Bitkiler arası fısıltı

• Mısır bitkileri, düşmanlarına karşı birbirleriyle “fısıldaşarak” haberleşiyor. Galisya Biyolojik Misyonu’ndan Lucía Martín, “Mısır, toprağa bıraktığı bu iz sayesinde bir sonraki nesli savaşa hazır hale getiriyor” dedi.

Mısır bitkileri, düşmanlarına karşı birbirleriyle “fısıldaşarak” haberleşiyor. Çok sık ekildiklerinde, yapraklarından linalool adı verilen bir uçucu alkol salgılıyorlar. Bu madde, yanındaki komşu bitkilerin metabolizmasını değiştirerek onların köklerinden doğal pestisit özelliği taşıyan kimyasallar salgılamasını sağlıyor. Üstelik bu etki yalnızca o anki bitkilerle sınırlı kalmıyor; toprağın mikrobiyotasını da değiştirerek sonraki nesil ekinlere kalıcı bir “bağışıklık mirası” bırakıyor.

Çin, İsviçre ve Hollanda’dan araştırmacıların yürüttüğü çalışma Science dergisinde yayımlandı. Deneylerde hektar başına 60 bin ve 120 bin bitki ekilen tarlalar karşılaştırıldı. Daha yoğun ekim yapılan alanlarda bitkiler daha kısa boylu olsa da, zararlılara karşı belirgin şekilde daha dayanıklıydı.

Araştırmacılar, sık ekim yapılan mısırların linalool yayarak çevresindeki bitkilerin bağışıklığını güçlendirdiğini, köklerden benzoksazinoid adı verilen savunma kimyasallarının salgılandığını gözlemledi. Bu kimyasallar yalnızca mevcut nesli değil, toprağa bırakılan kalıcı değişim sayesinde sonraki nesilleri de koruyordu.

El Pais’e konuşan Zürih Üniversitesi’nden evrimsel ekoloji uzmanı Sergio Ramos, “Bu, bitkiler arası kimyasal iletişimin bilmediğimiz bir boyutu” diyor. Galisya Biyolojik Misyonu’ndan Lucía Martín ise bulguları bir “aşı etkisi”ne benzetiyor: “Mısır, toprağa bıraktığı bu iz sayesinde bir sonraki nesli savaşa hazır hale getiriyor.”

Araştırmanın olası tarımsal faydaları da var. Zararlıların yoğun olduğu bölgelerde, linalool’un doğal veya sentetik yollarla artırılması, ekinleri korumanın yeni bir yolu olabilir. Ancak bir dezavantajı var: Savunmaya harcanan enerji, büyümeden kısıldığı için bitkiler daha küçük kalıyor. AMSTERDAM