• Kürtler arasında efsane sesiyle tanınan ve sevilen Şahê Dengbêjan, İstanbul’da sevenleri tarafından anıldı. Anmanın yapıldığı salonu hınca hınç dolduran Şakiro’nun sevenleri, onun kilamlarıyla hem güldü hem de ağladı. 

ERDOĞAN ALAYUMAT/İSTANBUL

Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Halkların Demokratik Partisi Kültür Komisyonu (HDP), Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ve Gölge Kültür Sanat Merkezi (GKSM) tarafından organize edilen Şakiro’yu anmak için 24 Haziran’da binlerce kişi bir araya geldi. Bakırköy Cem Karaca Kültür Merkezi anma etkinliği için önceden hazırlandı; salon Şakiro’nun fotoğrafları ve en bilindik stranlarından kaidelerle süslenmişti.

Salon hınca hınç doldu 

450 kişilik kapasiteye sahip salona ulaşmak için Kültür Merkezinin kapısında epey bekledikten sonra içeri girebildik. Kapıda beklediğimiz kadar salona girmek içinde bir o kadar beklemek zorunda kaldık. Etkinliği duyan binlerce kişi İstanbul’un pek çok noktasında kültür merkezine adeta akın etmişti. Kapasitenin çok üstünde misafir ağırlayan kültür merkezi beklide en kalabalık günlerinden birini yaşıyordu. 

Şaşkınlıklarını gizleyemediler

Salona bu kadar kişinin gelmesini beklemeyen etkinliği organize eden kurum görevlileri şaşkınlıklarını gizleyemediler. Nitekim salon görevlileri, “Bu salonda birçok önemli isimin anması yapıldı. Ama bu kadar kalabalık olmamıştı. Anması yapılan kişi bu kadar önemli birimi” diyerek kendi aralarında yaptıkları sohbete kulak misafiri oluyoruz.

Keşke Şakiro görseydi 

Zar zor da olsa salona girdiğimizde tüm koltuklar dolmuştu. Koltukların arasında boş kalan yerler ve merdiven boşlukları  hıncahınçtı. Basın için ayrılan alan bile seyirciler tarafından doldurulduğunu söylememize gerek yok. Salonda kendimize bir yer ararken seyircilerden biri, “Şakiro hayata olup bu etkinliğe gelseydi herhalde bir stran yazardı” sözleri kahkahalarla alkışlandı.

Alkış tufanı 

Fotoğraf makinemle salonun fotoğraflarını çekmeye başladığım da içeri HDP Eşbaşkanı Pervin Buldan giriyor. Buldan’ın salona girmesiyle birlikte alkış tufanı kopuyor. Ancak etkinlikte en çok ilgiyi gören Murathan Mungan oldu. 

Herkes yerini aldığında salon görevlilerine sorup etkinliğe kimlerin katıldığını öğrenmeye çalışıyorum. Sunuculuğunu Sanatçı Devrim Demir’in yaptığı geceye katılanların listesine baktığımda kimler yok ki, listenin başında Pervin Buldan ve Murathan Mungan’ın ismini görüyorum. Sonra, dengbêj Şakiro'nun ailesinden Teyfik Deniz, Şakiro'nun arkadaşları, dengbêj Kazo, dengbêj Zahiro, dengbêj Xenî, dengbêj Mihemede Beyro vardı. 

Murathan Mungan: Kadir bilmek önemli

Şakiro’nun yaşamına ve sanatına dair kısa bir sinevizyon gösteriminin ardından sahneye çıkan Murathan Mungan kısa bir konuşma yaptı. Vicdan kaybının, adalet kaybının, hakkaniyet kaybının  ve vefa kaybının çokça yitirilmiş olduğu bu dönemde, kadir bilmenin önemine vurgu yapan Mungan, her şeye dair kaygının arttığı böylesi bir dönem de geceyi düzenleyenlere teşekkür etti. “Dengbêj geleneğini ananları kutluyorum” diyen Mungan, cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dikkat çekerek, “İktidarın zindanlarda rehin tuttuğu arkadaşlarıma selam ediyorum” dedi. 

