Kadınların iyileşme kampları: Break Free Stories

• Hindistan’da kadınlar toplumsal baskı nedeniyle evli kalmaya zorlanıyor ve intihara sürükleniyor. Rafai Afi, “Toplum sessiz acıyı romantikleştiriyor ve bu tehlikeli,” diyerek boşanmanın utanç değil, cesaret gerektirdiğini vurguluyor.

Hindistan’da Ulusal Aile Sağlığı Araştırması’na göre, 18-49 yaş arası evli kadınların yüzde 32’si aile içi şiddete maruz kalıyor. Çeyiz ve evlilik içi şiddet kaynaklı ölümler sıkça yaşanıyor. Kadınlar, toplumsal baskıdan dolayı boşanmak yerine ölümü tercih ediyor. Boşanmanın bir son değil, bir başlangıç olduğunu söyleyen Rafia Afi, Break Free Stories adını verdiği boşanma - iyileştirme kamplarıyla kadınları bir araya getirerek zehirli evlilikler hakkındaki fikirleri değiştirmeye çalışıyor.

İntihar çıkış yolu olarak dayatılıyor

Hindistan’da evli kadınların karşılaştığı en ciddi sorunlardan biri aile içi şiddettir. Ulusal Aile Sağlığı Araştırması’na (NFHS) göre, 18-49 yaş arasındaki evli kadınların yüzde 32’si fiziksel, cinsel veya duygusal şiddete uğruyor. Bu şiddet türleri, milyonlarca kadının günlük yaşamının bir parçası haline gelmiş durumda. Ancak boşanma, toplumsal normlar ve yasal süreçlerin yetersizliği nedeniyle genellikle bir çözüm olamıyor. Toplumda boşanmış kadınlar “başarısız” olarak görülüyor ve aile onuruyla ilişkilendirilen bu algı, kadınları toksik evliliklerde kalmaya zorluyor. Bu durum, birçok kadını çaresizlik içinde intiharı bir çıkış yolu olarak görmeye itiyor.

Çeyiz yüzünden yaşanan ölümler

1961 Çeyiz Yasağı Yasası’na rağmen, Hindistan’da çeyiz sistemi hâlâ yaygın. Evliliklerin yaklaşık yüzde 90’ı çeyiz talebi içeriyor ve bu durum, kadınların aileleri üzerinde ağır bir ekonomik yük oluşturuyor. Ulusal Suç Kayıt Bürosu verilerine göre, 2017-2022 yılları arasında 35 bin 493 kadın, yetersiz çeyiz nedeniyle öldürüldü veya intihara sürüklendi. The Hindu’nun 2024 tarihli bir raporuna göre, bu tür cinayetler veya “şüpheli kadın ölümleri” genellikle intihar olarak kaydediliyor, ancak çoğu durumda etkili bir soruşturma yapılmıyor.

Evlilik içi tecavüz suç sayılmıyor

Hindistan Ceza Yasası’nın 375. Maddesi, evlilik içi tecavüzü suç kapsamına almıyor. 2024’de Yüksek Mahkeme, bu maddenin kaldırılmasına yönelik dilekçeleri incelemeye devam etse de, hükümet “evlilik kurumunu koruma” gerekçesiyle değişikliğe direniyor. The Lancet’in 2018 verilerine göre, dünya çapındaki kadın intiharlarının yüzde 40’ı Hindistan’da gerçekleşiyor. 2024’te bu oran azalsa da, 100 bin kadında 15 intihar oranı, dünya ortalamasının iki katı seviyesinde. Evli kadınlar, özellikle genç yaşta olanlar, bu intiharların çoğunluğunu oluşturuyor.

