Antarktika’da metan sızıntısı

• Antarktika’da tespit edilen devasa metan gazı sızıntıları küresel ısınma için tehdit oluşturuyor. Barselona’daki Deniz Bilimleri Enstitüsü'nden Roger Urgeles, bu durumu “ateşe verseniz yanabilecek buz” sözleriyle tehlikeye dikkat çekti.

Bir İspanyol bilim ekibi, Antarktika deniz tabanından devasa gaz çıkışı olduğunu keşfetti. Jeologlar, bu durumun büyük toprak kaymalarına yol açabileceği ve hatta tsunamiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.

Bölgeyi inceleyen bilim insanları, metan gazının okyanus tabanından 700 metreye kadar yükseldiğini ve 70 metre genişliğinde dev sütunlar oluşturduğunu tespit etti. Çalışmayı yürüten jeologlar Ricardo León ve Roger Urgeles’e göre, bu gaz sızıntıları daha önce bilinmiyordu ve gezegenin iklim dengesi için ciddi bir tehdit oluşturabilirler.  

Bilim insanları tam da korktukları şeyi buldu. 12 Ocak’ta yola çıkan ekip, bu büyük sızıntıları bulmayı amaçlıyordu, ancak o zamana kadar bunlar sadece bir teori olarak kabul ediliyordu. Metan, yaklaşık 20.000 yıl önce organik maddelerin çürümesiyle deniz tabanında birikmiş ve metan hidratları adı verilen buz benzeri kristaller halinde bugüne kadar yüzey altında kalmıştı. El Pais’e konuşan Barselona’daki Deniz Bilimleri Enstitüsü'nden Roger Urgeles, bu bileşiği “ateşe verseniz yanabilecek buz” olarak tanımlıyor. Bilim insanlarının teorisine göre, Antarktika’daki devasa buz tabakasının zamanla incelmesi, kara kütlesinin yükselmesine neden oluyor. Bu doğal süreç, binlerce yıldır deniz tabanında donmuş halde bulunan metan gazının açığa çıkmasını tetikliyor.  

50 yılda üç derece arttı

Araştırmacılar, küresel ısınmanın en sert etkilerinin hissedildiği Antarktika kıyılarında bu sızıntıları aradı. Bölgede son 50 yılda sıcaklık üç dereceden fazla arttı. Urgeles, “Bu bölgede yaklaşık 24 gigaton karbon, metan hidratları şeklinde birikmiş durumda. Bu miktar, insanlığın iki yılda atmosfere saldığı karbona eşdeğer” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.  

İspanyol Jeoloji ve Madencilik Enstitüsü’nden Ricardo León, donmuş metanın gaz haline geçtiğini belirtiyor. “Bu tür olaylar daha önce Arktik bölgesinde gözlemlenmişti, ancak Antarktika’da ilk kez tespit ediliyor” diyor. Araştırma ekibinin açıkladığı ilk sonuçlara göre, gazın deniz tabanındaki fay hatları boyunca ve çamur volkanlarının içinden yükseldiği anlaşılıyor.  

Metan hidratları normalde düşük sıcaklık ve yüksek basınç koşullarında kararlı yapısını koruyor. Ancak okyanusların ısınması ve Antarktika’daki kara kütlesinin yükselmesi, bu gazların açığa çıkmasına neden oluyor. Araştırmacılar, okyanusta yükselen metan sütunlarının yüzeye yaklaştıkça çözüldüğünü ve yaklaşık 150 metre derinlikte tamamen eridiğini belirtiyor. Bu gazın ne kadarının atmosfere karıştığını gelecekte yapılacak analizler ortaya koyacak.  

Heyelanlar, tsunamiler

Jeologlar Ricardo León ve Roger Urgeles, bir başka önemli riske daha dikkat çekiyor: Deniz tabanındaki dengesizlikler büyük heyelanlara yol açabilir ve bu da tsunamilere neden olabilir. “Metan hidratları gaz haline geçtiğinde, hacimleri 160 kat artıyor. Eğer bu gaz hızla dağılmazsa, deniz tabanında devasa kaymaları tetikleyebilir. Bu durum, Arktik’te meydana gelen Storegga heyelanına benzer bir felakete yol açabilir” diyor Urgeles. Bilinen en büyük su altı heyelanı olarak kabul edilen Storegga, yaklaşık 8.150 yıl önce gerçekleşmiş ve Kuzey Avrupa kıyılarını vuran bir tsunami yaratmıştı.  

O dönemde, dalgalar İskoçya’nın Shetland Adaları’nda 20 metre yüksekliğe ulaşmıştı. Günümüzde bile Norveç kıyılarında, Danimarka’da ve hatta Grönland’da bu felaketin izlerine rastlamak mümkün. León, “Storegga heyelanı neredeyse Endülüs bölgesi büyüklüğündeydi ve dünyada büyük bir iklim değişimi dönemine denk geliyordu. Olası nedenlerden biri, bu değişimin metan hidratlarının ayrışmasına yol açması ve böylece devasa kaymanın tetiklenmesi olabilir” diyerek benzer bir senaryonun Antarktika’da yaşanma ihtimaline dikkat çekiyor. HABER MERKEZİ