• Elazığ’ın Maden ilçesinde, maden ocaklarını işleten Yıldızlar SSS Holding, daha az masraflı olduğu için yer altından maden çıkarmak için dinamit kullanması ve çıkarılan maden hafriyatı ve molozları yıllardır ilçe merkezine dökmesi sonucu yaşanan heyelan sonucu 278 konut ve 232 iş yeri tehlike altında. 

YILMAZ KAYA

 

Elazığ’ın Maden ilçesinde, maden ocaklarını işleten Yıldızlar SSS Holding, daha az masraflı olduğu için yer altından maden çıkarmak için dinamit kullanması ve çıkarılan maden hafriyatı ve molozları yıllardır ilçe merkezine dökmesi sonucu yaşanan heyelan sonucu 278 konut ve 232 iş yeri tehlike altında. Sık sık yaşanan heyelan ve patlamalar sonucu Hükümet Konağı, Milli Eğitim Müdürlüğü, Adliye, Cezaevi, Askerlik Şubesi ve bazı okullar boşaltıldı.

Kısmen boşaltılan Camiikebir Mahallesi muhtarı Mehmet Deniz, yaşanan heyelanın doğal bir afet olmadığını, fabrikanın döktüğü atık topraktan ve altta dinamit patlatılmasından kaynaklandığını, defalarca şikayette bulunmasına rağmen şirketin kendi bildiğini okuduğunu söyledi. CHP Maden İlçe Başkanı Fethi Artuç da, ilçenin göz göre göre bir felaket riski ile karşı karşıya kaldığını belirterek, şu ana kadar yaptıkları tüm girişimlerin sonuçsuz kaldığını söyledi.

Maden ilçesinde maden ocaklarının özelleştirilmesi sonrasında burayı işleten Yıldızlar SSS Holding, 3 yıldan fazla bir süredir, daha az masraflı olduğu için yer altından maden çıkarma için dinamit kullanınca, onlarca konut ve iş yerinde hasar meydana geldi. Aynı şekilde, yer altından çıkarılan binlerce ton maden atığı hafriyat ve toprağın da olduğu gibi dökülmesi sık sık heyelana neden oluyor.

Yapılan şikayetler üzerine, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nca hazırlanan "Maden İlçesi Camiikebir Mahallesi'ndeki Aktif ve Olası Heyelan Alanlarının Jeolojik-Jeoteknik Değerlendirme Raporu" sonrasında risk altında bulunan 278 konut ve 232 iş yerinin derhal tahliye edilmesi istendi. Ancak, risk altındaki mahallede bulunan ve kirada kalan konut ve iş yerleri terk edilirken, gidecek yerleri olmadığını belirten yüzlerce aile ise patlama ve heyelan riskine rağmen buralarda ikamet ediyor.

 

‘Yaşadığımızı doğal bir afet değil’

Yaşananların bir doğal afet olmadığını, madeni işleten fabrikanın döktüğü binlerce ton atık topraktan ve yer altında dinamit patlatılmasından kaynaklı olduğunu ifade eden Camiikebir mahalle muhtarı Mehmet Deniz, defalarca şikayette bulunmalarına rağmen söz konusu firmanın halen aynı işlemi sürdürdüğünü söyledi.

Kaymakamlıkça alınan tahliye kararı sonrasında mahallede kiracı olanların ev ve iş yerlerini boşalttığını kaydeden Deniz, “Ancak şu anda yaşadıkları yeri terk etmek istemeyenlerin gidecek yeri yok. Buradaki çoğu emekli ve maddi durumları iyi değil. Başka bir yere gidecek, kira verecek paraları yok, mecburen bu riske rağmen terk etmiyorlar” şeklinde konuştu.

‘Önlem alınmazsa facia yaşanabilir’

Yıldızlar SSS Holding’in şikayetlere rağmen kendi bildiğini okuduğunu belirten Deniz, “Defalarca Elazığ’a dilekçe verdim. Heyelana neden olan binlerce ton hafriyatın kaldırılması için şirkete yazı yazdılar. Ancak hiçbir şey yapılmadı. Bu şirket nereye gitse orayı batırıyor. Eğer bir önlem alınmazsa burada facia yaşanabilir, buradan yetkilileri tekrar uyarıyoruz. Yarın ev ve iş yerleri de yıkılır, Diyarbakır-Elazığ karayolu da kapanır, demiryolu da kapanır, yakından geçen Dicle Nehri de” dedi.