‘Boşanma da güzeldir’

Hindistan’da kadınlara yönelik baskı ve şiddet her geçen gün artıyor. Tüm bu zorlukların içerisinde geçtiğimiz yıl yaşadığı boşanma, Rafia Afi'yi yavaş yavaş kendi başına kalmayı "benimsemeye" itti. The Guardian'a konuşan Rafia Afi, “İki kişi birlikte olmak istemediğine karar verdiğinde boşanma da güzel olabilir" diyerek Hindistan'daki boşanma olaylarının kadınlar üzerindeki baskısının yıkılmasına dikkat çekiyor. Rafia Afi, sanal medyada bekar ebeveynlik ve iyileşme üzerine paylaşımlar yapmaya başladı. Ancak fark etti ki, birçok kadın onun sahip olduğu destek sisteminden yoksun ve yargılanma korkusuyla sessizliğe gömülüyor. Bu durum, Break Free Stories (Özgürleşme hikayeleri) adını verdiği boşanma iyileştirme kamplarını başlatmasına ilham oldu.

Kadınlar için futbol

Her ay düzenlenen bu kamplar, 15-20 kadını bir araya getiriyor. Kamplar, oyunlarla buzları kırmanın ardından yürüyüş, dans, müzik ve hikaye anlatımı gibi etkinliklerle devam ediyor. Rafia Afi yaşadığı süreci şöyle anlatıyor: "Sanal medyada iyileşme ve bekar ebeveynlik hakkında içerikler üretmeye başladım. Birçok kişi bununla bağlantı kurdu ve bana mesaj atmaya başladı. Ailem ve arkadaşlarımla benim sahip olduğum gibi bir destek sistemine herkesin sahip olmadığını fark etmek rahatsız ediciydi; çoğu yargılanıyordu." Rafia Afi öncelikle benzer deneyimler yaşayan diğer kadınlarla bağlantı kurabilecekleri bir topluluk oluşturmak için tasarlanmış boşanma iyileştirme kampları olan Break Free Stories  fikrini ortaya attı. Ayrıca, engelleri yıkarak ve kadınlara sevdikleri sporun tadını damgalanmadan çıkarabilecekleri bir alan sağlayarak "Football for Her"ü (Kadınlar için futbol) başlattı.

Utanç değil cesaret

Rafai Afi, “Toplum sessiz acıyı romantikleştiriyor ve bu tehlikeli,” diyerek boşanmanın utanç değil, cesaret gerektiren bir adım olduğunu vurguluyor. Kamplarda hukuki danışmanlık da sunan avukat Zaki J, özellikle aile içi şiddete uğrayanların haklarını ve boşanma süreçlerini takip ediyor. Katılımcılardan Surya Kalarikkal, “Evliliğim travmatikti, ama kampta 15 yıl sonra ilk kez duygularımı açığa vurdum” diyor. Bir diğer katılımcı Shifna ise, “Başkalarının hikayelerini dinlemek beni daha az yalnız hissettirdi” diyerek kampın hayatını değiştirdiğini söylüyor. İsmini paylaşmayan bir katılımcı yaşadıklarını sanal medya üzerinde şu sözlerle anlatıyor: "Çocuklar gibi güldük. Savaşçılar gibi ağladık. Dağlara doğru çığlık attık. Yıldızların altında dans ettik. Kimsenin anlamadığı hikayeler paylaştık. Yabancılar ruh kardeşleri oldu. Ve şenlik ateşleriyle atılımlar arasında bir yerde. Özgürlüğümüzü kurtardık."

Son değil başlangıç

Rafai Afi’nin kampları o kadar tanınıyor ki, Dubai’ye kadar ulaştı ve Bengaluru ile Mumbai gibi şehirlerde genişleme planları yapılıyor. Yaklaşık 150 kadının katıldığı kamplar, kadınların toksik ilişkilerden kurtulmalarına ve özgüvenlerini yeniden kazanmalarına olanak tanıyor. Rafai Afi, “Kadınlar kamp sonunda bana sarılıp teşekkür ettiğinde kendimi daha güçlü hissediyorum,” diyor ve ekliyor: “Boşanma bir son değil, bir başlangıçtır.” 

HABER MERKEZİ