Ana soylu toplumun izinde yürüyenler

Kadın Haberleri —

.

.

  • Günümüzde “Mordern” toplum tarafından küçümsenen, oryantal bir bakış açısıyla incelendiğinde nostaljik karşılanan, övülen ama uzak durulan altı ana soylu toplumun geleneği ve yaşamı ana-tanrıça kültürünün hala hayatı nasıl büyülediğini gözler önüne seriyor. İşte Mosuolardan Nagovisi topluluğuna ana soylu toplumun izinde yürüyenler...

Ana soylu ya da bir başka tanımla ana-tanrıça kültürüne dayalı yaşam eril mantıkla tanımlandığında karşımıza “anaerkil” kavramı çıkar. Anaerkilliğin standart tanımı, “bir kadın reis tarafından yönetilen bir aile, grup veya devlettir”. Başka bir değişle “iktidarın kadının elinde olduğu ve erkeği ezdiği sistem” olarak da eril zihniyet tarafından empoze edilmektedir. Matriarkal olarak tanımlanan ana-tanrıça kültürüne dayalı yaşam sistemi kadın hareketlerinin yarattığı gelişmeler, zaman içerisinde anaerkil sistemin kapsayıcılığını da tanımladı. Ana soyluluk, kişinin soyunu ana soy yoluyla takip etmesi anlamına geldiği gibi, yaşamını da bu kültürün değerleri üzerinden sürdürmesi anlamına gelir.

Göz ardı edilen ya da bilinçli olarak görmezden gelinerek sosyolojik bir hata izlenimi verilmeye çalışılan anaerkil -Ki, biz buna ana soylu, ana-tanrıça kültürü diyoruz- toplum modelleri dünyanın bir çok yerinde varlığını sürdürüyor ve sistemin daha insani olduğu görülüyor. İnsanlık tarihinin en eski yönetim biçimi olan ve arkeolojik verilerin ispatladığı bu gerçek, türlü biçimlerde hasır altı ediliyor. Amazonlar efsanevi mitlere (muhtemelen en yaygın olarak bilinen ana soylu topluluk) indirgese de günümüz dünyasında kadın liderliğindeki toplumlar var olmaya devam ediyor. İşte bu topluluklardan bazıları:

1. Mosuo
Yunnan ve Sichuan eyaletlerinde Tibet sınırına yakın yaşayan Mosuolar, belki de en ünlü ana soylu toplum. Çin hükümeti Mosuolar’ı resmen Naxi olarak bilinen başka bir etnik azınlığın parçası olarak sınıflandırıyor ancak Naxiler ve Mosuolar hem kültür hem de dil açısından farklı. Naxilerin giyimleri daha çok tarımsal çalışmaya uygun şekillerde olsa da Mosuo kıyafetleri Latin Amerika benzeri renkli ve canlıdır. 
Mosuo, geniş ailelerde büyük evlerde yaşıyor. Ailelerin lideri ise kadınlar. Soy, ailenin kadın tarafından izleniyor ve mülkiyet ana soylu olarak aktarılıyor. 
Mosuo kadınları ticari kararları alıyor, erkekler ise siyasetle ilgileniyor. Çocuklar annenin evlerinde büyütülüyor ve onun adını alıyorlar.

2. Minangkabau
Endonezya’nın Batı Sumatra kentinde yaşayan Minangkabau dört milyon nüfusuyla, bugün bilinen en büyük ana soylu topluluk. Tüm klan malları anneden kızına geçiyor. Minangkabau toplumunda bu bir yasa. Öte yandan kadınların egemen olduğu bu toplumda annenin toplumdaki en önemli kişisi olduğu kabul ediliyor.
Minangkabau toplumunda, erkekler politik ve ruhani liderlik rollerini üstlenirken, kadınlar genellikle ev dünyasını yönetiyorlar. Bununla birlikte, her iki cinsiyet de güçler ayrılığı eşit bir şekilde sağlanıyor. Evlendikten sonra her kadın kendi yatak odasına sahip oluyor, kadın isterse kocası onun yanında yatabiliyor.
Erkekler 10 yaşında annelerinin evinden ayrılıyorlar ve erkek mahallelerinde kalıyorlar. Buralarda ise pratik beceriler ve dini öğretileri öğreniyorlar. Klan şefi her zaman erkek olsa da, şefi kadınlar seçiyor ve görevini yerine getiremediğini düşündüklerinde klanı görevden alabiliyorlar.

