Ukrayna anlaşmayı kabul etti

• Ukrayna ve ABD , Ukrayna'nın nadir toprak minerallerine erişimi de içerecek geniş kapsamlı bir ekonomik anlaşma çerçevesi üzerinde anlaşmaya vardı.

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna ile mineraller konusunda anlaşma sağlandığını ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile imzaların bu hafta Washington'da atılacağını söyledi.

Üst düzey Ukraynalı yetkililer, Kiev'in anlaşmayı imzalamasının Ukrayna'nın acilen ihtiyaç duyduğu ABD askeri desteğinin sürekli akışını sağlayacağını umduğunu söyledi. Anlaşmanın en erken Cuma günü imzalanabileceği ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin Başkan Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmesinin planlandığı bildirildi. Bir diğer yetkili ise anlaşmanın Zelenskiy ile Trump'ın Ukrayna'ya devam eden askeri yardımı görüşmeleri için bir fırsat sağlayacağını, bu nedenle Kiev'in anlaşmayı sonuçlandırmak için istekli olduğunu söyledi.

Trump, Oval Ofis'te gazetecilere yaptığı açıklamada, Zelenskiy'nin geleceğini duyduğunu belirterek, "Eğer isterse benim için sorun olmaz ve bunu benimle birlikte imzalamak ister" dedi. Trump, bunu bir trilyon dolar değerinde olabilecek büyük bir anlaşma olarak nitelendirdi. 

Ukraynalı bir yetkiliye göre, bazı teknik detaylar henüz belirlenmedi, ancak taslakta, Ukrayna'nın nadir toprak minerallerinden elde edilen 500 milyar dolarlık kârın, Kiev'e savaş zamanı yardımlarının tazmini olarak ABD'ye verilmesine yönelik tartışmalı teklif yer almıyor. Bunun yerine, ABD ve Ukrayna bir fonun ortak mülkiyetine sahip olacak ve Ukrayna gelecekte mineraller, petrol ve gaz dahil olmak üzere devlete ait kaynaklardan elde edilen gelirlerin yüzde 50'sini katkıda bulunacak. Bir yetkili anlaşmanın daha iyi yatırım koşullarına sahip olduğunu söyledi ve bir diğeri Kiev'in olumlu değişiklikler elde ettiğini ve sonucu olumlu olarak gördüğünü kaydetti. Anlaşmanın güvenlik garantilerini içermediğini belirten yetkili, bunun iki başkanın bir araya geldiklerinde görüşecekleri bir husus olacağını söyledi.

Önce itiraz etmişti

Anlaşma müzakerelerinde ilerleme kaydedilmesi, Trump ve Zelenskiy'nin geçen hafta konuyla ilgili görüş ayrılıkları konusunda sert söylemlerde bulunmasının ardından geldi. Zelenskiy, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent'in bu ayın başlarında Kiev'e yaptığı ziyarette öne sürdüğü anlaşmayı imzalamaktan kaçındığını söylemiş, birkaç gün sonra Münih'te Başkan Yardımcısı JD Vance ile yaptığı görüşmede, Amerikan teklifinde güvenlik garantilerinin yer almaması nedeniyle yine itiraz etmişti. 

 

 

Trump sert çıkmıştı

Bunun üzerine Trump, mütevazi bir komedyenken gereksiz bir savaşı başlattığını ileri sürdüğü Volodimir Zelenskiy'i "seçimsiz bir diktatör" olarak niteledi ve seçmenler arasındaki desteğinin dip seviyede olduğunu söyledi. İki taraf, Trump'ın Ukrayna ve Rusya özel temsilcisi emekli Korgeneral Keith Kellogg'un geçen hafta Ukrayna'ya yaptığı üç günlük ziyaret sırasında önemli ilerleme kaydetti. 