Sanatçıların mesajları

Mungan’ın konuşmasından sonra GKSM'nin tiyatro ekibi Şakiro'yu anlatan kısa bir skeç sergiledi. Tiyatro ekibi daha sonra Şakiro’nun sevilen stranlarından "Kekê Xiyasedîn" kilamını seslendirdi. Skeç izleyiciler tarafından büyük beğeni gördü ve dakikalarca alkışlandı. Geceye katılan sanatçılar dışında yurtdışında olan sanatçılarda geceye video konferans yoluyla katıldı

Kürt sanatçıları ve yazarları Ömer Güneş, İbrahim Şahin, Hozan Maruf, Hozan Şemdin anmaya videolu mesaj yolladı. Ciwan Haco'nun yazılı olarak anmaya gönderdiği mesaj okundu.

Hem güldüler hem ağladılar 

Mesajların okunmasından sonra Şakiro’nun arkadaşları Dengbêj Kazo, Dengbêj Zahiro, Dengbêj Xenî, Dengbêj Mihemedê Beyro, Şakiro'yla tanışmalarını ve onunla yaşadıkları anıları anlatmaları salonda hem duygusal anlara hem de gülüşmelere neden oldu. Dengbêjler, daha sonra birer kilam seslendirirek izleyicileri büyüledi. 

Kardeşi sahnede

Dengbêjlerin ardından bu sefer sahneye Şakiro'nun kardeşi Teyfik Deniz çıktı. Deniz, halkın Şakiro'yu kendisinden daha iyi tanıdığını ve sevildiğini söyledi. Deniz, daha sonra Şakiro adına bestelediği kilamı seslendirdi.

Gecenin sonuna doğru dengbêj divanı kuruldu. Sahneye çıkan dengbêjler Salihê Qubînî, Hediye, Eylül Nazlıer ve Erhan Kaya, Hem Şakiro’nun en sevilen kilamlarını seslendirdi. Divanın bitmesiyle birlikte büyülenen izleyiciler dengbêjleri uzun süre alkışladı. 

* * * 

Şakiro dengbêjlerin şahıdır

Gecenin sonunda dengbêj Kazo ile yaptığımız kısa söyleşide etkinliğe dair eleştirilerini dile getirdi. Kazo, etkinlik yapılmadan önce kendilerine danışılmadığını belirtti ve şöyle dedi: “Her yerde söyleyen klasik bir söz var; ‘Dengbêjlik unutulmuş…’ Evet, eskisi gibi hatırlanmıyor ancak hala hayatta olan biz dengbêjler de yeterince dinlenmediğimiz için unutulmaya yüz tutmuş. Bu gece anlamlı ama keşke organizasyon fikirlerimizi de alsaydı. Bizi getirdiler, protokole oturttular ancak yeterince söz vermediler. Ben bunu kabul etmiyorum. Evet, Şakiro çok önemli bir şahsiyet biz kendisini en güzel bir şekilde andık ama gecede bir temsiliyetimiz olmadı. Bunu geceyi organize edenlere de söyledik.”

Kazo, “Evet, birçok yerde dengbêj okulları var. Gençler bu alana ilgi duymaya başladı ama daha fazlası gerek. Yaşamın her alanında bu kültüre dönülmesi gerek. Biz dengbêjler aslımızı arıyoruz” dedi. 

Dengbêj Şakiro’nun çok önemli bir şahsiyet olduğunun altını çizen Kazo, ”Şakiro gelmiş geçmiş halkta iz bırakan kendisine ayrı bir sitil yaratmış çok değerli bir sanatçıdır. Bu inkar edilemez. Şakiro kendi başına bir ekoldür. Şakiro, Kürdistan coğrafyasında değil başka bir coğrafyada yaşamış olsaydı heykeli dikilmişti. Ama maalesef yılda bir bu tür etkinliklerle anılıyor. Her dengbêj kendine özgür bir stili var. Tüm dengbêjler aynı makamda söylerse dengbêjliğin bir anlamı kalmaz. Ama Şakiro tüm Ortadoğu coğrafyasında halklar tarafından kabul edilen kendine özgün bir stil yarattı. Zaten bu yüzden dengbêjlerin Şahı unvanını aldı” diye konuştu.