Deng humması salgını yayılıyor

• Pasifik’te son on yılın en büyük deng humması salgını yaşanıyor. İklim değişikliği sivrisinekleri çoğaltıyor, hastalıkları yayıyor. Avrupa’da da Batı Nil virüsü ve chikungunya artıyor. Küresel vaka sayısı 14 milyonu aştı.

Pasifik bölgesi son on yılın en büyük deng humması salgını ile karşı karşıya. Bu ölümcül hastalık, iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki en somut etkilerinden biri. 2025’in ilk aylarından bu yana 16 bin 500’den fazla vaka görüldü, en az 17 kişi yaşamını yitirdi. Fiji, Samoa ve Tonga’da hastaneler kapasitesini aşarken, aileler sevdiklerini kaybetmenin acısıyla yüz yüze. İnsanlar iklim felaketlerini genellikle kasırga ya da sellerle hatırlar, ancak deng humması sessizce yayılıyor: ateş, ağrı ve ölümlerle.

Bir zamanlar yalnızca yılın belli dönemlerinde görülen hastalık, bugün neredeyse kalıcı bir tehdit. Yükselen sıcaklıklar sivrisineklerin üremesini hızlandırıyor, aşırı yağışlar durgun sular yaratıyor, kuraklık ise suyun kaplarda saklanmasına yol açıyor. Bu koşullar, sivrisinekler için ideal ortamı oluşturuyor. Uzmanlara göre deng humması, iklim değişikliği ile doğrudan bağlantısı kanıtlanan ilk hastalık; ancak son olmayacak. Dünya ısındıkça, daha fazla hastalık çok daha hızlı ve ölümcül şekilde yayılacak.

En ağır bedeli ise krize en az katkıda bulunanlar ödüyor. Pasifik ülkeleri küresel sera gazı emisyonlarının yalnızca %0,03’ünden sorumlu, ama en sert sonuçları onlar yaşıyor. Daha güçlü siklonlar, yükselen denizler ve şimdi de bedenleri hedef alan salgınlar bu toplumları kırılgan hale getiriyor.

14 milyonun deng humması vakası

Sorun yalnızca Pasifik İle sınırlı değil. 20 Ağustos Dünya Sivrisinek Günü’nde açıklanan veriler, Avrupa’nın da daha uzun ve güçlü salgınlarla karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Yükselen sıcaklıklar Batı Nil virüsü ve chikungunya vakalarında rekor artışa yol açtı. 2024’te küresel ölçekte 14 milyonun üzerinde deng humması vakası kaydedilirken, sıtma hâlâ her yıl yaklaşık 600 bin kişinin ölümüne sebep oluyor.

Uzmanlar, bu krizle başa çıkmanın en etkili yolunun önlem almak olduğunu vurguluyor: Böcek kovucu kullanmak, uzun kollu giysiler giymek, evleri sinekliklerle korumak… Çünkü iklim krizinin tetiklediği salgınlar yalnızca birer sağlık felaketi değil, geleceğimiz için açık bir uyarı. Eğer şimdi harekete geçmezsek, bu trajediler son olmayacak. HABER MERKEZİ