Bir Başyapıt: “Teröristler”

• Tayvanlı senarist ve yönetmen Edward Yang bir röportajında böyle diyor. Ki filmlerinin geneline bakıldığında, yönetmenin idealist bir dünya görüşüne sahip olduğu anında anlaşılıyor. Bu filmleri arasında en önemli yere sahip olanlardan biri 1986 yapımı The Terrorizers (Teröristler).

ZABEL MİRKAN

 

“Herkes sadece benzer şeyler yapmak istedi; fakat bize izin verilmedi. Kimse bize para vermeye de istekli değildi, ancak tüm bu idealist düşünceleri paylaştık.”

 

Tayvanlı senarist ve yönetmen Edward Yang bir röportajında böyle diyor. Ki filmlerinin geneline bakıldığında, yönetmenin idealist bir dünya görüşüne sahip olduğu anında anlaşılıyor. Bu filmleri arasında en önemli yere sahip olanlardan biri 1986 yapımı The Terrorizers (Teröristler).

Teröristler, Taipei’deki sosyal değişimi portreleyen, zamanının ötesinde bir bakışa sahip bir drama ve suç filmi. Yeni Tayvan Sineması’nda bir klasiğe dönüşen ve kendisinden sonra gelen pek çok genç yönetmeni etkilediği bu filmiyle Yang, 80’li yıllarda ülkesindeki sinema kültürünü de yeniden canlandırmıştı.

80’li yıllarda henüz yaygın olmayan birbirlerinin hayatına temas eden insanların, kesişen yaşamlarını odağına alan Yang, bu “ağ model”in ilk temsilcilerinden sayılabilir. Çatışma sahnesiyle açılan filmde, başlangıçta “terörist” olarak işaret edilenler belli olsa da film ilerledikçe terörist tanımı ve terörist rolündeki kimseler değişiyor. Bu değişim de karakterlerin birbirlerinin yerine geçmesiyle değil, her birinin içindeki yıkıcı figürün ortaya çıkmasıyla gerçekleşiyor. Dolayısıyla Yang’ın “terörist” kavramını olumsuz bir yerden değil; ama yıkıcı olana işaret ederek kullandığını söylemek mümkün.

 

Dört ayrı anlatım çizgisi

Kariyerist bir doktor ile yeni romanını yazmaya yönelik kriz yaşayan bir yazarın evliliğindeki problem, bir fotoğrafçı ile adli bir suçlunun hayatını da değiştirir. Bu insanların hikâyeleri anlatılırken kentin yapısı da hızla değişir ve asayişi sağlamaktan sorumlu olan kimseler, olan bitene izleyici kalır.

Film, dört ayrı anlatım çizgisi oluşturarak ilerler. Bunlar arasında hayal kırıklığına uğramış bir doktor olan Li (Lichun Lee) ve Li’nin eşi Chou (Cora Miao), bir fotoğrafçı ve “Beyaz Piliç” olarak çağrılan Avrasyalı bir kadının hikâyeleri var. Avrasyalı kadın, annesinin esareti altında yaşamadığı zamanlarda seks işçisi kılığına girip, mülayim görünen erkekleri otel odalarına götürerek bütün paralarını ve değerli eşyalarını çalmasıyla tanınır. Bunları yapmadığı zamanlarda ise annesinin evindeki fihristten tanımadığı numaraları arayarak insanları işletir. Bu küçük şakası, nihayetinde doktor ve yazarın evliliğine mâl olur.

Yang, film boyunca bu hikâyeler arasında özgürce dolaşıyor ve genel olarak yıkıcı sonuçlarla birbirlerini etkilemelerine izin veriyor. Öyle ki, öylesine yapılmış bir şaka, kan dökmeyle sonuçlanan bir kelebek etkisi yaratabiliyor. Filmdeki nedensellik zinciri yıkıcı etkilerle kontrolden çıktıkça, tüm karakterler küçük oyunlara başvuruyor ve eylemleri bu oyunlar tarafından teşvik ediliyor. Ve kusursuz bir teknikle her bir karakterin içindeki toksiklik yüzeye çıkıyor.

 

Herkesin eline bulaşan kan

Örneğin terk edilmiş Li, asla masum bir kurban olarak kalmıyor. Çalıştığı hastanedeki başhekim vefat ettikten sonra onun yerine geçebileceği umuduyla çok yakın olduğu bir iş arkadaşını anında saf dışı bırakabilecek bir zekâ ve kötülük sergiliyor. Chou, Li’den ayrılma süreci tamamlandıktan sonra Li’nin de yakın arkadaşı olan bir erkekle sevgili oluyor. Bu erkek aynı zamanda bir yayınevi sahibi.

Filmin sonunda tamamlanan hikâyelerden de gördüğümüz üzere kelimenin tam anlamıyla, artık herkesin eline kan bulaşıyor ve kimse, başlangıçtaki masumiyetini koruyamıyor. Filmin başında gördüğümüz çatışma, tüm karakterlere sirayet ediyor.

Teröristler, bir an olsun izleyiciye huzur vermeyen; aksine karakterlerin tüm huzursuzluğunu size de yansıtan, sizi huzursuz ve mutsuz eden bir başyapıt olarak sinema tarihindeki yerini hâlâ koruyor.