• Türkiye Meclis’e sunulan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nin, yine bir savaş bütçesi olarak tasarlandığı; kaynakların büyük kısmının savaşa ayrıldığı görülüyor.

 

Meclis’e sunulan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’ne göre Türkiye’nin savaşa ayırdığı miktarda artışlar oldu. Sadece MSB’nin bütçesi, 61 milyar 484 milyon 939 bin TL’ye yükselerek, 10 bakanlığı geride bıraktı. 18 yıllık AKP iktidarı döneminde 19 milyar TL harcanan “örtülü ödenek”ten 2021’de 6 milyar TL’ye kadar harcama yapılabilecek. 10 milyar 665 milyon TL ayrılan İçişleri Bakanlığı, personel giderlerinin yanı sıra “6 yeni şehitlik” ve 3 bin korucu daha planlıyor.

Türk ekonomisindeki krizin ana sebepleri arasındaki savaş harcamaları, ekonomik krize rağmen artıyor. Meclis’e sunulan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’ne göre başta Milli Savunma Bakanlığı (MBS) olmak üzere savaşa ayrılan pay arttı. 2021 bütçesinde İçişleri Bakanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM), Jandarma Genel Komutanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’na toplamda 148 milyar 471 milyon 798 bin TL ayrıldı.

Savunma, Adalet’ten fazla

MSB’nin 2021 Yılı Bütçe Teklifi, 2020’ye göre 7 milyar 625 milyon 597 bin artarak, 61 milyar 484 milyon 939 bine yükseldi. Böylece Savuma Bakanlığı bütçesi, Adalet, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabi Kaynaklar, Gençlik ve Spor, Dışişleri, Tarım ve Orman, Ticaret, Ulaştırma ve Altyapı, Sanayi ve Teknoloji bakanlıklarının bütçesini geride bıraktı.

Polise 44 milyar

Türk İçişleri Bakanlığı’nın bütçesi, 2020’de 9 milyar 672 milyon 218 bin iken, 2021 için 10 milyar 665 milyon oldu. 

Jandarma Genel Komutanlığı’nın bütçesi ise bir önceki yıla göre 4 milyar 698 milyon 763 bin TL artarak, 27 milyar 666 milyon 880 bin TL oldu.

Bütçesi arttırılan diğer kurum ise Emniyet Genel Müdürlüğü oldu. 2020’de 38 milyar 978 milyon 189 bin TL bütçe ayrılan Emniyet Genel Müdürlüğü için 2021’de 44 milyar 555 milyon 427 bin TL ayrıldı.

MİT’in ‘resmi’ bütçesi

Türk Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) bütçesi de diğer savaş kurumlarında olduğu gibi arttı. Buna göre MİT’in 2020’de 2 milyar 182 milyon 381 bin TL olan ‘resmi bütçesi’, 2021’de 2 milyar 628 milyon 749 bin TL oldu.

Örtülü ödenek 6 milyar

Bütçe Teklifi’ne göre, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine 1 trilyon 223,5 milyar TL ödenek ayrıldı. Kanun gereği, Cumhurbaşkanı Erdoğan isterse gelecek yıl gizli hizmet gideri olarak bu tutarın binde 5’ini harcayabilecek. Bu hesapla Erdoğan’ın istediği gibi kullanabileceği, 6 milyar 115 milyon TL’ye kadar çıkabilecek.

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası’nda yer alan düzenlemeye göre, gizli hizmet giderleri, “Kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, Devletin millî güvenliği ve yüksek menfaatleri ile Devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili Devlet ve Hükümet icapları” için kullanılabiliyor. Mevzuat, örtülü ödeneğin “Bu amaçlar dışında ve Cumhurbaşkanının ve ailesinin kişisel harcamaları ile siyasi partilerin idare, propaganda ve seçim ihtiyaçlarında” kullanılmasını kesinlikle yasaklıyor.

AKP iktidarlarını kapsayan 18 yıllık dönemde gizli hizmet giderleri kaleminden yapılan harcamalar, tüm zamanların rekorunu kırdı. Buna göre, AKP’nin iktidara geldiği 2002’den Ekim 2020’ye kadar örtülü ödenekten 19 milyar TL harcandı.

Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçilmesiyle gizli ödeneğe 2015’te ortak olmasıyla harcamalardaki rekorlar kırılmaya başlandı. 2015’de 1.7 milyar TL, 2016’da 2 milyar TL harcanan örtülü ödenekten 2017’de ise iki ayrı harcama kalemi üzerinden tam 3 milyar TL harcandı. 2018’de bu tutar 1 milyar 721 milyon TL, 2019’da ise 2 milyar 80 milyon TL oldu. Bu yılın Ekim ayına kadar yapılan harcama tutarı ise 1 milyar 558 milyon TL olarak hesaplandı.

İçişleri de ölüme ayarlı

2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nde İçişleri Bakanlığı için öngörülen bütçe tutarı, 10 milyar 665 milyon TL. Bakanlığın sadece personel giderleri ise üç bakanlığın toplam bütçesinden fazla. İçişleri Bakanlığı, “şehit yakını ve gazilere yönelik hizmetler” kapsamında 110 “şehit yakını” ve ”gaziye” tazminat ödemesini hedefledi. Bakanlık, ayrıca 2021 için 6 yeni “şehitliğin” yapılmasını öngörüyor.

Bakanlık, 2019’da 2 bin 168; 2020’de bin 968 korucu bünyesine alırken, 2021için ise 3 bin yeni korucu alımı hedefliyor.

