• MONUSCO barış gücü misyonlarıyla bağlantılı cinsel istismar ve sömürü suçlarında artış yaşanıyor. Çatışma, yoksulluk ve cezasızlık, kadınları sömürüye karşı savunmasız bırakıyor.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Goma kentinde 2002’de Nyiragongo yanardağının patlaması, 120.000 kişiyi evsiz bıraktı ve 100’den fazla kişinin ölümüne neden oldu. Bu felaketin mağdurlarından Agnès (gerçek ismi değil) BBC’ye konuştu. Bir BM barış gücü (MONUSCO) kampında yaşarken bir görevli tarafından hamile bırakıldığını söyleyen Agnès “Her şeyimi kaybettim ve bir felaket kurbanı oldum,” dedi. Agnès şu anda BM barış gücü görevlilerine karşı babalık davası açan 747 kadından biri. Ancak BM Yönetim Stratejisi, Politika ve Uyumluluk Departmanı’nın 2023 verilerine göre, bu davaların yalnızca 29’u çözüldü. Üye devletlerin iş birliği eksikliği ve sistemdeki aksaklıklar, mağdurların adalet arayışını zorlaştırıyor.

Toplum tarafından damgalanıyorlar

Maria Masika (gerçek adı değil) da Agnès gibi 17 yaşındayken Minugugi üssü yakınında görev yapan bir Güney Afrikalı barış gücü askeriyle ilişki yaşadığını ve hamile kaldıktan sonra terk edildiğini anlattı. Çaresizlik içinde fuhuşa sürüklendiğini belirten Maria, 8 yaşındaki kızı Queen’e bakabilmek için hayatını riske attığını söyledi. Kongolu Aile Sevinci merkezi direktörü Nelly Kyeya, MONUSCO (Birleşmiş Milletler İstikrar Misyonu'nun Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki kısaltması) personeli tarafından istismara uğrayan yaklaşık 200 kadına destek sağladıklarını, ancak birçoğunun fuhuşa yönelmesi nedeniyle toplumda damgalandığını ve çocuklarını terk etmek zorunda kaldığını belirtti.

 

 

İddia edilen destekten habersizler

Görevi sivilleri korumak, insani yardımı desteklemek ve ülkenin istikrarına katkıda bulunmak olan MONUSCO’nun sözcüsü Ndeye Lo, cinsel istismar iddialarının değerlendirildiğini ve faillerin sistemde işaretlenerek görevden alındığını iddia etti. Misyon, Mağdur Yardım Güven Fonu aracılığıyla mağdurlara eğitim ve destek sağladığını öne sürse de, Masika gibi birçok kadın bu destekten habersiz. Bu durum, misyonun hesap verebilirlik ve mağdur destek mekanizmalarındaki eksiklikleri gözler önüne serdi.

İşbirliği yok cezasızlık yaygın

BM’nin 2023 verilerine göre, barışı koruma misyonlarında kaydedilen 100 cinsel istismar iddiasının 66’sı MONUSCO’ya ait. Güney Afrika Ulusal Savunma Kuvvetleri sözcüsü Siphiwe Dlamini, iddiaların ciddiye alındığını ve askeri mahkemeler kurulduğunu belirtse de, kadın hakları grubu Sofepadi’nin ulusal koordinatörü Sandrine Lusamaba, BM’nin failleri doğrudan yargılama yetkisi olmaması ve üye devletlerin işbirliği eksikliği nedeniyle cezasızlığın yaygın olduğunu vurguladı.

Davaların çoğu Afrika’dan

BM Yönetim Stratejisi, Politika ve Uyumluluk Departmanı’nın Genel Sekreter Yardımcısı Catherine Pollard liderliğinde oluşturulan platform, 2006’dan beri en yüksek babalık davası sayısını bildirdi. Verilere göre:

* 747 davanın çoğunluğu Afrika’da, yüzde 15’i Güney Afrika’da.

* Bu davalardan sadece 29’u çözüldü. Güney Afrika’da hiçbir dava sonuçlanmazken, Kamerun’da yalnızca iki dava nafaka veya yasal sorumlulukla çözüldü.

* 2017’de Kongo ve Güney Afrika’da barış gücü askerlerinden DNA örnekleri toplandı, ancak bu, davaların çözümünde yeterli olmadı.

Pollard, DNA veritabanının babalık iddialarını hızlandırabileceğini belirtse de, üye devletlerin iş birliği eksikliği nedeniyle süreç tıkanıyor. 

 

 

Yüzde 97’si asker ve polis

BM’nin, barış gücü personelinin savunmasız gruplarla ilişki kurmasını yasaklayan “arkadaşlık kurmama” politikası bulunuyor. Ancak:

* Bazı kadınların hamile kaldığında reşit olmadığı tespit edildi.

* Kadınların cinsel ilişkiyi yiyecek veya barınma için kullandığı durumlar raporlandı.

* Davaların yüzde 97’si asker ve polis memurlarına, yüzde 3’ü diğer BM personeline karşı açıldı.

Tüm girişimlere rağmen

BM Genel Sekreteri António Guterres, üye devletlerden babalık iddialarını çözmek için ulusal kurumlar kurmalarını istedi. Guterres, “Üye devletlerin failleri hesap vermeye zorlayarak ve iddiaları hızla çözmek için BM ile acil çözümler bulmasını bekliyoruz” dedi. 

Tüm bu girişimlere rağmen:

* Bazı davalar 10 yıldan uzun süredir açık.

* Çocuklar, babalarının görevden ayrılması nedeniyle yoksulluk, damgalanma ve güvensizlikle karşı karşıya. HABER MERKEZİ

 

* * *

Çocuklar için alarm

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin (DRC) maden zengini Kuzey ve Güney Kivu eyaletlerinde artan çatışmaların çocuklar üzerinde yıkıcı etkiler yarattığını duyurdu. Bu yılın başında UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell, yaptığı açıklamada; "Kuzey ve Güney Kivu eyaletlerinde, çatışmanın tarafları tarafından çocuklara yönelik tecavüz ve diğer cinsel şiddet biçimleri de dahil olmak üzere son yıllarda gördüğümüz her şeyi aşan düzeyde ağır ihlallere ilişkin korkunç raporlar alıyoruz," dedi.

UNICEF'e göre, bölgedeki sağlık tesisleri 27 Ocak'tan 2 Şubat'a kadar  toplam 572 tecavüz vakası bildirdi. Tedavi edilenlerin neredeyse üçte biri çocuktu. Russell, "Gerçek rakamlar muhtemelen çok daha yüksek, çünkü hayatta kalan pek çok kişi ortaya çıkmakta isteksiz davranıyor," dedi. Russell, şöyle devam etti: "Bir anne, personelimize en küçüğü henüz 12 yaşında olan altı kızının yiyecek ararken silahlı adamlar tarafından sistematik olarak tecavüze uğradığını anlattı."