• DİSK/Genel-İş'in araştırmasına göre; Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da 10 gençten yaklaşık 6'sı işgücü piyasasının dışında. Dört üniversite mezunundan biri işsiz. Genç işsizlikte Avrupa ve OECD ortalamasına fark atıyor.

Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da dört gençten biri, ne istihdamda ne de eğitimde. İstihdamdaki 10 gençten 9’u ise sendikasız. Genç kadınların yalnızca yüzde 26,4'ü iş bulabiliyor.

DİSK/Genel-İş Emek Araştırma Dairesi'nin (em ar) hazırladığı “Türkiye'de Genç İstihdamı Raporu”nda gençlerin istihdam durumu, işsizlik sorunu, güvencesiz çalışma koşulları, sendikalaşma ve dünyadaki genç istihdamı ayrıntılı şekilde incelendi. Rapora göre; Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da 15-24 yaş aralığındaki gençliğin yalnızca yüzde 39,5'i (yaklaşık 4 milyon 609 bin kişi) istihdamda. Geriye kalan yüzde 60,5'lik kesim işgücü dahilinde değil. 15-24 yaş arasındaki erkeklerin istihdam oranı yüzde 51,7 (yaklaşık 3 milyon 119 bin kişi) iken, aynı yaş grubundaki kadınların istihdam oranı yüzde 26,4’te (yaklaşık 1 milyon 490 bin kişi) kalıyor.

Avrupa’nın çok üstünde

15-24 yaş grubundaki genç işsizlik oranı, 2023 yılı itibarıyla  yüzde 17,4 seviyesindeydi. Bu oran, hem Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan yüzde 14,5’in hem de Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) ortalaması olan yüzde 10,5’in oldukça üzerinde. 

Meslek liseleri avantajlı

Meslek lisesi mezunları, üniversite mezunlarına kıyasla daha yüksek oranda istihdam ediliyor. 15-24 yaş grubuna ilişkin verilere göre; üniversite mezunlarının istihdam oranı yüzde 56,5 iken mesleki ve teknik lise mezunlarının istihdam oranı yüzde 57,3. Genel lise mezunlarının istihdam oranı ise yüzde 36,4 oranında.

Dört gençten biri bomboş

15 ile 29 yaş arasında ne eğitimde ne de istihdamda olan gençlerin sayısı (NEET) geçtiğimiz yıl 4 milyon 676 bin (yüzde 25,9) kişiye ulaştı. Bir başka deyişle her dört gençten biri ne eğitimine devam ediyor ne de işgücüne katılıyor. Bu oran, Türkiye’yi yüzde 20'nin altında olan Avrupa’da zirveye taşıdı. Cinsiyet farkı, NEET verilerinde de net bir şekilde görülüyor. Ne eğitimde ne de istihdamda olan kadın sayısı, erkek sayısının iki katından fazla. Her üç genç kadından biri, eğitimine devam etmediği gibi istihdama da dahil olamıyor. 

Dört üniversiteliden biri işsiz

Eğitim durumuna göre genç işsizlik oranlarını karşılaştırdığında, üniversite mezunu her dört gençten birinin işsiz olduğu görülüyor. Genç işsizliği, eğitim düzeyine göre incelendiğinde, ortalama 22-25 yaş aralığında üniversiteden mezun olan bireylerin iş hayatına dahil olamadığı anlaşılıyor. Nüfusun yaklaşık yüzde 10’u üniversite öğrencisiyken bu oran Avrupa ülkelerinde yüzde 2’ye kadar düşüyor. TÜİK verilerine göre, 15-24 yaş arası üniversite mezunlarının yüzde 24,9’u işsiz. İşsizlik oranı, eğitim seviyesi düştükçe azalıyor. Genç nüfusta işsizlik oranı; lise mezunları için yüzde 18, ortaokul mezunları için yüzde 11, ilkokul mezunları için yüzde 13,3, okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmemiş bireyler için yüzde 10,8, okuma yazma bilmeyenler için ise yüzde 13,3 seviyesinde.

Genç işsizlik yüzde 37,3

Küresel salgın sonrasında Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı işsizlik oranlarında bir düşüş görülse de zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan geniş tanımlı işsizlik giderek artıyor. Gençlerde ise bu oran çok daha yüksektir. 15-24 yaş arası genç nüfusta, geniş tanımlı işsizlik oranı 2024’ün son çeyreğinde yüzde 37,3 olarak ölçüldü. Aynı dönemde, geniş tanımlı genç işsizliği, dar tanımlı genç işsizliğin 21,6 puan üzerinde seyrediyor.

Genç işçiler de sendikasız

Gençlerin çalışma hayatına katılımının düşük olması, sendikalaşmayı da olumsuz etkiliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının verilerine göre; 15-29 yaş arasında 9 milyon 265 bin 156 sigortalı işçi bulunuyor. Bu işçilerin yalnızca 790 bin 762’si sendika üyesi. Genç işçilerin sadece yüzde 9’u sendikalı.

5 gençten biri yoksul

25 yaş altındaki her 5 kişiden biri yoksullukla karşı karşıya. 2024’te genel yoksulluk oranı yüzde 13,3 olarak ölçülürken, 15-24 yaş aralığındaki gençlerde oran yüzde 17,1 olarak kayıtlara geçti. ANKARA

 

* ** 

Bütçe açığı 885 milyara ulaştı

Merkezi yönetim bütçesi, Nisan'da 174,7 milyar TL açık verdi. Faiz dışı denge ise 85,9 milyar TL açıkla kapandı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Nisan 2025'e ait merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Açıklanan verilere göre, gelirler giderleri karşılamadı ve bütçede önemli bir açık oluştu. Resmi verilere göre; merkezi yönetim bütçesi Nisan'da 957,4 milyar TL gelir elde ederken, harcamalar 1 trilyon 132,1 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Bu rakamlarla birlikte bütçe, Nisan'da 174,7 milyar TL açık verdi.

Faiz giderleri hariç tutulduğunda ise bütçe giderleri 871,5 milyar TL olurken, faiz dışı açık 85,9 milyar TL olarak kaydedildi.

Yılın ilk dört aylık dönemine bakıldığında, Ocak-Nisan arası toplam bütçe giderleri 4 trilyon 249,7 milyar TL, bütçe gelirleri ise 3 trilyon 364,2 milyar TL oldu. Böylece dört aylık dönemde oluşan toplam bütçe açığı 885,5 milyar TL olarak kayıtlara geçti. Faiz dışı giderler ise aynı dönemde 3 trilyon 525,1 milyar TL olurken, faiz dışı açık 160,9 milyar TL olarak gerçekleşti.