İşkenceye maruz kalanların dünyası

• Yönetmen Mehran Tamadon’un “En Büyük Düşmanım” (My Worst Enemy) filmi, İran rejiminin baskı ve sorgu yöntemlerini çarpıcı bir şekilde ele alıyor. 

Tamadon, gördüğü baskı ve sorgulardan ötürü 2012’de ülkeden ayrılmak zorunda kaldı. Şimdi Paris’te yaşıyor. Bir grup İranlı mülteciyle bir araya gelerek rejimin işkence ve sorgu süreçlerini yeniden canlandıran yönetmen, hem kendi deneyimini hem de rejimin sistematik baskısını gözler önüne seriyor.

Fransız-İsviçre ortak yapımı olan “En Büyük Düşmanım”, belgesel ve kurgu arasında bir yerde duruyor. Yönetmen özellikle rejimin baskısını bireyler üzerindeki psikolojik etkilerine odaklanıyor. Fakat bazı sahneler fazla teatral kalması nedeniyle gerçek işkence deneyimlerinin ağırlığını tam olarak filmde göremiyoruz.

Ebrahimi’nin güçlü performansı

Filmin başrolünde, “Holy Spider” ile tanınan İranlı oyuncu Zar Amir Ebrahimi var. Ebrahimi, sorgu sahnelerindeki yoğun ve duygusal performansıyla filmin en güçlü unsuru olarak öne çıkıyor. Hem kırılgan hem de güçlü bir performans sergileyen Ebrahimi, işkenceci rejimi izleyiciye hissettirerek filmi tüm yükünü adeta omuzlamış durumda.

Aslında yönetmen filmiyle işkencecilerde bir iç hesaplaşma uyandırmayı umuyor. Fakat İran, Türkiye ve Suriye gibi işkencecilerin yoğun ülkelerde bu yaklaşım fazlasıyla naif.

Berlin Film Festivali’nde geçen yıl “Forum” bölümünde prömiyer yapan film dikkat çekici eleştiriler aldı. Berlinale kataloğuna göre, “En Büyük Düşmanım”, sadece rejimin baskısını değil, aynı zamanda sürgün topluluklarının kimlik ve aidiyet arayışını da ele alıyor. Locarno Film Festivali’nde de gösterilen yapım, bazı seyirciler tarafından cesur bir yüzleşme olarak övülürken, diğerleri rejimin işkenceci yapısını basitleştirdiğini söyledi. 

“En Büyük Düşmanım” İran rejiminin baskı yöntemlerine daha eleştirel bir bakış sunabilirdi. Ama yinede ülkesinden göçermiş son dönem İranlı sürgünlerin travmalarını ve direncini güçlü bir şekilde yansıtması önemli. FRANKFURT