• FilmAmed Belgesel Film Festivali’nin 8’incisi 27 Eylül-1 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek. Yönetmen Metin Ewr, festivale yoğun bir ilginin olduğunu söyleyerek, “FilmAmed, Kürt sinemacıların nefes alabileceği bir ortam oluşturdu” diyor.

MAHİR FIRAT FİDAN/AMED

Amed Kayapınar Belediyesi'nin desteği ile 2011’de  başlayan festival, 4 yıl aradan sonra yeniden sinemaseverlere buluşuyor. Mezopotamya Sinema, Amed Şehir Tiyatrosu, Dicle Fırat Kültür Derneği ve ZarokMa’nın katkılarıyla hazırlanan festivalde 20’si ilk defa Amed’de seyirci ile buluşacak 30’u aşkın film yer alıyor.

2020 ve sonrasında çekilen belgesel filmlerin kabul edildiği FilmAmed Belgesel Film Festivali bu yıl daha geniş bir yelpazede, farklı konuların yer aldığı bir programla izleyicilerin karşısına çıkıyor.

 

 

Jüriden özel seçki

FilmAmed jürisi tarafından hazırlanan belgesel seçkisinde dikkat çeken belgesellerden biri olan “Zagros’un Yedi Senfonisi”nin yönetmen koltuğuna Rojhilatlı sinemacı Perwîz Rostem oturuyor. Zagros halkının hayatındaki en eski üflemeli çalgı olan şemşalin yedi müzikal makamının felsefesinin konu alındığı belgeselde, ömrünün 65 yılını şemşal çalarak geçiren yaşlı bir adamın hikayesi anlatılıyor.

 

 

Öne çıkan belgesellerden bir diğeri ise yönetmenliğini Celil Badıkanlı ve Özlem Diler’in yaptığı “Jiyana Rewsenbireki Kurd: Casimê Celîl” belgeseli. 1908’de Kars’ın Digor ilçesine bağlı Kızılkule köyünde, Êzîdî Kürt bir ailenin çocuğu olarak doğan Casimê Celîl’in hayatına odaklanıyor.

Rojhilat’ın ana dil mücadelesi

Festivalde Rojhilatlı Yönetmen Serkaw Masgeri’in “Zimanê Dayika” filmi de yer alıyor. “Zimanê Dayika”, İran'da modern okulların kurulmasından yüzyıl ve Anayasa'nın 15. maddesinin kabul edilmesinden 40 yıl sonra, ana dilde eğitim hakkının uygulanmasında resmi olarak ilerleme kaydedememiş İran’a odaklanıyor. Pek çok engele rağmen, Kürtçe öğrenmekten mahrum kalan öğrencilere yardım etmeye çalışan sivil toplum aktivistleri ve dil öğretmenlerinin mücadelesini izleyiciye aktarıyor.

 

 

‘Yıkılacak Duvarlar’ yeniden izleyiciyle

Festivalde yer alan ve izleyicisini bekleyen bir diğer belgesel ise yönetmenler Şerif Çiçek ve Hebun Polat’ın Kürt siyasetinin yakın dönemdeki en önemli temsilcilerinden Aysel Tuğluk, Gültan Kışanak, Figen Yüksekdağ ve Sibel Yiğitalp’in mücadelesini ve yaşamını anlatan “Yıkılacak Duvarlar” belgeseli. Figen Yüksekdağ’ın aynı adlı kitabından ilhamla hazırlanan ve yakın zamanda gösterimi yapılan belgesel, festivalde yeniden izleyicilerle buluşacak.

 

 

Üç yılın ardından yeniden

Festivali, Orta Doğu Sinema Akademisi Derneği’nden Yönetmen Metin Ewr’le konuştuk. Üç yılın ardından yeniden izleyicilerle buluşacak olan festival için çok sayıda başvuru aldıklarını anlatan Ewr, festival temasını belirli bir konuya sıkıştırmak istemediklerini söyledi. Ewr, “Uluslararası bir festival olması epey farklı konulara değinen filmlerin başvurmasını sağladı. Başvurulara baktığımızda, işçilerin kötü koşullarınına, hak ihlallerinine, dil sorununa, doğa kıyımına da değinen, DAİŞ zulmünü de, iktidarların baskı politikalarını da ifşa eden filmler mevcut. Belli bir temaya odaklanıp, festival programımızı daraltmak istemedik” dedi.

