Îvik Dede’nin evi kaderine terk edildi

• Kolektif emekle inşa edilen ve Sinemilli Ocağı’nın bilinen meşhur pirlerinden Îvik Dede’nin yaşadığı ev, kaderine terkedilmiş durumda.

ERSİN ÖZGÜL

PİRHA/MARAŞ

 

Eski yerleşim yeri su yatağı olan ve oluşan seller sonrasında daha üst taraflara taşınan Elbistan’a bağlı Kantarma Köyü’ndeki tarihi evler ve duvarları halen ayakta kalmaya çalışıyor. 200’den fazla yıldır kolektif emekle inşa edilen ve Sinemilli Ocağı’nın bilinen meşhur pirlerinden Îvik Dede’nin de (İbrahim Bakır) yaşadığı ev, kaderine terkedilmiş durumda. Sinemilli Ocağı etrafındaki Alevilerin tarihsel ve inançsal mekanlarından bu evi ziyaret eden birçok sanatçı da  bu tarihsel hafızayı geleceğe taşıyacak bir adım atmamış.

Alevi inancının tarihsel mekanlarından bu ev, şimdilerde ise kendisi ile biriktirdiği anılar ve erkanlar ile yok olmayı bekliyor.

 

Sinemilli Ocağı’nın merkezi

2019’un kış ayında  Kakai (Yaresan) heyetinin ziyareti sırasında ziyaret ettiğimiz köyde ilgimizi çeken bu harabe ama bir o kadar heybetli evin hikayesi oldukça ilgimizi çekmişti. Zaman sıkıntısından kaynaklı ayrılmak zorunda kaldığımız bu heybetli evin hikayesini yazmak bir görev olarak önümüzdeydi.

Ev yaklaşık 500 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuş. Evlerin çatılarında kullanılan yuvarlak, uzun ve kalınca çınar ağacı yaklaşık 20 metre uzunluğunda. Bu koca çınarlar o dönem büyük kağnılarla getirilerek çatılarda kullanılmış. O dönem yapılan bu evin temelinden bitimine kadar bütün köylüler ortaklaşa imece usulü hizmet etmiş. O yüzdendir ki bu ev geniş bir alana yayılan Sinemilli Ocağı taliplerinin gelerek niyaz oldukları ev haline dönüşmüş. Uzaklardan gelen talipler adaklarını bu evin kapısı önünde tığlamış.

 

Îvik Dede’nin evi

Sinemilli Ocağı talipleri için artık bir ziyaret haline dönüşen bu evde ayrıca Pir İbrahim Bakır (Îvik Dede) yaşamış. Bu inançsal ve tarihsel mekan bu döngü içerisinde nice cemler, erkanlar, düğünler, kurban tığlaması, hakikat sohbetleri görmüş. Köydeki yaşlıların neredeyse hepsinin bu evde bir anısı var.

 

200 yıldır ayakta

Yaklaşık 200 yıldan fazladır yapıldığı bilinen bu tarihsel mekan ile ilgili bilgi veren ve evin kolektif emekle inşa edildiğini aktaran Sinemilli Ocağı’ndan Süleyman Deprem, “Bu evin yapımında kullanılan merteklerin her biri 20 metreye yakın. Bir veya iki kişinin gücü ile buraya taşınıp evlere yerleştirilmesinin imkanı yok. Tamamen imece usulü yapılmış. Aslında Rıza kenti dayanışma kültürüne bağlı olarak bütün köylünün birlikte yaptığı bir evdir. Birinin evi yapılıyor ise herkes ona yardım ederdi. Kimi yemeğini hazırlar, kimi kaba gücünü kullanır, kimi taşlarını çeker, kimi çamurunu yapardı. Bu mertekler dağdan buraya kağnılar ile getirilmiş. O kağnı sesi hala kulağımızda çınlar. Bunları gördükçe o duygusallığı yaşamamamız mümkün değil” diye konuştu.

 

Müze yapacağız dediler, ama..

Deprem, Sinemilli Ocağı etrafındaki Aleviler için toplumsal hafıza olan bu mekanda nice nice cemler, toplantılar, düğünler, yemekler ve erkanlar yapıldığını hatırlattı. Bu evi ziyaret eden birçok sanatçının ise bu tarihsel hafızayı geleceğe taşıyacak bir adım dahi atmadığı eleştirisini yönelten Deprem şöyle devam etti:

“Sinemilli Ocağından İbo Dede’nin eviydi. Yakın köylerdeki talipler kurbanlarını getirerek pirin kapısında tığlar ve erkanlarını yapardı. Birçok sanatçı burada gelip ceme girip, bağlama çalmıştır. Pirin evini müze yapacağız diye söz vermiştir. Buyurun işte müze. Herkes Aleviliğin değerleri üzerinden bu köyden beslendi. Ama hiç kimse bu değerleri tarihe taşımak anlamında bir katkıda bulunmadı. Deyişlerimizi alıp götürüp onunla para kazandılar. Bir gün dahi bu köyün üzerinden sosyal, kültürel, inançsal hafızanın güçlenmesi doğrultusunda bir çaba sarf etmediler. Buranın değerleri üzerinden herkes kendini pazarladı. Şimdi her taraf virane, gelen giden yok. Olması gereken Sinemilli Ocağı’nın merkez kültürünü inancını, edebiyatını yansıtacak ve tarihsel hafızayı geleceği taşıyacak bir müze yapılması şart.”