Cilan kendini asmadı, asıldı

Kadın Haberleri —

Foto: Molly Blackbird

Foto: Molly Blackbird

  • Başûrê Kurdistan’da pek çok kadın ’intihar etti’ süsü verilerek katlediliyor. Bunlardan biri olan Cilan Saud. Cilan’ın ailesi kızlarının intihar etmediğini eşi tarafından katledildiğini belirtiyor. Xenaqîn polisi de Cilan’ın kendini asmadığını, asıldığını söylüyor.

Başûrê Kurdistan’da kadına yönelik şiddet ve katliam geçtiğimiz yıllara oranla arttı. Gerek bölge hükümetin kadına yönelik politikaları ve gerekse de geri geleneksel toplumsal dayatmalar, baskılar, kadın katliamının yükselmesinde önemli bir role sahip. Kadın katliamlarının en yaygın biçimi ise “intihar” adı altında gerçekleştirilenler. Başûrê Kurdistan’da, “Kendini yakarak intihar etti” adı altında kadınlar diri diri yakılırken, asarak ya da çeşitli biçimlerde “intihar” etmeye zorlama da oldukça yaygın.

Geçtiğimiz ayın 10’unda (10 Haziran) Başûrê Kurdistan’ın Silêmanî kentine bağlı Xaneqîn‘de iki çocuk annesi 28 yaşındaki Cilan Saud da bu kadınlardan biri. Cilan Saud evinin çatısında asılı halde bulundu. 

Bulunan not şüphe yarattı

Olayı Kirkuknow haber sitesine yazan Leyla Ahmed, Cilan’ın cansız bedeninin yanında bulunan küçük bir kayıt üzerinde, “Ruh halim yorgun, artık hiçbir şeye dayanamıyorum. Bu benim son günüm” diye yazdığını aktarıyor. Ancak bu not, Cilan’ın annesinin şüphelenmesine yol açıyor. Her iki aile arasında tartışmalar yaşanıyor. Nitekim Cilan'ın naaşı Adli Tıp Kurumu’na götürülmeden önce ve cenaze töreni sırasında iki aile arasında tartışmalara büyüyor.

Kayınvalide: İyi olmadığını hissettim

Cilan ve iki çocuğu ile birlikte yaşayan kayınvalidesi Nihaye, olay gününü anlatırken şöyle diyor: “Cilan ve iki çocuğu saat 12'de uyandı. Çocuklar ve Cilan banyo yaptı. Sonra yemeğe oturduk. Yemekte Cilan kocasını öptü. Yaptığı davranış bana biraz garip geldi ve bir şey olacağını hissettim. Kendisini iyi hissetmediğini hissettim, uzak bir yere gittiğini ve dönmeyeceğini hissettim... O yüzden, ‘Ne oldu kızım?’ diye sordum. Gülerek, “Bir şey yok’ dedi. Sofradan kalkıp odasına gitti.” Saat 14:30 sıralarında Cilan’ın 7 yaşındaki kızının koşarak, “Büyükanne, bize yardım et" dediğini anlatan kayınvalide Nihaye, “Yukarı çıkıp Cilan'ın kendini iple astığını görünce çok panikledim ve çığlık attım. Onu hemen hastaneye götürdüm” diyor. Olay sırasında Cilan’ın eşi Şiwan’ın evde olmadığı iddia edilirken, hastaneye giden Cilan’ın annesi ve erkek kardeşi damatlarıyla tartışıyor ve tartışma kavgaya dönüşüyor.

Anne Cijanbexş: Vücudunda morluklar vardı

Cilan hastaneye varmadan yaşamını yitirdiğini anlatan Pexşan Cijanbexş şöyle diyor: “Kızımın cesedini kendim yıkadım. Vücudunda morluklar ve dayak izleri vardı...Kendini astığından şüpheliyim, inanmıyorum... Öyle görünüyor ipi boynuna kocası koymuş. İp o kadar sıkıydı ki, bir kadının ipi bu kadar sert sıkması mümkün değil.” Kızıyla birkaç gün önce konuştuğunu ve hiçbir sorununun olmadığını dile getiren anne Cijanbexş, kızlarının ölümünden damatları Şiwan’ın sorumlu olduğunu dile getiriyor. Yapılan şikayet sonucu damat Şiwan gözaltına alınıyor. Soruşturma başlatılıyor.

Cilan çocuklarını geride bırakamıyor

İddia göre Cilan Saud, altıncı sınıf öğrencisiyken Şiwan ile ‘aşk’ evliliği yapıyor. Anne Pexşan Cijanbexş, kızlarının yaşı küçük ve öğrenci olduğu için evliliğine karşı olduklarını ancak Şiwan’ın ailesinin ısrarı ve kızlarının da istemi üzerine evliliği kabul etmek zorunda kaldıklarını söylüyor. 

