Welat geleneği sürüyor

• Her türlü baskı, yasak, kapatmaya rağmen yoluna devam eden Azadiya Welat serüvenini 13 yıl gazetede çalışan, bir dönem  imtiyaz sahipliği de yapan Ramazan Ölçen ile konuştuk. 

FİRAZ BARAN

Kürtçenin öğrenilmesi ve geliştirilmesinde büyük bir misyon üstlenen Azadiya Welat gazetesi 26 yılı geride bıraktı. Her türlü baskı, yasak, kapatmaya rağmen yoluna devam eden Azadiya Welat serüvenini 13 yıl gazetede çalışan, bir dönem  imtiyaz sahipliği de yapan Ramazan Ölçen ile konuştuk. 

Welat geleneğinin haftalık, günlük birçok gazeteyle devam ettiğini anlatan Ölçen, bu gazetelerin Kürtçe diline kazandırdıklarının önemine vurgu yaparak başladı konuşmasına: “90'lı yıllarda Kürt gazeteciliği iki dilde gelişim gösterdi. Birisi Gündem ile başlayan Türkçe gazetecilik, diğeri de Welat ile başlayan Kürtçe gazetecilik.”

92’de haftalıkla başladı

Azadiya Welat geleneği aslında 1992 yılında yayın hayatına başlayan Welat ile başlıyor. 90’lardan bugüne çıkan yayınları Ölçen sırayla anlatıyor:

Welat: 1992 yılında yayınlandı. Haftada bir çıkıyordu. İki yıl sonra devlet tarafından kapatıldı.
Welatê Me: 1994 yılında yayın hayatına başladı. Haftalık çıkıyordu. İki yıl yayın yaptıktan sonra yasaklandı.

2006’da günlük yayına geçti

Azadiya Welat: 1996 yılında yayın hayatına başladı ve on yıl boyunca haftalık olarak yayınlandı. 2006 yılında önemli bir karar aldı.

Günlük yayına başlayacağını duyurdu. O güne kadar gazete İstanbul’da yayınlanıyordu. Günlük yayına geçeceği zaman gazetenin merkezi Amed’e taşındı. Günlük yayın 15 Ağustos 2006 günü başladı ve 2016 yılına kadar, on yıl boyunca aralıksız bir şekilde devam etti. Bu süre zarfında, devlet bazen gazeteyi bir aylığına kapatıyordu. O zamanlar ise Hawar, Dengê Hawar, Rojev ve Rojeva Welat gibi isimlerle günlük olarak çıkmaya devam etti.

Welat ve Xwebûn

E-Rojname: 2016’da Azadiya Welat gazetesi devlet tarafından kapatıldı. 2016-2018 arasında E-Rojname adıyla, sadece dijital olarak çıktı. Her gün yenilenerek ve PDF olarak yayınlandı. Okuyucular PDF’i indirip gazete şeklinde okuyabiliyordu.

Welat: 2018 yılında gazete çalışanları yeni bir karar aldı. “Madem dijital olarak çıkıyoruz. İlk ismimizle çıkalım.” O günden bugüne dijital platformda Welat ismiyle her gün yenilenerek yayınlanıyor.

Xwebûn: Ayrıca haftalık olarak da Xwebûn ismiyle bir gazete çıkarılıyor. Bu gazete ise 24 Aralık 2020 günü yayın hayatına başladı.

Naşikê û Danakeve

Ramazan Ölçen ile Türk devletinin Kürt basınına yönelik baskılarını da konuşuyoruz. 29 Ekim 2016 gününü örnek gösteriyor: “29 Ekim onlar için sembolik bir gün. Böyle bir günde, 2016 senesinde kurumlarımıza baskın düzenlediler. KHK kararıyla Özgür Gündem, Azadiya Welat, JINHA, DİHA, TürkSat uydusu üzerinden yayın yapan televizyonlar kapatıldı.”

Ölçen, 2018’de tekrar Welat ismini aldıkları zaman attıkları ilk manşetin de bu baskılara cevap niteliğinde olduğunu belirtiyor. O dönem, Ey Raqîb marşında geçen bir sözle, “Naşikê û Danakeve” manşetiyle çıkıyor gazete. 

Yüzlerce emektarı oldu

Azadiya Welat ile birlikte Kürtçe yazımın da geliştiğinin altını çizen Ölçen, "Günlük yayına geçince Kürtçe muhabir sayısı da arttı.

Wan, Colemêrg, Qoser, Nisêbîn, Mersin ve Adana gibi yerlerde bürolarımız da vardı” diyerek ekliyor: "Welat geleneği yüzlerce muhabir, onlarca yayıncı ve editor yetiştirdi."
 
İlk Kürtçe sözlük

Welat’ın aynı zamanda Weşanên Welat ismiyle bir yayınevi olduğunu da anlatan Ölçen, "Örneğin orada Tirkî-Kurdî küçük bir sözlük yayınlandı. O sözlük Bakûrê Kurdistan’da Kürtçe öğreten ilk kılavuz oldu. Çok sayıda baskı yaptı. Her yıl 5-6 bin tane basıldı. Hem sade bir dille hazırlanmıştı hem de günlük konuşma cümleleri örnek olarak veriliyordu. Bu nedenle çok talep oldu. O sözlük, ilk olarak Welat gazetesi döneminde hazırlandı. Sonra her dönem gözden geçirildi, içeriği güçlendirildi. Her yeni baskıda aktüalite edildi.”