Kalanlar da giderse

• Hüseyin Kete yeni belgeseli “Kalanlar da giderse”, Dêrsim’den göç edenlerden çok geride kalanların travmasına odaklanıyor. Kete, “Şehir bir yaşlılar kentine dönüştü” diyor.

Uzun yıllardır göçün eksik olmadığı Dêrsim, son yıllarda genç nüfusun hızla azaldığı bir dönemi yaşıyor. Resmi olmayan verilere göre, sadece son iki yılda yaklaşık 7 bin genç kenti terk etti. İşsizlik, gelecek kaygısı ve politik baskılar göçün başlıca nedenleri arasında.

Bu durumu görünür kılmak isteyen Dêrsimli yönetmen Hüseyin Kete, “Kalanlar da giderse” isimli yeni belgeselinde, gidenlerden çok kalanların hikâyesini anlatıyor.

Kete, kendi göç deneyiminden yola çıkarak Dêrsim’in Pülümür, Ovacık ve Pertek köylerinde çekim yaptı. Belgesel, son beş yılda yaşanan genç göçünün kente bıraktığı sessizliği belgeliyor.

 

 

Dêrsim artık yaşlıların kentine dönüştü

Belgeselin yönetmeni Kete, göçün kentte yarattığı dönüşümü şu sözlerle anlatıyor: “Son beş yılda korkunç bir genç nüfus göçü oldu. Şehirde genç kalmadı, bir yaşlılar şehrine dönüştü. Köylerde yirmi gençten iki genç kalmış durumda. Bu iki genç de ‘Ben neden gitmedim?’ diyerek kendini suçluyor. Şehirde büyük bir umutsuzluk hâkim.”

PİRHA’ya konuşan Kete’ye göre, göç sadece ekonomik bir mesele değil, aynı zamanda toplumsal bir travma: “Köylerde düğünlerde yaşlılar halay çekiyor, cenazelerde tabutu yaşlılar taşıyor. Bu sadece gidenlerle ilgili değil; geride kalanların da büyük bir travması oluyor.”

‘Kalanlar ve gidenler nerede buluşacak?’

Kete, bugünkü göçün geçmişten farklı olduğuna dikkat çekerek,“60’larda, 70’lerdeki göçler geçiciydi; insanlar çalışıp dönüyordu. Şimdi ise kopuş hali var. Yirmili yaşlarda bir genç gidiyor ve bir daha dönmüyor. Artık köklerinden kopan bir göç yaşıyoruz” diye konuştu.

Belgeselin aynı zamanda bir çağrı olduğunu söyleyen Kete, “Sanatın gücüyle bir fark yaratabilir miyiz? Bizim insanımız, dilini unutsa da o dilin hissettirdiği duyguyu yaşatıyor. Göç edenlerin bir gün yeniden dönmesini sağlayacak olan şey de bu duygu olacak. ‘Kalanlar ve gidenler nerede buluşacak?’ sorusunu artık sormamız gerekiyor” diyor. DÊRSİM