Koçer kültürünü yaşatıyorlar

• Dêrik’in Koçerat bölgesindeki 13 ayrı köyden 24 genç kadının oluşturduğu folklor ekibi, Koçer kültürünün renkliliğini sanat alanına gençlik dinamizmiyle taşıyor.

Kuzey ve Doğu Suriye’nin Dêrik kantonuna bağlı Koçerat bölgesindeki Şehîdên Qereçoxê kadın folklor grubu Koçer kültürünü gelecek nesillere taşımayı amaçlıyor.

Kürt kültürünün en belirgin motiflerinden biri olan Govend, bir dans ritüeli olmasının çok ötesinde anlamlar taşıyor. Kültürün nesilden nesile taşınması, baskı-savaş-zor nedeniyle anlatılamayan olay ve duyguların dile gelmesi en fazla da. Kelime kökenine bakıldığında da bu anlam göze çarpıyor: “Govend-Gotin û vendin.” Gotin; söylemek. Vend: vendin; hareket etmek, bir şey yapmaya girişmek, konmak, girişmek anlamlarına geliyor. Yani Govend, sadece hareket etmekten, amiyane tabirle “oynamaktan” ibaret bir sanat değil, ritim ve sahneleme yoluyla anlatmak binlerce yıldır yaşananları.

Bunun içindir ki bir direniş sembolü olarak ifade buldu. Kürtçe’nin ve Kürt kültürüne dair her ayrıntının yasaklandığı zaman ve mekanlarda düğünlerin, eylemlerin, buluşmaların ifadesi oldu. Belki de bunun için bir varoluş göstergesi olarak, Kürdistan’ın tüm parçalarında ve yurtdışında Kürt kültür ve sanat dallarından en ilgi görenlerinden biri haline geldi.

Koçerat Bölgesi Kültür Merkezi

Rojava devrimiyle birlikte Kürt kültürünün zenginliğini açığa çıkarmak ve örgütlü kılmak amacıyla Sinema ve müzik komünleri kuruldu, hemen her şehirde folklor ve govend ekipleşmelerine gidildi. Kuzey ve Doğu Suriye Folklor Komünü, 20’den fazla kentte örgütlü.

Bunlardan biri de Şehîdên Qereçoxê kadın folklor grubu. 2016 yılında kurulan grubun amacı özellikle “Koçer” kültürünü yaşatmak. Derîk Kantonu’na bağlı Koçerat bölgesinin kültür mirasını geleceğe taşımayı hedefleyen grup adını da ilk olarak “Koçerat” olarak koymuş. Koçerat bölgesi hem govend hem de dengbejlik geleneği anlamında öne çıkan bir bölge. Bölgede 30’u aşkın köyde onlarca müzisyen bulunuyor.

Birincilik ödülü aldılar

Ancak işgalci Türk devletinin 25 Nisan 2017'de aynı bölgede bulunan Qereçox Dağı’na düzenlediği saldırıda 38 YPG/YPJ savaşçısının şehit düşmesi sonrasında grup ismini “Şehîdên Qereçoxê Topluluğu” olarak değiştirmiş. 8 Mart, Newroz gibi etkinliklerin vazgeçilmezi olan grup, geçtiğimiz yıl Hesekê’de beşincisi düzenlenen folklor şenliğinde de birincilik ödülüne layık görüldü.

13 köyden genç kadınlar

13 farklı oyun sergileyen grup koçer kadınlara ait kostümleri ile dikkat çekiyor. Grup üyelerinin tamamı Tebkê, Girziro, Segira, Gira Sor, Bana Şikefte, Besta Susê, Eli Gamiş, Qildman, Siweydiyê, Dudira, Elka, Mirka Mira ve Beroj köylerinden 15-24 yaş arası genç kadınlardan oluşuyor.

Grubun eğitmeni Dilvîn Reşîd, grubu 6 kişiden oluşturduklarını ve şu anda sayının 24'e çıktığını belirterek ilginin yoğunluğundan duyduğu memnuniyeti dile getiriyor. Genç kadınlardan oluşan grubun önünde zorluklar olsa da, “İstek ve tutku olduğunda engeller ortadan kalkar” diye konuştu.

Büyük küçük demeden her etkinliğe önem vererek hazırlandıklarını söyleyen Reşîd, “Grubumuz göçebe kıyafetleriyle tanınıyor. Sahneye çıktığımızda herkes bizi tanıyor. Bu bize kendimizi geliştirmek için ilham veriyor” dedi.

Bölgenin potansiyelini araştırıyorlar

Koçerat Bölgesi Kültür Merkezi üyesi ve grubun eğitim sorumlusu Necah Hesen de ”Geçmişi olmayanın bugünü de yoktur” diyerek kültürel mirasın korunmasının önemine dikkat çekti. Necah Hesen, daha profesyonel bir sanat icra etmek ve yereldeki kültürel birikimi daha iyi temsil etmek amacıyla bölgedeki kültür merkezleri, yerel sanatçılar ve kanaat önderleri ile araştırma çalışmaları yürüttüklerini de ekledi. DÊRIK