• Tartışılırken iki asgari ücret olduğunun gözden kaçırıldığını belirten DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, asgari ücretin 11 bin 400 TL, emeklilerin aldığı ikinci asgari ücretin 7 bin 500 TL olduğunu söyledi.
• Sarı, “Ülkenin neredeyse yüzde 50’si bu ücretle yaşamını idame ettiriyorsa asgari ücret toplu görüşme masası değil, toplu sözleşme masası olmalı. Emek platformu tekrardan hayata geçirilmeli” dedi.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, bugün ikinci toplantısını yapıyor. Bu yıl iki defa artış yapılan asgari ücretin, 2024’te bir defa artırılacağının açıklamasına tepki gösteren Devrimci İşçi Sendikası Konfederasyonu (DİSK), açıklanan rakamların enflasyon karşısında erimesi nedeniyle yılda dört defa güncelleme yapılması gerektiğini savunuyor.

Doğrudan 7 milyon çalışanı, dolaylı olarak ise tüm yurttaşları ilgilendiren yeni asgari ücreti belirleme çalışmalarında süreç devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ev sahipliğinde, 11 Aralık'ta ilk toplantısını gerçekleştiren Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ikinci toplantısını bugün yapıyor. Toplantıda, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temsilcilerinin ekonomik veri ve raporları komisyonla paylaşması bekleniyor. Henüz rakam telaffuz etmeyen işçi ve işveren tarafı, sunulacak söz konusu ekonomik veri ve raporların ardından pazarlığa başlayacak.

Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında aralık ayında belli tarihlerde toplanıyor. Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.

Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 13 bin 414 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 11 bin 402 lira 32 kuruş olarak uygulanıyor. Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 15 bin 762 lira 4 kuruş. Bunun 13 bin 414 lira 50 kuruşunu brüt asgari ücret, 2 bin 79 lira 25 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 268 lira 29 kuruşunu işveren işsizlik sigorta primi oluşturuyor.

 

 

İnsanca yaşanabilir olmalı

DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, asgari ücrete ilişkin MA’ya değerlendirmelerde bulundu. Asgari ücretin rakamsal olarak ifade edilmesinden ziyade insanca yaşanabilir bir ücret beklentisi olduğunu ifade ede Sarı, “İnsanca yaşanacak ücretin masalarda, müzakere masalarında olmayacağını biliyoruz. Bu nedenle konfederasyonumuz sokakta mücadele kararı aldı. Biz de bu talep doğrultusunda sokakta mücadele edeceğiz” dedi.

Toplu sözleşme masası

Enflasyon oranlarına göre belirlenen asgari ücretin iki ay sonra yüzde 40’lara varan bir oranda eriyeceğini kaydeden Sarı, şöyle devam etti: “Bu nedenle TÜİK'in belirlediği yoksulluk sınırı düzeyinde bir ücretin belirlenmesi gerekiyor. Türkiye’de uluslararası normlara uyum sağlayacak hiçbir asgari ücret göstergesi yok. Avrupa'da asgari ücret belirlenirken insanların yaşam standartları göz önünde bulundurulur. Türkiye’de asgari ücreti tartışılırken iki asgari ücret olduğunu gözden kaçırıyoruz. Bugün verilen asgari ücret 11 bin 400 TL, ikinci asgari ücret emeklilerin aldığı 7 bin 500 TL. Emeklilerin de normal çalışanların aldığı asgari ücreti alması gerekiyor. Eğer asgari ücret Türkiye'nin en büyük toplu sözleşmesi ise ülkenin neredeyse yüzde 50’si bu ücretle yaşamını idame ettiriyorsa, asgari ücret toplu görüşme masası değil, toplu sözleşme masası olmalı. Bütün taraflar da bu konuda bir araya gelmeli. Emek platformu tekrardan hayata geçirilmeli.”

 

 

Verilenle yetinmeyelim

Çalışanların, üretim ilişkileri içerisinde emeğin kendilerinden kaynaklı doğduğunu bilmeleri gerektiğini ifade eden Sarı, işçilerin sendikalı olmasa da mücadele etmeleri gerektiğini söyledi. Sarı, şöyle konuştu: “Sendikalılar asgari ücretin üstünde ücret almaktalar. Ama asgari ücretin yaşanabilir bir ücret olması için mücadele ediyorlar. Herkesin, bu beni ilgilendirmiyor demek yerine mücadelenin içinde bir ses, bir nefes olarak mücadelenin bayrağını daha da yukarıya taşıyabilmesi lazım. Güç olmadan verilenle yetinmek zorunda kalırız.”  

DİSK yürürse ekmek büyüyor

DİSK olarak görevlerini yerine getirmeye çalıştıklarını savunan Sarı, şunları söyledi: “DİSK eğer bir karar alıp sokağa çıkıyorsa halk, işçi, öğrenci onunla birlikte yürüyor, çünkü DİSK yürürse ekmek büyüyor. Diğer sendikalarda tabandan gelen sesi duyup birlikte hareket edecek koşulları sağlamalı ve işçi sınıfının mevzisini geliştirecek bir algoritmayı ortaya koymalıdır. Hak talebinde birlikte yan yana olmamız gerekiyor. Bugün hangi siyasi partiye oy verirseniz verin manava, kasaba,  fırına gittiğinizde, ‘sen iktidardaki A partisine oy veriyorsun, ben sana 5 liraya ekmek vereyim' ya da 'sen asgari ücret alıyorsun sana ekmeği 2 buçuk liraya vereyim’ demiyor. Sistem hepimizi aynı şekilde eziyorsa, ezenler kapitalistler yan yana gelmenin koşulunu yaratıyorsa, ezilen işçi sınıfı da yoksular da yan yana gelerek kendi hakları için sokakta olabilmeli.”

