80 yıl sonra Hiroşima

• Yoshiko Niiyama: “Şehir tozdu, hava dumanla doluydu. Her yerde cesetler vardı. Ölüler yerde yatıyordu. Yüzler yanmıştı. Bakmak istemedim, ama baktım.”

Yoshiko Niiyama, o zamanlar 10 yaşındaydı. Seksen yıl sonra atom bombasıyla yerle bir edilen Hiroşima’yı “Ölüler yerde yatıyordu. Şehir tozdu. Hava dumanla doluydu. Her yerde cesetler vardı. İnsanlar yanmıştı. Bakmak istemedim, baktım” sözleriyle o günleri anlatıyor.

Hiroşima’ya atılan atom bombasının dehşetini çocuk yaşta gören Niiyama ve ablası, 1 kilometre uzaklıktaki bir bankada çalışan babaları Mitsugi’yi aramak için şehre koştu. Sokaklar cestelerle doluydu, o zaman Hiroşima’da korkunç bir şey olduğunu anlamışlardı. 90 yaşındaki Niiyama, evlerinin bir anda moloz yığınına döndüğü o korkunç anları hâlâ hatırlayabilen az sayıdaki tanıklardan biri.

Bir anda 80 bin ölü

6 Ağustos sabahı saat 08:15’te, Amerikan B-29 bombardıman uçağı Enola Gay, Hiroşima üzerinde bir atom bombası bıraktı. “Little Boy” adlı bomba, yerden yaklaşık 600 metre yükseklikte patladı ve 15.000 ton TNT’ye eşdeğer bir güçle şehri yerle bir etti. 60 ila 80 bin anında hayatını kaybetti. Yanıklar ve akut radyasyondan kaynaklanan hastalıklar nedeniyle ölü sayısı yıl sonunda 140.000’e ulaştı.

Üç gün sonra, Amerikalılar Nagasaki’ye bir plütonyum bombası attı ve 74.000 kişi öldü.

Hatırlamak istemiyorum

The Guardian’dan Justin McCurry’nin konuştuğu Niiyama, bir kardeşi ile babasının kalıntılarına asla ulaşamadı. 

“Babam uzun boyluydu, bu yüzden uzun süre arkadan uzun boylu bir adam gördüğümde, o olabileceğini düşünerek ona doğru koşardım. Ama asla o değildi” diyor.

Niiyama, yıllarca yaşadığı travmayı ailesine bile anlatmadı: “Olanları hatırlamak istemiyordum. Ve o günleri yaşayanların çoğu hala suskun. Çünkü evlenememek ya da iş bulamamak gibi. Hibakusha’dan (katliamdan kurtulanlar) doğan çocukların deforme olacağına dair söylentiler vardı.”

Niiyama, torunu Kyoko Niiyama, savaş dönemi deneyimlerini sorduğunda sessizliğini bozdu. Yerel bir gazete muhabiri ve iki küçük çocuk annesi olan Kyoko, “Çocuklarım büyüdüklerinde, büyükannelerine ne olduğunu soracaklar. Onlara anlatamazsam çok yazık olur… Bu yüzden büyükanneme bombayı sormaya karar verdim” diyor.

Geçen yıl, Hiroşima ve Nagasaki’daki vahşetten sağ kurtulanlar, nükleer silahlara karşı verdikleri mücadeleden ötürü Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Kampanyası’nın icra direktörü Melissa Parke, “Hibakusha, çocukluk travmalarını tekrar tekrar yaşayarak, nükleer silahların insanlara neler yaptığını ve neden ortadan kaldırılması gerektiğini dünyaya öğretmek için cesurca hikayelerini anlattılar” diyor. 

Kabuslar görüyorum

Hiroşima ve Nagasaki’den sağ kurtulan kayıtlı hibakusha sayısı 100 binin altına düştü; Sağlık Bakanlığı’na göre, 1981’de bu sayı 372.000’den fazlaydı. 

Niiyama, yürümekte zorlandığı için bugün yapılacak töreni evinden izleyecek ve babasını anacak. “Ağustos ayını sevmiyorum. Kabuslar görüyorum. O günü düşünmek istemiyorum ama unutamıyorum. Ama hâlâ bir hibakusha olduğumu hatırladığım için mutluyum” diyor. FRANKFURT