Rekor sıcaklıklar kapıda

• Kutuplardaki sıcak su, buzulların erimesini hızlandırıyor. Bilim insanları, rekor okyanus sıcaklıklarının dünyayı keşfedilmemiş bir bölgeye' soktuğunu söylüyor. University College London'da dünya sistem bilimi profesörü olan Mark Maslin, "Görünen o ki, sık sık yaşanan aşırı iklim olayları ve rekor kıran sıcaklıkların yeni normal olduğu daha sıcak bir iklim sistemine geçtik" dedi.

Fiona HARVEY / Çeviri: Serap GÜNEŞ

Dünya okyanuslarındaki sıcaklıklar yeni rekorlar kırarak bir aydan uzun bir süredir "benzeri görülmemiş" bir şekilde yeni zirveleri test etti ve bu da bilim insanlarının dünyanın iklim krizinde "keşfedilmemiş bölgeye" ulaştığını belirtmelerine yol açtı. Okyanus sıcaklıklarının son bir ay içinde hızla artması, bilim insanlarının henüz açıklayamadığı bir anomali. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından uydular ve şamandıralar aracılığıyla toplanan ve Optimum Enterpolasyon Deniz Yüzeyi Sıcaklığı (OISST) serisi olarak bilinen veriler, 1981'e kadar uzanan bir seride son 42 gün boyunca sürekli olarak önceki herhangi bir yıldan daha yüksek sıcaklıklar gösterdi.

Sürpriz ve endişe verici

Dünyanın bu yıl bir El Niño hava olayının (Pasifik'te küresel olarak ısınma etkisi yaratan döngüsel bir hava sistemi) eşiğinde olduğu düşünülüyor. Ancak El Niño sistemi henüz gelişmedi, dolayısıyla bu salınım, okyanus sıcaklıklarının normalde yıllık Mart ve Nisan zirvelerinden düştüğü yılın bu döneminde, son zamanlardaki hızlı ısınmayı açıklayamaz. British Antarctic Survey'den Prof Mike Meredith şunları söyledi: "Bu durum bilim insanlarının kafasını karıştırıyor. Bu kadar çok ısınıyor olması gerçek bir sürpriz ve çok endişe verici. Bu kısa süreli bir aşırı yükselme olabilir ya da çok daha ciddi bir şeyin başlangıcı olabilir."

Ekosistemleri için vahim

Isınan okyanuslar birçok nedenden dolayı endişe verici. Deniz suyu yüksek sıcaklıklarda daha fazla yer kaplayarak deniz seviyesinin yükselmesini hızlandırır ve kutuplardaki daha sıcak su, buzulların erimesini hızlandırır. Daha yüksek sıcaklıklar deniz ekosistemleri için de vahim olabilir, çünkü türlerin uyum sağlaması zor ya da imkânsız hale gelebilir. Özellikle mercanlar yıkıcı beyazlamalara maruz kalabilir.

Okyanuslar...

Bazı bilim insanları hızlı ısınmanın iklim krizinin tahmin edilenden daha hızlı ilerlediğinin bir işareti olabileceğinden korkuyor. Okyanuslar son yıllarda hem atmosfere saldığımız karbondioksitin büyük bir kısmını emerek hem de bunun yarattığı aşırı enerji ve ısının yaklaşık yüzde 90'ını depolayarak iklim krizine karşı bir tür küresel tampon görevi görmüş ve küresel ısınmanın karalar üzerindeki bazı etkilerini azaltmıştır. Bazı bilim insanları okyanusların bu fazlalıkları emme kapasitesinin sınırına ulaşıyor olabileceğimizden korkuyor.

Alarm verildi

Meredith bunu söylemek için henüz çok erken olduğunu söyledi. "Sıcaklık artışının hızı, iklim modellerinin öngördüğünden daha güçlü" dedi. "Endişe nedeni, böyle devam ederse, bunun okyanus için öngörülen iklim eğrisinin çok ötesinde olacağı. Ancak bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini henüz bilmiyoruz."

Alarm ilk olarak birkaç hafta önce verildi. İklim bilimciler bu ayın başlarında NOAA'dan gelen ilk verilerin okyanus yüzeyindeki ortalama sıcaklığın Nisan ayının başından bu yana 21.1 C'ye ulaştığını gösterdiğini ve bunun 2016'da kaydedilen 21 C'lik bir önceki en yüksek değeri geçtiğini belirtmişlerdi.

'Gördüğümüz şey çok sıra dışı'

New South Wales Üniversitesi'nden iklim bilimci Prof Matthew England o dönemde yaptığı açıklamada, "Şu anki gidişat, önceki rekorları alt üst ederek listelerin dışına doğru gidiyor gibi görünüyor" demişti. O zamandan bu yana, sıcaklıklar günden güne biraz değişti ancak azalma belirtisi göstermedi. East Anglia Üniversitesi'nde iklim bilimi alanında öğretim görevlisi olan Ben Webber, yılın bu döneminde sıcaklıkların bu kadar uzun bir süre boyunca ortalamanın çok üzerinde seyretmesinin "bir anormallik" olduğunu söyledi.

"Gördüğümüz şey çok sıra dışı" dedi. "Bu daha önce görülmemiş bir yönde ilerliyor ve bizi keşfedilmemiş bir bölgeye götürüyor olabilir."

Zincirleme etki mümkün

İngiltere Meteoroloji Ofisi'nde okyanus gözlemleri konusunda uzman olan Simon Good ise şunları söyledi: "Son üç yıldır tropikal Pasifik, daha serin koşullar getiren La Niña ile karşıt fazdaydı. Bir El Niño olayı için güçlü bir potansiyel söz konusuyken, deniz yüzeyi sıcaklıklarının geçici olarak daha da yükselmesini ve bunun sonucunda küresel sıcaklığın bir bütün olarak zincirleme etki göstermesini bekleyebiliriz."

Daha sıcak bir iklim sistemi

University College London'da dünya sistem bilimi profesörü olan Mark Maslin, iklim krizinin gözlerimizin önünde yaşandığını söyledi. "İklim bilimciler 2021'deki aşırı hava olayları karşısında şok oldular" dedi. "Birçoğu bunun sadece aşırı bir yıl olduğunu umuyordu. Ancak bu aşırılıklar 2022'de de devam etti ve şimdi de 2023'te meydana geliyorlar. Görünen o ki, sık sık yaşanan aşırı iklim olayları ve rekor kıran sıcaklıkların yeni normal olduğu daha sıcak bir iklim sistemine geçtik. İklim değişikliğinin gerçekleştiğini ve dünya çapında yıkıcı etkileri olduğunu kim nasıl inkâr edebilir, anlamak zor."

Kaynak: Guardian