hızla artmasını da bu bulaşıcılığa bağlıyor. Hükümetin sağlık alanındaki başdanışmanı Chris Witty, Dünya Sağlık Örgütünü de bir süre önce bilgilendirdiklerini haber veriyor.

‘Nadir görülen bir yayılma’
İsviçre’nin Basel Üniversitesinden mutasyon uzmanı Richard Neher, “Virüsün bir çeşidinin böyle hızlı yayılması, daha önce nadir görülen bir olay” diyor ve ekliyor: “Dikkatli olmak için çok fazla neden var.”
Virüsün yeni biçimi, genotipindeki 17 farklı bölgede mevcut koronavirüsten ayrışıyor. Bu bölgeler arasında “spike protein” denilen ve virüse karakteristik taç görüntüsünü veren, ayrıca virüsün insan vücudunun hücreleriyle bağlantısını sağlayan bölge de bulunuyor; zaten virüsü daha bulaşıcı hale getiren dönüşümler de esas olarak bu bölgede gerçekleşenler.

Almanya’da kayıt neden yok?
Mutasyon uzmanı Neher, henüz buna dair ciddi kanıtlar ortaya çıkmamış olsa dahi, koronavirüsün yeni biçiminin Avrupa’nın diğer ülkelerinde de çoktan yayılmış olduğu ön kabulüyle hareket etmek gerektiğini düşünüyor. Almanya’da yeni varyasyonun henüz kayıt altına alınmamış olmasının virüse dair genetik incelemelerin azlığıyla ilgili olduğunu belirten Neher, bu incelemelerin daha fazla yapıldığı Hollanda ve Danimarka’da İngiltere’deki mutasyon geçirmiş virüsün görüldüğüne dikkat çekiyor.

12 bin mutasyon
Sars-CoV-2, nam-ı diğer koronavirüs, oluşumundan bu yana çok fazla mutasyon geçirdi. Biliminsanları bugüne kadar virüsün geçirdiği 12 bin farklı mutasyonu tanımladı. Bunlar arasında en kalıcı olanı, “D614G” adı verilen ve bugün dünya ve Avrupa’da salgını domine eden mutasyon. VUI-202012/01’in virüsün bu biçimini geçip salgını domine eden varyasyona dönüşmesi ihtimali bulunuyor.

Sağlık riski arttı mı?
Peki bu dönüşüm, sağlık riskinin artması anlamına mı geliyor? Virüsün bulaşıcılığının artması açısından evet ama virüsün aşıya reaksiyonu gibi başka açılardan henüz böyle bir iddiada bulunmanın gerekçesi görünmüyor. VUI-202012/01’e dair laboratuvar incelemeleri, halen devam ediyor. Viyana’daki Avusturya Bilimler Akademisine bağlı CeMM Moleküler Tıp Araştırma Merkezinden Andreas Bergthaler, “Bir mutasyonu keşfetmek kolaydır ama sonuçları analiz etmek aylarınızı alır” diyor. Laboratuvarlarda şimdi, virüsün gerçekten de insan hücrelerine daha kolay bağlanıp bağlanmadığı, hücrelerde daha güçlü yayılıp yayılmadığı ve antikorların virüsü etkisiz hale getirip getiremediği araştırılıyor.

‘Hastalığa ciddi etkisi yok’
Guardian gazetesine konuşan Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı direktörü Ewan Birney ise VUI-202012/01’in özel bir tehdit oluşturduğu fikrinde değil. Birney, “Eğer yeni varyasyon hastalığın ağırlığına büyük etkilerle bulunsaydı, bunu şimdiye değin görmüş olurduk” diyor. Birney’e göre İngiltere’nin güneyinde hastanelerde tedavi edilen vakaların genel vakalara oranında ne ciddi bir yükseliş ne de ciddi bir düşüş yaşanmış olması, virüsteki mutasyonun hastalığın ağırlığını etkilemediğine işaret ediyor.

‘Aşı yeni gövdede etkili olur’
Mutasyonun kamuya açıklanmasından bu yana ortada olan sorulardan biri de, virüsün yeni biçiminin bugüne kadarki aşı çalışmalarını boşa çıkarıp çıkarmadığı oldu. İngiltere’deki Sars-CoV-2 Genetik Araştırmalar Konsorsiyumu, şu anda aşının etkililiğinden şüphe etmek için bir neden olmadığını düşünüyor. Konsorsiyum, haftasonu yaptığı açıklamada, “Şu anda yeni mutasyonlardan birinin aşının etkinliğini zedeleyeceğine inanmak için hiçbir neden yok” derken Ewan Birney ise aşı örneklerinin virüsün farklı versiyonları üzerinde denenip sonuç aldığına dikkat çekerek, “Elbette iyi bir biçimde araştırılması lazım ama aşının bu yeni gövdede de etkili olacağını düşünmek için pek çok neden var” açıklaması yapıyor.

Hızlı yayılma, zor kontrol
Tüm bu açıklamaların sakinleştirici gücü ise ne yazık ki çok büyük değil, keza yeni varyasyonun bulaşıcılığı tedirginliği artırmaya yeterli oluyor. Richard Neher, VUI-202012/01’in insanları “daha kötü hasta” etmesinden bağımsız olarak da daha dikkatli olmak mecburiyetini getirdiğini belirtiyor ve ekliyor: “Daha hızlı yayılan bir virüsü kontrol altına almak, her durumda daha zor - virüsün bu varyasyonu eskisinden daha tehlikeli olsa da, olmasa da.” Keza virüsün bugüne kadarki yaygın formunu bile şu günlerde kontrol altına almakta neredeyse bütün ülkeler başarısız oluyor.

