• Türkiye, Rojava işgaline vize alabilmek için İran ve Rusya, ile Tahran’da üçlü zirvede bir araya geldi. Liderler arasında ikili ve üçlü görüşmeler olurken, İran’ın dini lideri Hameney “Türkiye’nin işgal saldırısına hayır” dedi. 

ABD Başkanı Joe Biden’ın geçen haftaki İsrail-Suudi Arabistan turu ardından Türkiye, Rusya ve İran, Tahran’daki üçlü zirvede bir araya geldi. Türkiye’nin başlıca hedefi İran ve Rusya’dan istediği desteği göremediği Rojava’ya dönük işgal saldırısına yeşil ışık yaktırmak. Rusya’nın kontrol ettiği bölgelerde hava sahasını kullanıma açılmasını sağlamak.

Erdoğan, savunma, içişleri, dışişleri, ekonomi bakanı ve kabinenin pek çok üyesi ile birlikte Tahran’a gitti. İran'da, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi tarafından resmi törenle karşılanan Erdoğan ardından baş başa bir görüşme gerçekleştirdi. Sadabad Sarayı'nda gerçekleşen, iki ülke heyetlerinin hazır bulunduğu görüşme, basına kapalı gerçekleşti. 

Hamaney işgale hayır dedi

Erdoğan ayrıca İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ile de basına kapalı bir görüşme gerçekleştirdi. İran devlet televizyonu, Hamaney’in Erdoğan’a Suriye’ye askeri bir saldırının bölgeyi istikrarsızlaştıracağını söylediğini aktardı. Hameney, “Suriye’ye yapılacak herhangi bir askeri saldırı Suriye, Türkiye ve bölgeye zarar verecektir” dedi. 

2016 yılından bu yana Rojava’ya işgal saldırıları düzenleyen Türkiye, sınır boyunca 30 kilometre derinliğinde ‘güvenli bölge’ için saldırılarını genişleteceği açıklamasında bulunmuştu. Şimdiye kadar ABD ve Rusya’dan da olur alamayan Türkiye, üçlü zirvede işgal saldırısına destek arıyor. 

İşgale destek istedi

İkili görüşme ardından Erdoğan ve Reisi başkanlığında Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin 7. toplantısı gerçekleşti. Sadabad Sarayı’nda basına kapalı gerçekleşen toplantıya Türkiye ve İran’dan heyetler katıldı. Toplantının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Reisi, iki ülke arasında imzalanan anlaşmaların imza törenine katılarak, ortak basın toplantısı düzenledi. Açıklamasında Türk devletinin işgal saldırısına açık destek isteyen Erdoğan, “PJAK, PKK, PYD, FETÖ ciddi manada baş belasıdır. Biz bunları artık NATO sözleşmesinin içine de soktuk. Dayanışma içerisinde bu mücadeleyi sürdürmeliyiz” dedi. 

Astana’yı ayağa kaldıracakmış

Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le dün gerçekleştirecekleri üçlü zirveye ilişkin ise “Astana sürecini yeniden bir değerlendirme, Astana sürecini ayağa kaldırma durumu olacak” ifadelerini kullandı. 

Toprak bütünlüğü esas

Reisi ise görüşmede iki ülkenin ekonomik ve ticari konularında iş birliği yaptığını vurgulayarak, “30 milyar dolarlık bir rakam belirledik. Bu mevcut ticaret hacminin 3 katına çıkarılacağı anlamına gelmektedir” dedi. Ortak sanayi sitelerinin kurulması, doğalgaz ihracatıyla ilgili anlaşmanın uzatılması konusunda anlaştıklarını belirterek, güvenlik ve istihbarat birimleri arasında iş birliğini de ele aldıklarını belirtti. Türkiye’nin işgal saldırılarına destek arayışına ilişkin ise “Kim ki halklarımızın güvenliği ve sınırlarımızın güvenliğini tehlikeye atıyorsa teröristtir” diyen Reisi, “Her iki taraf da Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunmasını vurgulamıştır” ifadelerini kullandı. 