3. Akan
Kadınların egemen olduğu bir başka toplum da Akan halkı. Halk, ağırlıklı olarak ikamet ettikleri Gana’da bulunuyor. Sosyal hayatın ana soyluluk üzerine inşa edilmesine bağlı olarak, kişinin kimliği, siyaset, miras ve zenginliğiyle belirleniyor. 
Tüm klan kurucuları kadındır ancak erkekler geleneksel olarak toplum içinde liderlik pozisyonlarına sahiptir. Bu roller ise yine ana soylu toplumun getirisi. Roller, bir erkeğin anneleri ve kız kardeşleri (ve çocukları) aracılığıyla aktarılıyor. Çoğu zaman erkekten sadece kendi ailesine değil, kadın akrabalarına da destek olması bekleniyor.

4. Bribri
Bribri, Kosta Rika’nın Limón eyaletindeki Talamanca’da yaşayan 13 bin kişiden oluşan küçük bir topluluk. Diğer birçok ana soylu toplum gibi, Bribriler de klanlar halinde yaşıyorlar. Her klan geniş ailelerden oluşuyor ve bunun seçimini ise kadınlar yapıyor. Geleneksel olarak topraklar ise miras yoluyla kadınlara kalıyor. Kadınlara ayrıca kutsal Bribri ritüellerinde kullanılan kakaoyu hazırlama hakkı da veriliyor.

5. Garo
Garo toplumunda da diğer kadın odaklı toplumlardaki gibi mülk ve siyasi miras anneden kızına geçer ve en küçük kız mirası devralır. Toplum anne soyundan gelir ancak ana soylu değillerdir. Toplumu ve mülkiyeti erkekler yönetir.
Garo toplumunda, çoğu zaman, en küçük kızın evliliği onun için ayarlanır. Ancak miras almayan kız çocukları için süreç çok daha karmaşık olabilir. 
Garo geleneğinde, damat adayının bir evlilik teklifinden kaçması ve gelinin ailesinin onu yakalayıp, gelinin köyüne geri getirmesi beklenir. Gelinin vazgeçene ya da damadın teklifini kabul edene kadar bu süreç devam eder. Gelin damadın teklifini, genellikle ona hizmet etmek ve itaat etmek için birçok söz verdikten sonra kabul eder. Erkek evlendikten sonra eşinin evinde yaşar.
Savaşçı ve direngenlikleri ile tanınan Garo halkı İngiliz sömürgeciliğine karşı yürüttükleri yurt savaşı ile bilinir. İngilizlere karşı koyduları için Batı literatüründe “kelle avcısı” bir topluluk olarak gösterilmeye çalışılır.  1800’lü yılların başında direnişe başlayan bu ana soylu topluluğun ordusunu Togan Nengminja kumanda etti. Çin kaynakları 1872 yılında yaşanan en büyük savaşta Garo savaşçılarının modern silahlar karşısında başarı sayılabilecek kahramanlıklar sergilediğinden bahseder. Yurtseverlik ve vatan sevgisinin yoğun olduğu bu halk bir çok defa merkezi bir idareye kavuşmak için çaba göstermiştir.


 
6. Nagovisi
Nagovisi, Yeni Gine’nin batısında bir ada olan Güney Bougainville’de yaşayan bir topluluk. Antropolog Jill Nash, Nagovisi toplumunun iki ana soylu kısma bölündüğünü ve daha sonra başka ana soylarına bölündüğünü anlatıyor. Nagovisi kadınları yönetim ve seremonilere katılmalarına rağmen, en çok kendilerine ait topraklarda çalışmaktan gurur duyarlar. Nagovisi de evlilik kurumsallaşmadı. Bir çift birlikte görülürse, birlikte yatar ve erkek kadına bahçesinde yardım eder, tüm niyet ve amaçlar için evli kabul edilirler.  


Kaynakça: 

https://www.mentalfloss.com/article/31274/6-modern-societies-where-women-literally-rule 
İncelemek için farklı kaynaklar: 
http://www.heliotricity.com/matriarchalsocieties.html

HABER MERKEZİ

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.