Filistin’e Hamas şartı

• Avrupa ülkeleri, BM’de Filistin’i tanıma kararlarını açıkladı. ABD ve İtalya “Filistin’in tanınmasının Hamas’a ödül” olduğunu söylerken, Danimarka ve Hollanda, Hamas’ın tamamen işlevsiz hale getirilmesi şartıyla Filistin’i tanıyacaklarını belirtti.

ABD’nin New York kentinde yapılan 80’inci Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun (BMGK), bu yıl ki temel konusu İsrail-Hamas savaşı. Fransa ve Suudi Arabistan’ın İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli çözüm için zirve öncesi düzenlediği konferans tamamlandı. ABD, Almanya ve İtalya zirveye katılmazken, toplantının açılışında ilk konuşmayı yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesinin Filistin'i devlet olarak tanıma kararını açıkladı.

Fransa'nın ardından Belçika ve Monaco Prensliği de tanıma kararını duyurdu. İngiltere, Kanada, Avustralya ve Portekiz 21 Eylül'de Filistin devletini tanıma kararlarını açıklamıştı. Malta, Andorra ve San Marino'nun da bu kararı alacağı açıklandı. Son katılımlarla, 21 Eylül - 23 Eylül arasında 11 ülke daha Filistin'i ya devlet olarak tanıdı ya da tanımayı vaat etti.

Filistin'in tanınmasıyla ilgili "Kesin olan bir şey var ki artık bekleyemeyiz." diyen Macron, Orta Doğu'da adil ve kalıcı bir barış inşa edilememesinin uluslararası toplumun "ortak sorumluluğunda" olduğunu vurguladı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al-Suud da "tüm ülkelere" Filistin'i devlet olarak tanıma çağrısı yaptı.

Abbas: Tek otorite Filistin yönetimidir

ABD'nin vize vermediği Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, toplantıya video bağlantısıyla katıldı. Filistin devletinin Gazze’deki yönetimden ve güvenlikten sorumlu olabilecek tek meşru otorite olduğunu söyledi. Hamas'ın yönetimde hiçbir rolünün olmayacağını, Hamas ve diğer örgütlere silahlarını Filistin yönetimine teslim etme çağrısı yaptı.

"Bizim istediğimiz, silahsız, tek bir devlet, tek bir yasa ve tek bir meşru güvenlik gücü" diyen Abbas,  Hamas ve 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik gerçekleştirilen Aksa Tufanı'nı kınadı.

İsrail: Görüşmeler tiyatro

İsrail'in BM Büyükelçisi Danny Dannon, 7 Ekim saldırısının ardından iki devletli çözümün "masadan kaldırıldığını" söyledi ve bu hafta BM'de yapılacak görüşmeleri "tiyatro" olarak nitelendirdi. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt ise ABD Başkanı Donald Trump'ın "Filistin’i tanımanın Hamas'a bir ödül olduğuna inandığını" söyledi. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani,  da Trump gibi, “Filistin’in tanınmasının Hamas’a ödül” olduğunu dile getirdi. Hâlihazırda BM'ye üye 193 ülkenin yüzde 80'i Filistin devletini tanıyor.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, konferanstaki konuşmasında iki devletli çözüm önerisine işaret ederek, “İki devletten biri soykırım mağduruyken iki devletli bir çözüm mümkün değildir” ifadelerini kullandı.

Erdoğan: Hamas terör örgütü değildir

Türk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise "Filistin davasının artık dünyaya mal olduğunu” belirtti. 7’nci konuşmacı olarak kürsüye çıkan ve konuşması 4 dakika 48 saniyede kesilen Erdoğan, “Netanyahu hükümetinin amacı Filistin Devleti'nin kurulmasını imkansız hale getirmek, Filistin halkını da mümkün olduğunca göçe zorlamaktır" dedi. Konferanstan sonra Fox News’e röportaj verdiğinde "Hamas'ı bir terör örgütü olarak görmediğini" ifade etti ve "aksine onları bir direniş örgütü olarak görüyorum" dedi.

Erdoğan ayrıca Gazze'ye yönelik İsrail operasyonlarının "soykırım" olduğunu söyledi ve şu ifadeleri kullandı: "Başka türlü bunun izahı mümkün değil. Bu dört dörtlük bir soykırımdır. Bu soykırımın faili Netanyahu'dur."

Danimarka ve Hollanda’dan Hamas şartı

Danimarka ve Hollanda ise ülkelerinin bazı koşullar altında Filistin Devleti'ni tanıyacağını belirtti. Hollanda Dışişleri Bakanı David van Weel, Hamas'ın gelecekteki Filistin yönetiminde rolü olmaması, esirleri serbest bırakması ve silahsızlanması gerektiğini, aynı zamanda olası bir çözümün "İsrail'in güvenliğini garanti etmesi gerektiğini" belirtti.

Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen ise, "İsrailli rehineler serbest bırakıldığında, Hamas silahsızlandırıldığında ve Gazze'de artık rol oynamadığında, Filistin Yönetimi'nin reform gündeminde daha fazla ilerleme kaydedildiğinde ve gelecekteki Filistin devletinin silahsızlandırılacağından emin olunduğunda” Filistin’i devlet olarak tanıyacaklarını ifade etti. NEW YORK