Yasalara rağmen berdel sürüyor

• Dêyrizor'da çocuk yaşta evlilikler ve berdel gibi geleneksel uygulamalar, yasal düzenlemelere ve farkındalık kampanyalarına rağmen sürüyor.
• Dêyrizorlu Haya El- Ahmed, “Çocuk sanıyor ki oyun oynayacak, beyaz elbise giyecek, sevinecek… Oysa ömrü boyunca sürecek bir çileye başlıyor” diyor.

Kuzey ve Doğu Suriye’nin Dêyrizor Kantonu’nda, toplumsal bilincin ilerlemesine ve Demokratik Özerk Yönetim’in Aile Kanunu’na rağmen, çocuk yaşta evlilikler ve zorla evlendirmeler devam ediyor. Özellikle berdel evlilikleri, genç kadınları adeta bir takas nesnesine dönüştürüyor. Zenubya Kadın Topluluğu’nun yürüttüğü farkındalık kampanyalarına rağmen, Dêyrizor toplumu yeterince karşılık vermiyor. Değişim isteyen aileler ve genç kadınlar ise büyük toplumsal baskı ve dışlanma tehdidiyle karşı karşıya.

Kadınların iradesi yok sayılıyor

Dêyrizor'da evlilik kararları genellikle erkeklerin oluşturduğu meclislerde alınıyor. Genç kadınların rızası sorulmadan, 'berdel' gibi geleneksel uygulamalarla evlilikler ilan ediliyor. Dêyrizorlu Subha El-Hemed, bölgede yaşanan durumu Nujinha'ya şu sözlerle anlatıyor: “Bir kadının fikri yok. ‘Kısmeti geldi’ denildiğinde mesele biter, evlenmek zorunda kalır. Kimse ona ne istediğini sormaz. Sorunlar başladığında ise ona ‘sabret, bu senin kaderin’ derler.” 

Sanki kızlar insan değilmiş gibi

Bölgede en tartışmalı uygulamalardan biri olan berdel, iki ailenin kızlarını karşılıklı olarak evlendirmesiyle gerçekleşiyor. Subha El-Hemed, bu sistemi “Ben sana kızımı verdim, sen de bana kızını ya da kız kardeşini oğluma ver” sözleriyle tarif ediyor. Ancak bu evliliklerin kaderi birbirine bağlı; biri boşanırsa, diğeri de zorunlu olarak sona eriyor. Deyrizorlu Haya El-Ahmed, bu durumu “Elbette küçük kız hayatı bilmez, evliliği bilmez, haklarını bilmez. Birçok kız ailesine perişan, kaybolmuş ya da boşanmış halde dönüyor. Sanki kızlar insan değil de ticaret konusuymuş gibi” diyerek eleştiriyor.

Bölgede yaygın bir diğer sorun, 14-15 yaşındaki kızların 60-70 yaşındaki erkeklerle evlendirilmesi. Haya El-Ahmed, bu evliliklerin çocuklar üzerindeki yıkıcı etkisini şu sözlerle vurguluyor: “Çocuk sanıyor ki oyun oynayacak, beyaz elbise giyecek, sevinecek… Oysa ömrü boyunca sürecek bir çileye başlıyor.”

Farkındalığa rağmen tehdit devam ediyor

Zenubya Kadın Topluluğu, çocuk evlilikleri ve zorla evlendirmelere karşı farkındalık kampanyaları yürütüyor. Ailelerle diyaloglar, saha etkinlikleri ve raporlarla toplumun bakış açısını değiştirmeye çalışıyor. Haya El-Ahmed, çabaların sonuç vermeye başladığını belirtiyor: “Çocuk evliliğinin tehlikelerini anlattık, çok konuştuk. Vakalar azalmaya başladı.” Ancak değişim isteyen aileler ve genç kadınlar, toplumsal baskı ve dışlanma tehdidiyle karşı karşıya kalmaya devam ediyor. DEYRIZOR