 Farkındalık yapan eserler

Etnik, inançsal, cinsel veya kültürel kimliğe saldırı ve hakaret içermeyen tüm belgesel filmlerin başvurularını değerlendirdiklerini ifade eden Ewr, festival seçkisinde özellikle toplumsal sorunları ele alan, duyarlılık ve farkındalık yaratan belgesellerin yer bulduğunu söyledi. Ewr, “Çok sayıda sinemacı dayanışmak adına filmlerini gönderdi. Alternatif sinema yapan birçok sinemacıdan destek mesajları aldık. Bu ilgi ve alaka bir kez daha belgesel filmler için alan açmanın ne kadar önemli olduğunu gösterdi. Baskı ve zülüm politikalarının arşa çıktığı bu dönemde dayanışmanın, direnmenin önemi gün geçtikçe daha iyi anlaşılıyor” şeklinde konuştu.

Bu da belgesel konusu

“Festivalin ara vermesi de bir belgesel konusu” diyen Ewr, ara verme sebeplerini şu şekilde anlattı: “Festivalimizi önemli kültür politikaları ve faaliyetleri olan halk belediyelerinin desteği ile sürdürüyorduk. Kayyumların ilk işi kültür sanat kurumları başta olmak üzere yerel yönetimler öncülüğünde kurulan tüm kurumları kapatma, engeleme, çalışamaz hale getirmek oldu. İçerisinde bulunduğumuz politik durum, belediyelere kayyum tarafından el konulması, ekonomik nedenler ve pandemi süreci festivale ara vermemize sebep oldu.”

 Toplumsal bellek oluşturuyor

FilmAmed Belgesel Film Festivali’nin Kurdistan’daki tek belgesel film festivali olduğunun altını çizen Ewr, FilmAmed’in, hafızasızlaştırmaya karşı toplumsal bir belleğin oluşmasını sağlamak adına önemli bir alan açtığını söyledi. Ewr, “Kürt sinemacıların önündeki en büyük engellerden biri de eserlerini halka ulaştıramama, engelleme ve sansürdür. Dolayısıyla bu festival Kürt sineması için çok önemli bir buluşma merkezi haline geldi. FilmAmed, Kürt sinemacıların ve özellikle belgeselcilerin nefes alabileceği bir ortam oluşturdu. Önümüzdeki süreçte yalnızca Kurdistan değil, Türkiye ve tüm dünyada bağımsız sinema ile uğraşan belgesel sinemacılar için de bir alan olmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

 

*****

Hangi belgeseller var?

Festival kapsamında izleyici ile buluşacak belgeseller şöyle:

* Dengê radyoya Rewanê li ku ye? /  Mustafa Orman
* Bu da mı gol değil / Feyzi Baran
* Ulysses Çevirmek - Wergerandina Ulyssesê / Aylin Kuryel, Fırat Yücel
* Tami aw / Saman Mustefa
* Northen Forests / Julia Lazarus
* HÊZA / Derya Deniz
* Laboratory no 2 -Edris Abdi, Aware Omer
* Zeytinliğin Ardı / Mervan Serhat SARIŞIN
* Heft Senfoniyên Zagros / Perwîz Rostemî
* Mother tongue/ Sarkew Mesgari
* e Mountains, a Feminine Narration) - Rebwar Mahmoud Pour
* Dartaş / Xelîl Sehragerd
* Le Pacha, ma mère et moi (The Pasha, my mother and I) / Nevine Gerits
* Lêger /  Esin Akgül Güneş & Ömer Leventoğlu
* Iraq’s Invisible Beauty  / Sahim Omar Kalifa
* Yıkılacak Duvarlar / Hebun Polat - Şerif Çiçek
* Koçer / Selim Alan
* Mehla Qorê / Fatma Çelik
* Eve Dönüş/Dilan Engin
* Heewa /  Mozhgan Kavoosi
* Ben Annem ve Toz / Çağla Gillis
* Jiyana Rewsenbireki Kurd: Casimê Celîl / Özlem Diler- Celil Badikanlı
* Hatay: 17-24 Nisan 2023 / İmre Azem
* Başımdaki Dünya / Yalçın Çiftçi
* 13 May / Tariq Tofiq Qadir
* Harmony /Pablo Tosco-Migue Roth
* Nanî Pîroz /Rahim Zabihi
* Sidik û Panter ( Sidik and the Panther) – Rêber Dosky
* Anka – Helin Çelik
* Boşlukta - Sonnur Vardar 
* Bitmemiş Cümleler – Adar Bozbay