Bakanlık sınır güvenliği adı altında da birçok çalışmayı hedefliyor. 2021 yılında sınırlarda 50 kilometrelik aydınlatma sistemi, 55 km uzunluğunda yeni devriye yolu, 55 km uzunluğunda duvar, 1 adet kamera sistemi ve 12 km uzunluğunda yüksek güvenlikli tel-çit yapmayı hedefliyor.

Bakanlığın bütçe giderleri kapsamında öngördüğü dikkat çekici bir diğer başlık ise “tedavi ve cenaze giderleri” oldu. Söz konusu gider için 2020’de 35 milyon 428 bin TL ayrıldı. Bakanlığın 2021’deki olası cenaze ve tedavi masrafları için hedeflediği miktar ise 36 milyon 25 bin TL.

 İçişleri Bakanlığı’nın personel gideri 6 milyar 3 milyon 873 bin TL iken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın toplam bütçesi 3 milyar 378 milyon 164 bin TL, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın 3 milyar 999 bin TL ve Dışişleri Bakanlığı’nın 5 milyar 786 milyon 984 bin TL.  ANKARA

 

Erdoğangillerin keyfine 92 milyon

Erdoğan’ın eşi ve yardımcılarının gezi, organizasyon, yemek verme gibi giderlerin karşılandığı “Temsil ve Tanıtma Giderleri” kaleminde 6 milyon TL artış yapıldı. 

Cumhurbaşkanlığı bütçesi 2021 yılı için 886 milyon TL artışla 4 milyar 39 milyon 453 bin TL olarak öngörüldü. Cumhurbaşkanlığı bütçesinde “Temsil ve Tanıtma Giderleri” kalemine ayrılan bütçe ise 6 milyon TL artışla 98 milyon TL oldu. Geçen yıl bu kaleme ayrılan bütçe 92 milyon TL idi.

“Temsil ve Tanıtma Giderleri” kalemine ayrılan bütçeden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan da yararlanıyor. Cumhurbaşkanının eşinin ve resmi ya da özel davetli olarak Türkiye’yi ziyaret eden yabancı devlet başkanlarının gezilerinde, güvenlik ve hizmet nedeniyle eşlik etmek üzere görevlendirilen personelin geziye ilişkin konaklama, yeme-içme gibi giderleri bu kalemden karşılanıyor.

Cumhurbaşkanın eşi, Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve İdari İşler Başkanı’nın temsil niteliğinde verecekleri yemek, kabul, resepsiyon ve organizasyon bedelleri ile bunlarla ilgili diğer her türlü giderleri, Cumhurbaşkanlığınca milli ve dini bayramlar ile diğer zamanlarda yapılacak ikram, hediye, gönderilecek çiçek ve çelenk bedelleri, konukları ağırlama giderleri, Cumhurbaşkanının takdirleri ile verilecek ödül, şilt ve benzeri giderler “Temsil ve Tanıtma Giderleri” kaleminden karşılanacak.

Anma etkinlikleri kapsamında yapılacak giderler de buradan karşılanıyor.

 

Parası değersiz, işsizlik büyüyor

Büyük vaatlerle 2002’de iktidar olan AKP, Kürt düşmanlığına dayalı savaş ve işgal politikasından dolayı ekonomiyi, 2001 krizini aratır hale getirdi. Türkiye ekonomisinin, diyalog sürecinin devam ettiği 2013-2015 yılları arasındaki olumlu durumu, Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından bu sürecin bitirilmesinin ardından son 5 yılda ekonomi felç oldu. Her gün yeni bir tarihi yükselişe koşan dolar 8’e dayandı, euro ise 9,30 bandında seyir gösteriyor.

İşsizlik ve enflasyon

Döviz kuru böylesi tarihi bir tırmanışı, yüksek enflasyon ve işsizlik demek. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), geniş tanımlı işsiz sayısının 9,8 milyona yükseldiğini açıkladı. İstihdam oranının ise bir yılda 1 milyon 254 bin kişi azalarak, yüzde 43,5’e gerilediğini belirtti.

Açlık sınırının altında

 Açlık ve yoksulluk sınırı altında çalışan milyonlarca kişi var. Birleşik Metal-İş Sendikası’na bağlı BİSAM’ın verilerine göre, 17 yılda açlık sınırı 5,4 kat arttı. Dört kişilik bir aile için açlık sınırı 2 bin 401 lira, yoksulluk sınırı 8 bin 304 lira oldu. Çalışan milyonlarca yurttaş ise açıklanan verilerin çok aşağısında çalışarak, açlığa mahkum edildi.  

 

Diyanet bakanlıkları geçti

Türk Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesi bu yıl 1 milyar 458 milyon artışla 7 bakanlık ve 13 başkanlığın bütçesini geride bıraktı.

Diyanet İşleri Başkanlığı için 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nden ayrılan ödenek 12 milyar 977 milyon TL. Geçen yıl 11 milyar 519 milyon 609 bin olan Diyanet’in bütçesi 2021 çin 1 milyar 458 milyon TL artış gösterdi.

Başkanlığın, “Din Hizmetleri ve Yaygın Din Eğitimi” kalemindeki giderler 1 milyar 276 milyon artışla 11 milyar 190 milyon 929 bin, personel giderleri ise 2021 için 10 milyar 626 milyon 929 bin olarak öngörüldü. Diyanet’in personel giderleri iki yılda 2 milyar 105 milyon 929 bin TL arttı.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2021 bütçesi, 7 bakanlık ve 12 başkanlığın bütçesini geride bıraktı.