Zenginlerin vergileri bile yoksulluğu azaltacak

• Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 0,001’ini oluşturan 60 binden az kişi, insanlığın en yoksul yarısının toplam servetinin üç katına sahip. En zenginlerden alınacak yüzde 3’lük vergi, yılda 750 milyar dolar gelir sağlayacak.

Küresel gelir ve servet dağılımına ilişkin en kapsamlı kaynaklardan biri olan 2026 Dünya Eşitsizlik Raporu, ekonomik eşitsizliğin tarihte görülmemiş boyutlara ulaştığını gösterdi. Rapora göre, dünya nüfusunun yalnızca yüzde 0,001’ini oluşturan 60 binden az kişi, insanlığın en yoksul yarısının toplam servetinin üç katına sahip.

Rapora göre, en yüksek gelir dilimindeki yüzde 10’luk kesim, geri kalan yüzde 90’ın toplamından daha fazla kazanırken, en yoksul yarı küresel gelirin yalnızca yüzde 10’undan azını elde ediyor. Rapor, servetin gelirden bile daha yoğun biçimde toplandığını belirtti. Dünya nüfusunun en zengin yüzde 10’u küresel servetin yüzde 75’ine sahipken, alt yarısı yalnızca yüzde 2’lik paya sahip. Neredeyse tüm bölgelerde, en zengin yüzde 1’in varlıkları, en yoksul yüzde 90’ın toplamını geride bırakıyor.

Çalışmada, eşitsizliğin son yıllarda hızla derinleştiği vurgulandı. 1995’te küresel servetin yaklaşık yüzde 4’üne sahip olan en zengin yüzde 0,001’lik kesimin payı yüzde 6’yı aşarken, milyonerlerin serveti 1990’lardan bu yana yıllık ortalama yüzde 8 büyüdü. Bu oran, en yoksul yüzde 50’nin artış hızının neredeyse iki katı.

Rapora göre, küresel finans sistemi de eşitsizliği büyütüyor. Gelişmiş ekonomiler ucuz borçlanırken, daha yüksek getirilerle yurt dışına yatırım yapabiliyor. Bunun sonucunda, küresel GSYİH’nin yaklaşık yüzde 1’i her yıl daha yoksul ülkelerden daha zengin ülkelere net gelir transferi olarak akıyor. Bu miktar, küresel kalkınma yardımının üç katına denk geliyor.

Eşitsizlikle etkili mücadele şart

Rapor, sermaye sahipliğinin karbon emisyonlarını artırmadaki kritik rolüne de dikkat çekti. Dünya nüfusunun en yoksul yarısı sermaye kaynaklı karbon emisyonlarının yalnızca yüzde 3’ünden sorumlu olurken, en zengin yüzde 10’luk kesim bu emisyonların yüzde 77’sini oluşturuyor. En az emisyon yapan düşük gelirli toplumların iklim şoklarına en çok maruz kalan kesimler olduğu vurgulandı.

Eşitsizlikle mücadele için etkili vergilendirme ve yeniden dağıtım mekanizmalarının güçlendirilmesi öneriliyor. Rapor, yüz milyon dolardan fazla serveti olan bireylerden alınacak yüzde 3’lük küresel verginin yılda 750 milyar dolar gelir yaratacağını, bunun da düşük ve orta gelirli ülkelerin toplam eğitim bütçesine denk geleceğini belirtiyor. Raporun sonuç bölümünde, eşitsizliği azaltmak için gerekli araçların mevcut olduğu ancak “zenginliğin aşırı etkisi ve siyasi irade eksikliği” nedeniyle ilerlemenin sınırlı kaldığı ifade edildi. FRANKFURT