Şili darbe acısını unutmadı
Darbecilere teslim olmadı
Allende, askerlere teslim olmayı reddetti. Kısa bir süre sonra Allende'nin tabancayla intihar ettiği duyuruldu. Allende'nin askerler tarafından öldürüldüğü iddiaları ise 2011'de adli tıp uzmanlarının yaptığı yeni otopsi ile çürütüldü. Kızı Isabel Allende, "Otopsi sonuçları, Başkan Allende'nin aşağılanmak ya da başka bir şeye maruz kalmak yerine intihar etmeye karar verdiğini gösteriyor" demişti.
Binlerce kişi katledildi
Allende'nin ölümünden sonra Pinochet anayasayı geçersiz kılarak askeri bir diktatörlük kurdu. Resmi rakamlara göre 17 yıllık dikta yönetiminde 40 bini aşkın kişi insan hakları ihlallerine uğradı. 3 binden fazla kişiyse öldürüldü ya da kaybedildi. Kaybedilen binlerce kişinin akıbeti hala bilinmiyor.
Dudaklarında şarkıyla öldü
Darbe döneminde sanatçılar da işkenceyle öldürülmüştü. Sanatçı Victor Jara'nın hikayesi belki de darbe döneminde olanları anlamak açısından önemli bir veri sunuyor. Victor Jara darbe döneminde tutuklanır ve birçok yoldaşı gibi Ulusal Stadyumu'nda işkence görür. Ancak bu korkunç işkenceler sırasında bile Jara, gitar çalmaya ve Venceremos şarkısını söylemeye çalışmaktadır. Gazeteci Vladimir Çernisev, işkenceyle katledilen Jara'nın son anlarını şöyle anlatıyor: "Victor Jara dudaklarında şarkıyla öldü. O'nu yanından hiç ayırmadığı yoldaşı, gitarıyla birlikte stadyuma getirdiler. Ve şarkı söylemeye başladı. Öbür tutuklular, gardiyanların ateş açma tehdidine rağmen melodiye eşlik etmeye başladılar. Sonra bir subayın emri ile askerler Victor'un ellerini kırdılar. Artık gitar çalmıyordu, ama zayıf bir sesle şarkı söylemeyi sürdürdü. Bir dipçikle kafasını parçaladılar ve diğer tutuklulara ibret olsun diye ellerini kesip tribünlerin önüne astılar."
Katledildiği stadyumda yaşıyor
Vahşice dövülen Victor Jara, bir makinalı tüfekle öldürülür ve cesedi Santiago Mezarlığı yakınında bulunur. Eylül 2003'te öldürülmesinin 30. yıldönümünde adı katledildiği stadyuma verilir.
Artık yüzleşme zamanı
Darbenin 40. yıldönümünde Victor Jara'nın da aralarında bulunduğu binlerce kurban anıldı. Başkent Santiago'da bir grup eylemci Alende ile darbe kurbanları anmak için yere yatma eylemi düzenledi. Sokaklar boyu devam eden zincir Başkanlık Sarayı'na kadar uzandı. Başkentte yapılan anma yürüşüne ise 60 kişi katıldı. Darbe sırasında işkence merkezi olarak kullanılan Villa Grimaldi'de yapılan törene ise devlet başkanlığına yeniden aday olan Michelle Bachelet de katıldı. Darbe sırasında babası öldürülen Bachelet, annesi ile beraber tutulduğu eski işkence merkezinde gözyaşlarını tutamadı. Barış Parkı’na çevrilen eski işkence merkezinde bulunan anıta yaşamını kaybeden 229 kişi anısına çiçek bırakıldı. Anmada Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, darbe döneminde yapılanlar hakkında bilgisi olanların açıklamalarını istedi. Yapılan konuşmaların ardından işkence altında yaşamını kaybedenler anısına saygı duruşunda bulunuldu.
SANTİAGO
