­Bin 517 hasta tutsak acilen tahliye edilmeli

•  İHD Eşbaşkanı Öztürk Türkdoğan, sadece tespit edebildikleri 651’i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutsağın bulunduğunu ve bunların acilen tahliye edilmesi gerektiğini belirterek,  geçen yıl 49 hasta tutsağının yaşamını yitirdiğini söyledi. 

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishane Komisyonu, güncel hasta tutsak listesini duyurdu. 

Genel Merkez'de dün yapılan toplantıda konuşan İHD Eşbaşkanı Öztürk Türkdoğan, hasta tutsaklarının yaşam haklarını korumak amacıyla çalışma yaptıklarını belirterek, cezaevlerinde toplam 341 bin 502 kişinin tutulduğunu kaydetti. Türkdoğan, 651’i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutsağını olduğunu belirtti. Salgının başında yapılan düzenlemeyle birçok adli tutuklunun tahliye edildiğini ve tutuklular arasında ayrım yapıldığını hatırlatan Türkdoğan, “Serbest bırakılanlar arasında suç örgütü üyeleri ve adli suçlular var. Maalesef siyasi tutuklular bunun dışında tutuldu” dedi.

49 tutsak ölüme gönderildi

Türk cezaevlerinde 2021 yılı içinde 46 hasta tutsağın hayatını kaybettiğini; üç ağır hasta tutsağın iise tahliye edildikten kısa süre sonra kurtarılamadığını söyleyen Türkdoğan, hasta tutsakların yaşam savaşı verdiğine dikkati çekerek, serbest bırakılmalarını talep etti.

Hepsi tespit edilemedi

Ağır hasta tutsak sayısında artış olduğunu belirterek, kronik sorunun devam ettiğini söyleyen Türkdoğan, sevkler, sürgünler, iletişimlerinin önündeki engeller, sayının yüksekliği ve İHD’ye ulaşmada yaşanan sorunlar nedeniyle hasta tutsak tespitlerinin zor olduğunu ifade etti. Türkdoğan, “Hasta mahpusların çok az kısmına ulaşabildiğimizi belirtmek isteriz” dedi.

 Tahliye etmeme çabası

Hasta tutsakların tedavi edilmediğini anımsatan Türkdoğan, kişi hak ve özgürlüklerinin yok sayıldığını söyledi. Türkdoğan, “Hayatını yalnız idame edemeyen” tüm hasta tutsakların tahliye edilmesi gerektiğini ifade ederek, şunları belirtti: “Adli Tıp Kurumu (ATK) hasta tutuklular için cezaevinde kalabilir raporu veriyor. Örnek olarak Aysel Tuğluk ve Mehmet Emin Özkan’ı verebiliriz. Bize göre kanundaki bu hüküm kaldırılmalı, ağır hasta mahpusların tümü iyileşmeleri için serbest bırakılmalıdır. İnfaz sistemindeki sorunlar ve 2005 yılında yürürlüğe giren ‘5275 Sayılı Ceza Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun’ insan haklarının ön planda tutan anlayışın dışında, güvenliği öne çıkarıp kişi hak ve özgürlüklerini yok sayan uygulamaların bütününü oluşturmuştur.”

ATK karar verici olmamalı

ATK’nin tek karar verici merci olmaktan çıkarılması gerektiğini dile getiren Türkdoğan, “Halen hapishanelerde bulunan ağır hasta mahpusların tümü tam teşekkül herhangi bir hastane raporuna istinaden derhal salıverilmeli” diye konuştu. “Cezaevinde Kalabilir” raporları nedeniyle ATK’nin toplum nezdinde güvenilirliğini yitirdiğini hatırlatan Türkdoğan, şöyle devam etti: “Mahpuslar için tam teşekküllü ve üniversite hastaneleri tarafından verilen raporlara rağmen Adli Tıp Kurumu bu raporların aksi yönünde rapor düzenleyerek yaşam hakkı ihlaline neden olmaktadır. İnfaz yasasının ‘Hapis cezasının infazının hastalık nedeni ile ertelenmesi’ başlığını taşıyan 16. Maddesinde 24 Ocak 2013 tarihinde 6411 Sayılı Yasa’yla birlikte yapılan değişiklikle ‘maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir’ hükmü bile tam olarak uygulanmamaktadır. Kanundaki ‘Hayatını yalnız idame ettirme’ kriterine aykırı olarak ATK raporlar vermektedir.” 

Ölene kadar yanlıştır

Uzun tutukluluk sürelerini de değerlendiren Türkdoğan, “Ölene kadar tutuklu” kalmalı ilkesinin uygun olmadığını ve Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın da aralarında bulunduğu uzun süre cezaevinde olanların serbest bırakılmasını istedi. Sorunların, yeni cezaevleri yapılarak çözülemeyeceğini vurgulayan Türkdoğan, cezaevlerindeki sorunların çözülmesi için acil tedbirleri şöyle sıraladı:

*  Halen hapishanelerde bulunan ağır hasta mahpusların tümü tam teşekkülü herhangi bir hastane raporuna istinaden derhâl salıverilmeli, tedavileri ailelerinin yanında sürdürülmeli ve sağlık sigortası devlet tarafından karşılanmalıdır.

*  ATK sağlık sebebiyle infazın ertelenmesi raporlarında son ve tek merci olmaktan çıkarılmalı ve tam teşekküllü hastaneler ve Üniversite hastanelerinin raporları da kabul edilmelidir. 

*  Sağlık sebebiyle infazın ertelenmesi kararlarında cumhuriyet savcılarının takdir yetkisi kaldırılmalı, hastanelerin verdiği raporlar esas alınarak cezaların infazları ertelenmeli, hasta mahpusların infaz ertelemesi önündeki “toplum güvenliği bakımından tehlike” kriteri kanundan çıkarılmalıdır.

*  AİHM’in Gurban/Türkiye grup kararları uyarınca mahpusların müddetnamelerinde yaşları ve sağlık durumları dikkate alınarak tahliye olabilecekleri uygun bir tarih yer almalıdır.

*  AİHM’in Gülay Çetin - Türkiye kararında belirttiği hususlara uyulmalı, hasta mahpusların tahliye edilmemesinin AİHS’in 3’üncü maddesinin ihlali olduğu hatırda tutulmalıdır.

*  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, hasta mahpusları durumunu yakından ilgilendiren Gülay Çetin/ Türkiye kararında, mahpusların hastalıklarının ilerlemesine yol açan uygulamalar içinde olan devletin AİHS’de işkence yasağını düzenleyen 3. ve ayrımcılık yasağını düzenleyen ve 14. maddelerini ihlal ettiği gerekçesiyle Türkiye’yi mahkûm ettiği unutulmamalıdır. 

*  Cumhurbaşkanının sağlık sebebi ile mahpusları af yetkisini düzenleyen genelgesi değiştirilmeli, Cumhurbaşkanı ağır hasta mahpuslar ile ilgili yetkisini ayrım gözetmeksizin kullanmalıdır.

* Türkiye’nin mevcut infaz rejimi BM Mandela Kurallarına uyumlu hale getirilecek şekilde değiştirilmeli, TMK bakımından infazda ayrımcılığa son verilmelidir.”   ANKARA