 

Kamu kurumları bölgeyi terk etti

Yaşanan heyelan nedeniyle Hükümet Konağı, Milli Eğitim Müdürlüğü gibi kamu kurumları ile birçok okulun boşaltıldığını, halen belediye binasının da risk altında olduğunu belirten CHP İlçe Başkanı Fethi Artuç da, bir felaket yaşanmadan yetkililerin sorunu çözmesini istedi.

Yaşananları parti merkezlerine bildirdiklerini ve CHP milletvekillerinin gelip ilçede inceleme yaptıklarını anlatan Artuç, “Kaymakamlıkça ev ve iş yerlerinin tahliye edilmesi kararı alındı haklı olarak. Yaşanan heyelan riskine rağmen çok az insan ev ve iş yerlerini terk etti. Çünkü bu insanların gidecek yerleri yok. Risk oluşturmasına rağmen halen hafriyat dökülüyor. Aynı şekilde yer altından çıkarılan toprak sonucu, büyük çukurlar oluşuyor ve kapatılmıyor. Bu çukurlar yağmurda suyla dolunca da zemin kaygan olduğu için çökme ve heyelana neden oluyor” dedi.

 

‘İnsanların gidecek başka yerleri yok’

Tahliye kararı çıkarılan konutlar için TOKİ’nin yeni ev inşaat edeceğinin söylendiğini ancak şu ana kadar bu somut bir adım atıldığına tanık olmadıklarını kaydeden Artuç, “İnsanlara evlerinizden çıkın deniliyor, ama alternatif sunulmuyor. İnsanları tahliye edecekseniz, onlara gidecek yeri de sunmanız gerek. Riske rağmen evlerinde kalanlar bunu bile bile burada yaşamaya devam ediyor. Çünkü gidecek bir yerleri yok. Bir an önce buna çözüm bulunmalı” şeklinde konuştu.

 

CHP konuyu Meclise taşıdı

CHP Elazığ Milletvekili Gürsel Erol, Maden ilçesinde yaşanan heyelan riskinden kaynaklı yapılan tahliye kararının oluşturacağı mağduriyetin nasıl giderileceğini ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlanması istemiyle 2019  yılında iki kez soru önergeleri verdi. Siyasi ayrım gözetmeden kentin gelişmesi, kalkınması ve sorunlarının çözümü için herkesi birlikte ortak akıl geliştirmeye çağıran Milletvekili Erol, soru önergesinde şunlara yer verdi:

“Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği bölümü tarafından 27.10.2016 tarihinde hazırlanan raporda ve Elazığ Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünün Elazığ İli Maden İlçesindeki heyelan olayının 23.08.2017 onaylı jeolojik-jeoteknik etüt raporu sonuçlarına göre de heyelan olayının maden işletmesince üretim esnasında biriktirdiği pasanın zemine uyguladığı yükten dolayı meydana geldiği pasanın sebebiyet verdiği zemin hareketi dışında ayrıca pasanın kendisinin de kayma riski olduğu belirtilmiştir. Bu iki rapora konu olan riskler neden dikkate alınmamıştır. Raporlarda belirtilen riskleri ve önleyici tedbirler ile ilgili uyarıları dikkate almayan maden şirketi hakkında yasal işlemler yapılmış mıdır. Bahse konu alanda faaliyet yürüten işletmenin sorumluluğu var mıdır. Var ise bölgede yaşanan mağduriyete ilişkin işletme hakkında adli ve idari bir işlem yapılacak mıdır. Camiikebir mahallesinde bu taşınmadan etkilenen 278 konutta yaşayan kaç vatandaşımız yaşamaktadır? Ayrıca etkilenecek olan 232 işyeri sahibinin ticari mağduriyeti nasıl giderilecektir. İş yeri sahiplerinin vergi, kredi ve sigorta borcu gibi sıkıntılarının nasıl giderilmesi planlanmaktadır. Mağdur olan vatandaşlarımız nereye taşınacaktır. Kira yardımlarının bedeli ne kadar olacaktır, hangi kriterlere göre belirlenecektir ve yardım ne kadar süreyle devam edecektir.”