Zorunlu askerlik geri geldi

• Almanya, 2011’de askıya aldığı zorunlu askerliği fiilen geri getirmeye hazırlanıyor. Yeni modelde 18 yaşındaki tüm erkekler yoklamaya çağrılacak, askerlik süresi 6 ay olacak ve gönüllü sayısı yetmezse kura devreye girecek.

Almanya’da CDU/CSU ile SPD’nin uzlaştığı yeni askerlik modeli, zorunlu yoklamayı merkeze alıyor. Yasa henüz onaylanmadı ancak ana çerçeve kesinleşmiş durumda. Buna göre 18 yaşına giren tüm erkeklere resmi bir yoklama çağrısı gönderilecek. Amaç, her yıl yüz binlerce gencin fiziksel ve sağlık açısından askerlik için uygun olup olmadığını belirlemek. Kadınlara da bir form gönderilecek ancak onlar için hukuki bir zorunluluk bulunmuyor. CDU’lu Jens Spahn, tüm gençlerin yoklamadan geçirilmesini “ülkenin savunma kapasitesini net biçimde görmek için gerekli” diye açıklıyor.

Yeni sistemin adı “Bedarfswehrpflicht”, yani “ihtiyaç esaslı askerlik.” Önce tüm genç erkekler yoklamadan geçecek. Ardından askerlik için gönüllü başvurular alınacak. Hedeflenen sayıya ulaşılamazsa kura devreye girecek ve eksik kalan kontenjan zorunlu hizmetle doldurulacak. Savunma Bakanı Boris Pistorius, 2026’da yaklaşık 20 bin gencin göreve başlamasını hedefliyor. Bu sayının iki yıl içinde 28 bine kadar çıkması bekleniyor.

Askerlik süresi ve maaş

Yeni askerlik hizmeti altı ay sürecek. İlk üç ay temel eğitim, ikinci üç ay birliklerde görev olarak planlanıyor. Pistorius’un açıkladığı teşvik paketi kapsamında askerlik yapanlara aylık 2 bin 600 euro brüt maaş ödenecek. Süreyi uzatmak isteyenlere sürücü belgesi masraflarında devlet desteği sunulacak ve IT ile mesleki eğitim kurslarına erişim sağlanacak. Bakan bu paketi gençler için hem ekonomik hem mesleki anlamda “cazip bir fırsat” olarak değerlendiriyor. 

Yoklama sitemi

Yeni yasa, 1957–2011 arasındaki klasik yoklama sistemine büyük oranda geri dönüyor. Yoklamada görme ve işitme testlerinden eklem ve omurga muayenelerine, kan ve idrar analizlerinden uyuşturucu taramasına kadar kapsamlı bir sağlık kontrolü yapılacak. Gençlerden sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımına ilişkin bilgiler de istenecek. Muayenenin sonunda her genç uygunluk derecesine göre kategorilere ayrılacak. Önceki sistemde tam uygun olanlardan kalıcı olarak elverişsiz olanlara kadar farklı sınıflandırmalar vardı ve benzer bir uygulamanın geri gelmesi bekleniyor. Öte yandan, kadınlar için zorunlu askerlik öngörülmüyor ancak tüm genç kadınlara da bir gönüllülük formu gönderilecek.

Destekleyenler ve karşı çıkanlar

Yeni askerlik modeli Almanya’da geniş bir tartışma başlattı. Yeşiller’den savunma uzmanı Sara Nanni, düzenlemeyi sistemi daha iyi hâle getirmek yerine daha karmaşık hâle getiren bir ‘Verschlimmbesserung’ olarak tanımlıyor. Ona göre tüm bir kuşağın yoklamadan geçirilmesi pratikte uygulanması zor bir süreç. Sol Parti ise ilkesel olarak tüm zorunlu hizmet türlerine karşı çıkıyor. Parti Eş Genel Başkanı Jan van Aken, “Kötü bir şey sadece herkesi kapsıyor diye iyi hâle gelmez” diyerek zorunlu askerliği doğrudan reddediyor. Gençlik temsilcileri ise devletin gençlerden fedakârlık beklerken eğitim ve ruh sağlığı için ciddi bir yatırım yapmamasını eleştiriyor.

Buna karşılık ordu ve bazı kurumlar düzenlemeyi olumlu buluyor. Bundeswehr Birliği Başkanı André Wüstner, yeni modelin “orduya girişin cazibesini artırdığını ve askerî hedeflerde şeffaflık sağladığını” belirtiyor. Evangelik Askerî Piskopos Bernhard Felmberg de zorunluluk ile gönüllülük arasındaki dengenin doğru kurulduğunu savunuyor. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ise uzlaşmayı “çok önemli” olarak nitelendiriyor. BERLİN