2011 yılında Cilan’ın eşi ve kayınvalidesi ile yaşadığı sorunlardan dolayı evi terk ettiğini anlatan anne Cijanbexş, “Birkaç ay evimizde kaldı. Yaşadıkları sorunlar yargıya taşındı. Boşanmanın eşiğine geldiler ama ondan sonra çocuklarının yanına dönmeyi tercih etti” diyor. Cilan daha sonra da birkaç kez yaşadığı şiddetten ve ailevi sorunlardan dolayı evi terk ediyor, fakat çocukları için yeniden dönüyor. Hiçkimse evini durup dururken terk etmez. Cilan’ın da evi terk etmesinin başında aile içi şiddet, kumalık, toplumsal baskılar, geri-geleneksel yaklaşımlar, dayatmalar geliyor. Kumalık karşısında, “Cilan, çok üzülüyordu” diyen anne Cijanbexş şöyle diyor:“Kocasının ailesi ona hakaret eder, sürekli döverdi. Bazen ona hırsız derlerdi. Ne zaman evde bir şey kaybolsa kızımı hırsızlıkla suçlarlardı. Bu davranışları kızımı çok üzüyordu. Bir de kızım eğitimine devam etmek istedi ancak bırakmadılar.”

‘Psikolojik sorunu vardı’ yalanı

Cilan’ın annesinin sözlerini yalanlayan kayınvalide Nihaye, Cilan’ın psikolojik sorunları olduğunu iddia ederek, “Zaman zaman bunalıma giriyordu ve ne yaptığını bilmiyordu. Bazen normaldi” diyor.

KirkukNow haber sitesi ise yaptığı araştırmalarda, Cilan’ın herhangi bir psikolojik sorununa rastlamadıklarını açıklıyor.

‘Kuma’ normal bulunuyor

Cilan’ın, “intihar mı etti, yoksa öldürüldü mü” noktasında yapılan araştırmada toplumsal sorunların derinliği gün yüzüne çıkıyor. Her iki ailenin anlatımının farklılığı, toplumsal sorunların ağırlığını da gösteriyor. Örneğin, Şiwan’nin ikinci evliliği kızının yuvasını yıktığını dile getiren anne Pexşan Cijanbexş, damadının kızını ihmal ettiğini belirtiyor. Fakat neden toplumda ‘kuma’ kültürünün olduğunu sormuyor, onu doğal buluyor. Kayınvalide ise, Cilan’ın kendisiyle birlikte yaşamak istemediğini ancak eşinin kirayı karşılayamamasından dolayı birlikte yaşamak zorunda kaldıklarını aktarırken aynı şekilde erkeklerin birden çok evlilik yapmasını doğal buluyor. 

Kendini asmamış, asılmış

Xenaqîn polis merkezinden isminin açıklanmamasını istemeyen bir yetkili ise KirkukNow haber sitesine şöyle diyor: “Cesedini evinden çıkardık...Boynunda bir ip vardı ve asıldığı belliydi. Yaptığımız ilk şey kocasını gözaltına almak oldu. Kocası halen gözaltında ve soruşturma sürüyor. Mahkemeye sevk etmeden önce sağlık raporunun çıkmasını bekliyoruz.” 

Aynı yetkili yaşanan başka bir olaya da değiniyor ve ‘Bu yıl içerisinde bu ikincisi’ diyor. İlk olayda da bir kadının evinde öldürüldüğünü ve henüz davanın çözülmediğini kaydediyor.

Xenaqîn Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Müdürü Sacide Muhammed, “İkinci evlilik, benzer talihsiz olayları ortaya çıkartıyor. Ailenin sorunlarını daha da kötüleştirdi” diyor. Kadınların aile içi şiddete maruz kalmaları durumunda şubelerine başvurmalarını isteyen Sacide Muhammed devamla, “Onları savunmak için avukatlar atayacağız… Çözüm ‘intihar’ değil, başka yollar da var” diyor. İsminin açıklanmasını istemeyen Xenaqîn polisi ise, olayın açık açık kadın katliamı olduğunu, kadının kendisini asmadığını asıldığını kaydettiyor.

Kadını ölüme mahkum eden yasalar

Kürdistan Bölgesi'nde yürürlükte olan yasalara göre; erkek, ilk eşinin onayı dışında ikinci bir kadınla evlenme hakkına sahip değildir. Irak'taki yasalar, bir erkeğin İslam hukukuna göre ikinci, üçüncü ve dördüncü bir kadınla evlenmesine izin veriyor.

Diyala vilayetinde tartışmalı bölgelerden biri olan Xenaqîn bölgesi, Irak Parlamentosu yasalarına göre faaliyet gösteriyor, bu nedenle bir erkek için ikinci evliliğe izin veriliyor.

HABER MERKEZİ

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.