‘Mağdurlar Yasası’ mağdur etti

Kadın Haberleri —

.

.

  • DAİŞ çetelerine esir düşen ve bir kısmı kurtarılan Êzîdî kadınlar Irak Parlamentosunun onayladığı ‘Mağdurlar Yasası’nın uygulanmasını bekliyor. 

DAİŞ çetelerinin elinden kurtulduktan sonra birçok Êzîdî kadın ya kamplara yerleşti ya da bir nedenden ötürü içinden geldiği toplumla buluşmada sorun yaşıyor. Yakınları Şengal’de olanların bir kısmı yurtlarına geri döndü ve hayata tutunmaya çalışıyor. Başûrê Kurdistan bulunan geçici kamplarda yaşmak zorunda bırakılan kadınlar ise KDP’li yer yetkililerin  seçim, oy devşirme ve BM yardımlarını bir rant aracına dönüştürmesi  nedeniyle halen Şengal’e dönebilmiş değil. Birçok Êzîdî kadın ekonomik olarak ailelerine bağımlı olduğu için kampları terk edemiyor. 

Kadının yaşamının önündeki engeller

Şengal’e 3 Ağustos 2014’de saldıran DAİŞ, birçok Êzîdî aileyi katletti. Bu katliamdan canlı çıkanların çoğunluğu küçük yaştaki çocuklar ve kadınlardı. Bir kısmı Rojava Kurdistan’ında QSD’nin operasyonları ile tekrar özgürlüğüne kavuşsa da, yaşadıkları acı tecrübelerin, psikolojik travmalarını atlatabilmiş değiller. Toplumun tecavüze uğramış kadınlara çarpık bakışı ve yargısı kadınları ya toplum dışına itiyor ya da ölüme mahkum ediyor. Şengal Özerk Meclisinin etkili olduğu bölgelerde ailelerin bilinçlendirilmesi ve psikolojik destek alma çalışmaları, Irak devletinin desteği olmaksızın sürüyor. Ancak Dihok civarındaki kamplarda ve Mûsil’a dönmek zorunda kalanlar için durum daha karmaşık. Gelenekler ve toplumsal gerilikler mağdurların hayata bağlanmasının önündeki engellerden yalnızca bir kaçı. Maddi yetersizlikler sonucu yeniden bir hayatı inşa edemeyen Êzîdî kadınlar için Irak devletinin kabul ettiği yasa, mali ve hukuksal bir garanti gibi görülüyor. 

Yasa Mayıs ayında parlamentodan geçti

DAİŞ çetelerinin elinden kurtarılan kadınların sosyal ve ekonomik hayata tekrar uyum sağlayabilmeleri için maddi desteği de içeren bir kanun teklifi 2015 yılında Irak Parlamentosu tarafından reddedilmişti. Irak’ın başkenti Bağdat’ta kadınlar tarafından kurulan destek ağı, hukuk uzmanları ve hakimlerin katkısıyla kanun tekrar revize edildi. 

Bir sivil toplumcu girişim örneği olarak Irak genelinde gerçekleştirilen seminer ve etkilikler ile tekrar gündeme taşındı. Yenilenmiş hali ile 2018 yılında Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’e sunulan kanun teklifi, 1 Mayıs 2021’de parlamento tarafından onaylandı.
Bir hafta sonra Dünya Kadınlar Günü’nde Irak’ta benzeri olmayan bu yasa, Cumhurbaşkanı Salih tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.  

15 maddelik yasanın içeriği

Bağdat’ta Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nde Iraklı Êzîdîleri temsil eden Segvan Murad, “Bu kanun yaşanan zulüm ve katliamlar karşısında insaflı bir yaklaşım sergilenmesi açısından önemli bir zaferdir” değerlendirmesinde bulundu.

DAİŞ çetelerinin kaçırdığı insanlar ve geride kalanların yaşam şartlarının iyileştirilmesi ile cürmü işleyenlerin cezalandırılmasını içeren yasanın, Ninova merkezli bir müdürlükte çalışmalarının yürütüleceği bilgisini paylan Segvan Murad, 15 maddeden oluşan yasanın içeriğine ilişkin şöyle dedi:

“Bu yasa 15 maddeden oluşuyor. Yasa ile kurtulan her kişi için aylık bir milyon Irak Dinarı (685 Amerikan Doları) maddi destek verilmesi kararlaştırıldı. Mağdurların barınabilmeleri için konut ve arazi tahsis edilmesi onaylandı. Planda Ninova vilayetinde kurtulanlar için bir müdürlüğün kurulması ve kurtulanlara dönük istatistiki veriler oluşturması da var. Kaçırılanlar, geride kalanlar, kurtulanlar ve işlenen cinayetlere dair bilgi ve belgeler toplanacak. DAİŞ üyeleri hakkında hiçbir genel ve özel affın çıkartılmamasının sağlanacak. Kaçırılan erkek, kadın ve çocukların aranması ve bulunması çalışmaları yürütülecek. Müdürlük, bünyesinde sağlık ve rehabilitasyon merkezleri inşaa edecek. Kendilerine eğitim ve iş hayatında fırsatlar yaratılması da yasada yere alıyor.”

Yasa her türlü aşağılamayı da cezalandırıyor

Irak’ın kabul ettiği bu yasa ile kurtulanların toplumsal baskıdan da kurtarılması planlanıyor. Bu yasa ile kaçırılan kadın ve çocukları gizleyen her kişi için de ceza öngörülüyor. 
Avukat Ekrem Sait Hikmet: “Yasanın 15. maddesinin ikinci fıkrası kurtulanları taciz eden veya aşağılayan, onlara fiziksel ya da psikolojik zarar veren herkes için 10 milyon Irak Dinar’ı para cezası öngörüyor” dedi.

Êzîdî kadınların muhafazakar toplum yargılarından kurtulması için yasada böyle bir maddenin bulunmasının önemini değinen Hikmet; ‘Êzîdî toplumunda ve Iraklı diğer topluluklarda tecavüz davalarında yalnızca suçlu değil, mağdurlar da cezalandırılıyor’ diye konuştu.

Hikmet, yasanın Êzîdî toplumu dışında diğer toplulukları da yakından ilgilendirdiğini belirterek; “Yasaya göre 3 Ağustos 2014’den itibaren yanında bir Êzîdî kadını ya da erkek çocuğu alıkoyan, dönüşünü engelleyen veya yetkililerden bilgi saklayan herkesin cezalandırılacağını söylüyor” açıklamasında bulundu. 

Öldürülme korkusu geri dönüşü engelliyor

DAİŞ’tan kurtulup memleketlerine dönmekten korkan kadınların da olduğuna dikkat çeken Avukat Ekrem Sait Hikmet, korkunun kaynağının da ailelerinin veya toplumlarının ‘utançtan’ kurtulmak adı altında mağduru öldürmeleri korkusu olduğunu dile getiriyor. Yasa bu durumun önüne geçmeyi hedefliyor.

Kaçırılan bir ya da iki yaşındaki çocukların nasıl tespit edileceği ya da gerçek ailelerine nasıl kazandırılacağı ise halen muğlak bir konu olarak ortada duruyor. 

Bu haber Rojnews-Kirkuknow ve Al Monitor'dan derlenmiştir

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.