• Avukat Mehmet Erbil, müvekkili Emin Gurban hakkında AİHM’in verdiği ihlal kararının uygulanmamasına dair, ”Öcalan faydalanmasın diye karar uygulanmıyor” dedi.  

Kandıra 2 No’lu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Emin Gurban, Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) tarafından 13 Haziran 2001’de idama mahkum edildi. Tutuklu bulunduğu süre 25 yıla yaklaşan Gurban hakkında verilen karar Yargıtay’a taşındı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, kararı usul yönünden eksiklikler bularak bozdu. Kararın bozulduğu tarihlerde idam cezası kaldırıldı ve sonrasında yapılan yargılamada Gurban’a ağırlaştırılırmış müebbet hapis cezası verildi. Gurban’ın avukatı Mehmet Erbil, Yargıtay’da onanan kararı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı. AİHM, 15 Aralık 2015’te verdiği kararda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AHİS) kötü muamele ve işkenceyi yasaklayan 3. maddesine aykırı olduğunu hükmetti. Ancak, İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan ile tutsaklar Hayati Kaytan ve Civan Boltan için de verilen kararın gereklilikleri yerine getirilmedi. Hem Gurban hem de Öcalan, Kaytan ve Boltan için verilen kararların yerine getirilmemesi üzerine hukuk ve hak örgütleri harekete geçti. Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), AİHM’in verdiği kararları denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne başvuruda bulundu. 

Gurban’a cevap

 Komite, 30 Kasım-2 Aralık arasında yapacağı toplantıda konuyu gündemine alma kararı aldı. Türkiye, “umut hakkı” kapsamında yaptığı başvurulara dair Komite’ye iki bildirimde bulundu. Türkiye, ayrıca Gurban’ın avukatının yaptığı başvuruya dair de ayrıca bir bildirimde bulundu.  Türkiye, ilk bildiriminde “umut hakkının güvenceye alınması” ve “ağırlaştırılmış müebbet cezasının infazı rejimi hakkında yasal değişiklik” yapılmasına ilişkin tespit ve önerileri görmezden geldi. Türkiye, “Eylem Planı” başlığıyla sunduğu ikinci bildiriminde Öcalan ve diğer tutsakların ”koşullu salıverilme” hakkının olmadığını ifade ederek, İmralı’da ”özel hukuk” uygulamasını kabul etti. Türkiye, Gurban’a dair verdiği son bildiriminde ise ikinci bildiriminde sunduğu “Eylem Planı”na işaret ederek, benzer hususları tekrarlamakla yetindi.

AYM bilinçli olarak bekletiyor

Gurban’ın avukatı Mehmet Erbil, AİHM’in verdiği ihlal kararına dair Türkiye’nin herhangi bir adım atmadığına dikkat çekerek,  “Yapılması gereken AİHM kararları doğrultusunda yasal mevzuatı değiştirmeleri ve şartla salıverilme için yeni bir mekanizma kurmaları” dedi. AİHM kararının uygulanması için ilk olarak İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurduklarını, ancak ret kararı aldıklarını aktaran Erbil, bir üst mahkemenin de başvurularını reddetmesi üzerine Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurduklarını ifade etti. Erbil, ”AYM henüz bir karar vermedi. AYM, AİHM’in kararından farklı bir karar veremeyeceği için benzer veya aynı dosyaları bilinçli olarak bekletiyor” diye konuştu.

Erbil, Türkiye’nin AİHM’in ihlal kararlarına dair bir şey söylemediğini belirterek, “Komite’nin, yapacağı ilk toplantıda başvurularımızı ve hükümetin cevaplarını da dikkate alarak, hükümetin AİHM kararlarını uygulanması için daha ciddi uyarılarda bulunmasını bekliyoruz. Aksi halde Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nde (AK) çıkarılması da dahil olmak üzere birçok yaptırımla karşılaşması olanak dahilindedir” dedi.

Komite gecikerek ihlali sürdürüyor

 Erbil, Komite’nin 6 yıl aradan sonra konuyu gündeme almasını da tepki gösterdi. Erbil, şunları ekledi: ”Zira AİHM kararlarının derhal uygulanması gerekir. Komite’nin zamanında müdahale etmemesi birçok mağduriyete yol açtığı gibi Türk hükümetini de AİHM kararlarını uygulamama yönünde cesaretlendirdi. İhlallerin devam ediyor. Müvekkilim hakkında verilen ihlal kararın yerine getirilmemesinin temel nedeni Öcalan. Çünkü ihlal kararı yerine getirilirse bu durum Öcalan’ı da etkileyecek. Bunun için çok ciddi bir siyasi baskı var. Öcalan faydalanmasın diye karar uygulamıyor.”  

 

Öcalan için acil başvuru

Asrın Hukuk Bürosu, 8 aydır haber alamadıkları müvekkilleri Abdullah Öcalan ile Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’la ”derhal görüşme” talebiyle Bursa İnfaz Hakimliği’ne başvurdu.

  Asrın Hukuk Bürosu avukatları, Öcalan ve diğer 3 müvekkillerinden 8 aydır haber alamadıklarını, yaşam ve sağlık durumları, tutulma koşulları, hukuki durumlar ve pandemi gibi diğer tedbirlere dair hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını hatırlattı. Avukatlar, mahkemeden ”haber alamama haline son verilmesini” ve müvekkilleriyle fiziki temasın sağlanmasını talep etti. 

Öcalan, Türkiye’ye teslim edildiği 15 Şubat 1999’dan beri İmralı Yüksek Güvenlikli F Tipi Cezaevi’nde tecrit altında tutuluyor. Aile ve avukatların 1999’dan 2019’a kadar yaptığı görüş başvuruları ”hava muhalefeti”, ”gemi bozuk” ve “koster bozuk” gerekçeleriyle sık sık engellendi. Sonrasında yapılan başvurulara ise cevap olumlu ya da olumsuz yanıt verilmiyor. 

Öcalan’a, 2009’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) gönderdiği savunmasına ek olarak hazırladığı ”Yol Haritası” gerekçesiyle 23 Eylül 2020’de 6 aylık avukat görüş yasağı getirildiği ortaya çıkmıştı. Yine avukatların yaptığı başvurularda, Ocak 2021’de de Öcalan’a yeni bir disiplin cezasının verildiği ortaya çıkmıştı.  

Öcalan, telefonla görüş hakkından ilk defa 27 Nisan 2020’de yararlandırılmıştı. Öcalan, sosyal medyada yer alan kimi paylaşımlardan kaynaklı kamuoyunda kaygıların büyümesi üzerine 25 Mart 2021’de kardeşi Mehmet Öcalan’la yine telefonla görüşmüştü. Mehmet Öcalan, bu görüşmenin 4-5 dakikada kesildiğini duyurmuştu. Yarıda kesilen telefon görüşmesinden sonra Öcalan’dan haber alınamıyor.