En az 25 bin TL olmalı

Türk iktidarı, Türkiye ve Kuzey Kurdistan’da yoksulluk sınırı 50 bin TL’ye, açlık sınırı 17 bin TL’ye ulaştığı halde halen 11 bin 400 TL olan asgari ücreti, kontrolündeki TÜİK’in hileli enflasyon rakamlarına göre ayarlamaya çalışıyor. 2024’ün öngörülen 11 trilyon civarı bütçesinin yüzde 10’unu savaşa ayıran iktidar, kayıt dışı harcamalar da eklendiğinde devasa bir miktarı akıtıyor. 18 milyon 821 kişi ise 11 bin 400 TL ile 13 bin 976 TL arasında bir gelirle yaşamak zorunda. “Asgari ücret artışında temel parametre resmi enflasyon olamaz, olmamalıdır” diyen DEM Parti, asgari ücretin en az 25 bin lira olması gerektiğini savunuyor. İZMİR

 

*****

TL’nin düşüşü devam edecek

Yabancı bankaların Türkiye için 2024 yılı kur, faiz, enflasyon ve büyüme tahminleri netleşti. Ekonomistler, TL’deki değer kaybının kademeli olarak süreceğini öngördü.

Yabancı bankaların Türkiye için kur, faiz ve enflasyon tahminleri şöyle:

MORGAN STANLEY: ABD merkezli yatırım bankası Morgan Stanley ekonomistleri, Ocak’ta gerçekleştirilecek 250 baz puanlık ek bir artışla yüzde 45’lik nihai faiz oranına ulaşılmasını beklediklerini belirtti. Banka, Türk Merkez Bankası’nın 2024 sonunda enflasyonun yıllık yüzde 36’ya inmesini beklediğine de işaret ederek, burada öngörülen dezenflasyon patikası üzerinde yukarı yönlü riskler olduğunu belirtti. Mayıs’a yıllık enflasyonun yüzde 71,6 ile zirve yapacağını öngören banka ekonomistleri, Aralık 2024’te manşet enflasyonun yüzde 42,3’e gerileyebileceğini aktardı.

GOLDMAN SACHS: Banka ekonomistleri, TCMB'nin 250 baz puan daha artışla politika faizini yüzde 42,50'ye yükseltmesini ve sıkılaşma sürecinin tamamlanmasını beklediklerini açıkladı. Goldman Sachs'ın dolar/TL tahmini ise 2024 sonu için 40,7 seviyesinde oldu.

DEUTCHE BANK: Deutsche Bank analistleri, enflasyon görünümü, potansiyel portföy girişleri ve ortodoks politikaya bağlılığın bir sonucu olarak 2024’te “iyi performans” sergilemesi için TL’de alan gördüklerini açıkladı. Analistlerin 6 Aralık’ta yayınlanan raporunda, “Kümülatif enflasyonun tahmin aralığının alt sınırına (Yüzde 40-45) gelmesi, toplam getiri açısından TL’yi cazip hale getirir” denildi. Banka, Merkez Bankası'nın faizi iki kez 250’şer baz puan artırarak ocakta yüzde 45’e çıkaracağını tahmin etti. Analistler 2024 yıl sonu için enflasyonun yüzde 41,1 olacağını öngörürken, dolar/TL için de 38 tahminini yaptı.

CITIBANK: Banka, bir süredir yürütülen sıkılaşma politikasının sonucu olarak Türkiye'de 2023’ün yüzde 4,2'lik bir büyüme ile tamamlanacağını belirtirken, 2024’e yönelik büyüme beklentisi ise radikal bir düşüşle yüzde 0,4 olarak aktardı. Bankanın raporunda, gelecek yıl TÜFE'nin yüzde 62,7'ye yükseleceğini belirtti. Dolar/TL için 2024’te ortalama yüzde 35,93 seviyesine işaret eden kuruluş, 31 Aralık 2024 itibarıyla görülmesi beklenen dolar kuru için 40 lira sınırının aşılacağını söyledi.

HSBC: HSBC raporunda ise şu ifadelere yer verildi: “Türk lirası için yurt içi zorluklar yüksek. Türkiye'de, Merkez Bankası'nın son dönemde agresif bir şekilde sıkılaştırmaya gitmesi daha hızlı bir parasal yeniden dengelenmeye yol açabilecek olsa da bütçe açığı ve cari açık büyük negatif reel oran para birimi üzerinde baskı oluşturmaya devam edecektir.”

ING: ING raporunda da Türkiye için büyüme ve enflasyon tahminleri yer aldı. 2023 birinci çeyrek enflasyon tahmini ilk çeyrek için yüzde 67,1, ikinci çeyrek için yüzde 71,4, yıl sonu içinse yüzde 56,7 oldu. Bankanın 2024 birinci çeyrek büyüme tahmini yüzde 4,4, ikinci çeyrek büyüme tahmini yüzde 3,1 olurken yıl sonu büyüme tahmini yüzde 2,5 oldu.