ABD Başkanı, Pazartesi günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşürken Ukrayna ile madenler konusunda anlaşmaya yakın olduklarını belirtmişti. Trump, Ukrayna savaşının sona erdirilmesine yönelik anlaşmaya varılması halinde Ukrayna’da bir tür barış koruma gücü gerekeceğini de söyledi. ABD Başkanı’nın bugün de Beyaz Saray’da İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ı ağırlaması bekleniyor.

Putin de memnun 

Anlaşmanın duyurulmasının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de kabinesini toplamıştı. Nadir toprak elementleri hakkındaki toplantının ardından açıklama yapan Putin, ABD'ye, Ukrayna topraklarındakiler de dahil olmak üzere nadir minerallere erişim sunmaya açık olduğunu söylemişti. Putin, nadir mineraller konusunda olası bir ABD-Ukrayna anlaşmasının endişe verici olmadığını; Rusya'da "Ukrayna'dan önemli ölçüde daha fazla kaynak bulunduğunu" söyledi. Teklifin ayrıca iki ülkenin, fiyatları istikrara kavuşturmak için alüminyum çıkarma ve ABD'ye tedarik konusunda iş birliği yapmasını da kapsayabileceğini ekledi.

Rusya'nın kontrolünde

Ukrayna, nadir toprak elementleri bakımından oldukça zengin bir ülke. Ukrayna, Avrupa Birliği'nin (AB) "kritik hammadde" olarak nitelendirdiği 30 maddenin 21'ini barındırıyor. Bunlar dünyadaki rezervlerinin yaklaşık yüzde 5'ine tekabül ediyor. Bu elementlerin olduğu bölgelerin çoğu Urkayna Kristal Kalkanı'nın güneyinde, çoğunlukla Azak Denizi'nin altında bulunuyor. Bu bölgelerin çoğu şu anda Rusya'nın kontrolü altında. Kiev, Vinnitsiya ve Jitomir bölgelerinde de gelecek vadeden projeler bulunuyor.

 

 

17 element

Nadir toprak elementleri, modern teknoloji ve sanayide yaygın olarak kullanılan ve benzer kimyasal özelliklere sahip 17 elemente verilen ad. Nadir olmalarının sebebi, saf formlarında oldukça ender bulunmaları. Akıllı telefon, bilgisayar, tıbbi cihazlar ve benzeri ürünlerin üretiminde kritik rol oynayan elementler şunlar: Skandiyum (Sc), İtriyum (Y), Lantan (La), Seryum (Ce), Praseodim (Pr), Neodimyum (Nd), Prometyum (Pm), Samaryum (Sm), Evropiyum (Eu), Gadolinyum (Gd), Terbiyum (Tb), Diprosyum (Dy), Holmiyum (Ho), Erbiyum (Er), Tulyum (Tm), Terbiyum (Tb) ve Lutesyum (Lu).

Ukrayna'da nadir toprak elementleri haricinde Lityum gibi kritik mineraller adı verilen kaynaklar da bulunuyor. Ukrayna hükümetine göre 450 bin ton lityum var. Bunlar şu an çıkartılmıyor, ancak çıkartılması planlanıyor. Rusya'nın en az iki Lityum madenine el koyduğu biliniyor; bunlardan biri Donetsk bölgesindeki Şevçenkivske'de, diğeriyse Berdyansk bölgesindeki Kruta Balka'da. Kirovograd bölgesindeki Lityum yataklarıysa halen Ukrayna kontrolünde.

Çin ile rekabet için

ABD'nin nadir element ve kritik mineral üretimini kontrol etmek istemesinin sebebi, küresel tedarikte başı çeken Çin ile rekabet geliyor. Çin, küresel üretim kapasitesinin yüzde 60 ila 70'ini, işleme kapasitesininse yüzde 90'ını elinde tutuyor. ABD'nin bu konuda Çin'e olan bağımlılığı Trump yönetiminde ulusal güvenlik ve ekonomik endişelere yol açıyor. Bu elementler, elektrikli araçlardan askeri teçhizata kadar gelişmiş teknolojilerin üretiminde giderek daha da önemli rol oynuyor. KİEV