Johnson’dan ‘U dönüşü’: Noel iptal

İngiltere’nin koronavirüs salgınının başlangıcından bu yana çok tartışılan başbakanı Boris Johnson, geçtiğimiz hafta içi yaptığı açıklamada yurttaşların kurallar çerçevesinde Noel kutlamaları yapabilmeleri için tüm olanakları sağlayacaklarını belirtmişti. Muhalefet lideri Keir Starmer’in kendisini “vurdumduymazlıkla” suçlamasıyla da dalga geçen Başbakan, ailelerin Noel kutlama isteğinin kriminalize edilemeyeceğini söylemiş ve eklemişti: “Noel’i yasaklamak istemiyoruz. Bu, insanlık dışı olur.”

16,4 milyona Noel yasak
Aradan yalnızca üç gün geçtikten sonra, haftasonu kameraların karşısına yeniden geçen Boris Johnson, bu kez virüsün geçirdiği mutasyondan dolayı yeni ve daha sert önlemleri açıkladı. Başbakan, ülkenin güneydoğusunda yaşayan 16,4 milyon yurttaşa Noel’i başka bir haneden aile üyeleriyle geçirmelerini yasaklıyordu. Londra ve Güneydoğu İngiltere’nin hemen hemen tamamı için şimdi sert bir kapanma dönemi başlıyor. Yaşamsal önemde olmayan bütün işyerleri kapatıldı, topluma evde kalma çağrısı yapıldı. Kamuya açık alanlarda başka bir haneden yalnızca bir kişiyle buluşmaya izin var; evlerdeki buluşmalar ise tamamen yasak.

Londra istasyonları doldu
Başkentteki vaka sayılarının artması ve alarm seviyesinin 4’e çıkarılması, alarm seviyesinin henüz 2 ya da 3 düzeyinde olduğu kırsal alanlara Londra’dan hareket eden trenlerde de doluluğa neden oldu. Noel’i hiç değilse iki ya da üç hanenin bir araya gelmesinin serbest olduğu bölgelerde geçirmek isteyen Londralılar, kentin tren istasyonlarında kalabalıklar oluşmasına neden oldu.

350 bin kişi aşılandı
Ülkede umut veren tek gelişme, yaklaşık 10 gün önce kitlesel aşılama çalışmalarının başlamış olması. Şimdiye kadar ülke genelinde 350 bin civarında kişi Alman Biontech ve ABD’li ortağı Pfizer’in ürettiği aşı ile aşılanmış durumda.

 

Dünya Britanya’ya kapalı: Posta bile gitmiyor!

Koronavirüsün İngiltere’deki yeni mutasyonunun açıklanmasının hemen ardından dünya çapında sınırlar, İngiltere’den gelen uçaklara kapatılıyor. Fransa ile İngiltere arasındaki tünel de trafiğe kapatılmış durumda. Almanya, henüz gerçekleşmemiş uçuşları iptal ederken ülkeye İngiltere’den giriş yapan yolcuları ise havalimanlarında karantinaya aldı. Hannover Havaalanında karantinaya alınan 62 yolcu içinden test sonucu pozitif çıkanlar olduğu da açıklandı. Almanya’nın posta şirketi DHL de Büyük Britanya ve İrlanda’ya paket gönderimini askıya aldığını açıkladı.
İtalya, Avusturya, Belçika ve Lüksemburg da Büyük Britanya ile yolcu trafiğinin askıya alındığını açıkladı. İrlanda, Polonya ve Bulgaristan da Birleşik Krallık’la yolcu trafiğine sınırlamalar getirildiğini açıklarken Norveç ve İsveç’te ise yasal kararlar bu haber hazırlanırken yoldaydı. Türkiye de Büyük Britanya’dan gelen tüm uçuşları durdurdu.
Büyük Britanya’yla sınırlarını kapatan ülkeler, yalnızca Avrupa ülkeleri değil. Kanada, ilk aşamada 72 saatlik bir sınır kapatma kararı verdi. El Salvador, geçtiğimiz 30 günde Büyük Britanya’da bulunan hiç kimsenin ülkeye alınmayacağını açıkladı. Arjantin, Kolombiya, Şili ve Peru da Büyük Britanya’dan gelen ve ülkeye giden uçuşları yasakladı. 

Almanya: 1,5 milyon aşıldı

Almanya’da salgının başlangıcından bu yana kayıt altına alınan koronavirüs vakalarının sayısı, 1,5 milyonu aştı. Zeit gazetesinin bölgelerden aldığı sayılara dayandırdığı bilgiye göre geçtiğimiz Pazar günü 24 saat içinde 20 bin 830 yeni vaka bildirildi. Bu rakam, önceki Pazar bildirilen rakamdan 2 bin 800 fazla ve bu gün, rakamın bir önceki haftayı geçtiği 18. gün olarak kayıtlara geçti.
İstatistikler, bulaşıcılık hızının da giderek arttığına işaret ediyor. Ülkede ilk 500 bin vaka, 278 günde kayıt altına alınmıştı; 1 milyon vaka ile 1,5 milyon vaka arasında ise yalnızca 25 gün var.

Saksonya başı çekiyor
Pandeminin başlangıcından bu yana ülkede koronavirüsten ölenlerin sayısı ise 26 bin 864.
Salgının bir süredir yeni merkezine dönüşen Saksonya’da da vaka sayıları, önlemlerin sertleştirilmesine rağmen yükselmeyi sürdürüyor. Eyaletteki birçok şehirde, 100 bin kişiden kaçının enfekte olduğunu belirten infidans değeri, 600’ün üzerinde bulunuyor. Saksonya kenti Zwickau, 756,8 ile ülkede infidans değeri en yüksek olan şehir.