Astana zirvesi

Erdoğan dün akşam ise Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılımıyla İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ev sahipliğinde Astana formatında Yedinci Üçlü Zirve Toplantısı'na katıldı. Astana zirvesinin dün akşam geç saatlerde yapılması ve zirve öncesinde de Erdoğan ile Putin’in baş başa görüşmesi planlanıyordu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna savaşının başlamasının ardından eski Sovyet coğrafyası dışına yaptığı bu ilk yurt dışı ziyareti oldu. Ukrayna Savaşı nedeniyle Batı ülkeleriyle ilişkileri zedelenen Putin, NATO içinde çatlaklar yaratmak için Türkiye’nin kapısını açık tutmaya gayret ediyor. 18. Astana toplantısı Haziran 2022’de Kazakistan’ın başkentinde gerçekleşmişti. 

* * *

Esasında Kürtler var 

Biden’ın Ortadoğu turu ardından Rusya, İran ve Türkiye’nin Tahran’da bir araya gelmeleri her bir ülke için özel önem taşıyor. Türkiye’nin önceliği ise Rojava’ya yönelik işgal saldırısı oldu. Türkiye’nin Rusya’dan beklentisi Minbic ve Til Rifat’ta operasyon için kendisine yeşil ışık yakılması. 

PKK Yürütme Komitesi Üyesi Murat Karayılan ANF’ye verdiği röportajda Tahran zirvesine ilişkin şu değerlendirmelerde bulunmuştu: “Türk devletinin ne isteyeceği belli. Şüphesiz Tayyip Erdoğan bu toplantıda da hem Rojava’ya yapmak istedikleri saldırı için önlerinin açılmasını hem Başûr ile diğer yerlere yönelik saldırılar konusunda destek isteyecek. Hangi çalışmayı yürütürse yürütsün, ister askeri, ister siyasi, ister diplomasi olsun bütün çalışmaların esasında Kürtler var. Türkiye jeopolitik konumunu kullanarak her iki taraftan da destek ve imkanlar peşinde, bu şekilde de Kürde karşı güçlü biçimde gardını almak istiyor. 

Türkiye istediğini alamayacak

NATO’dan belli bir düzeyde destek aldılar, şimdi de İran ile Rusya’dan da destek almak istiyorlar. Aynı desteği buradan alacaklarını düşünmüyorum. Türk devletinin Suriye üzerinde kendi hesapları, planları var. Aynı zamanda Suriye ve Irak’ı işgal etmek istiyor. Biraz daha işgal etse, buraları Misak-ı Milli diye himayesine alacak. İran, Rojava’yı işgale veya Misak-ı Milli’ye onay vermeyecektir. Til Rifet ve Minbic gibi yerleri almak istiyorlar, şayet bu yerleri işgal ederlerse Halep kuşatma altına alınmış olacak, bunu Rusya da istemeyecek. Türkiye orada istediği sonuçları elde edemeyecek, belki bazı sonuçlar elde edebilirler, fakat arzu ettikleri gibi olmayacak.

***

40 milyar dolarlık anlaşma

Tahran’daki üçlü zirve öncesi İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) ve Rus Devlet Petrol Şirketi Gazprom arasında Basra Körfezi’nde Kiş Adası’ndaki petrol tesislerinin geliştirilmesi başta olmak üzere başka birçok proje için 40 milyar dolarlık işbirliği anlaşması imzalandı. NIOC İcra Direktörü Mohsen Khojastemehr, Rus Gazprom Şirketi ile anlaşma imzalandığını duyurarak, Rusya’nın Kuzey Pars Gaz Sahaları’na 10 milyar dolar düzeyinde yatırım yapacağını söyledi. Khojastemehr, anlaşmaya bağlı olarak Rusların Basra Körfezi’ndeki Kiş Adası’nda bulunan sahalarını geliştireceğini belirterek, Kuzey Pars Gaz Sahası’ndaki üretim hacminin 100 milyon metreküp arttırılmasının hedeflendiğini ifade etti.

HABER MERKEZİ