• Hesekê’de Türk devleti ve çetelerinin 2019’da Serêkaniyê’yi işgalinden bu yana kadınlar ve çocuklar, yetersiz su depolarından bidonlarla su taşıyarak hayatta kalmaya çalışıyor.

Hesekê, 2019’da Türk devleti ve çetelerinin Serêkaniyê’yi işgal etmesi sonrası Elok Su İstasyonu’nun kaybıyla başlayan su kriziyle mücadele ediyor. İstasyonun 40 defadan fazla durdurulması ve Eylül 2023’ten beri tamamen devre dışı kalması, kenti susuz bıraktı. Kadınlar ve çocuklar, her gün su depolarından bidon doldurmak için uzun mesafeler kat ederken, kentte 2023’te “acil durum” ilan edilmişti.

Yardım kuruluşlarına çağrı

ANHA’ya konuşan Hesekê’nin Mişêrfe mahallesinde yaşayan Yazê Hisên (50), diğer kadınlar gibi her sabah su depolarının tankerlerle doldurulmasını bekliyor. Yaşına ve sağlık sorunlarına rağmen bidonlarını el arabasına yükleyerek su taşıyan Yazê, “Evdeki depomuzu tankerlerle dolduramıyoruz. Bugün her bir depo için 35 bin Suriye lirası para istiyorlar ve bu bizim için pahalı. Sokaklardaki depolardan doldurduğumuz sular bize yetmiyor ama idare etmeye çalışıyoruz. Bu suyu içme, temizlik ve tüm ihtiyaçlarımız için kullanıyoruz” dedi. Yazê, yardım kuruluşlarına çağrıda bulunarak kente daha fazla su deposu yerleştirilmesini talep etti.

Her sabah aynı soru

Kentteki diğer mahallelerde de durum farklı değil. Kadınlar ve çocuklar, su bidonlarını sırtlayarak ya da el arabalarıyla evlerine taşıyor. Bir kadın, başka bir yere bırakamadığı çocuğunu el arabasında getirirken, bir başkası 25 litrelik bidonu sırtında taşıyor. Çocuklar ise ellerindeki şişelerle su depolarının etrafında bekliyor. 50 yaşındaki Fatma Ubeyd, geçirdiği ameliyatlara rağmen her sabah 500 metre uzaktaki su deposuna gidiyor. Fatma Ubeyd, “Bidonlarımızı doldurmak, taşımak zorundayız. Her sabah uyandığımızda ilk aklımıza gelen soru nasıl su bulacağımız oluyor” diye konuştu.  

Günlük 130 bin metreküp

Cizîrê Kantonu Hesekê Kenti Su İdaresi’ne göre, kent halkının günlük ihtiyacını karşılamak için en az 130 bin metreküp suya ihtiyaç var. 800 su tankerinin her gün depoları doldurmak için çalıştığını belirten yetkililer, sivil toplum kuruluşlarının da destek olmaya çalıştığını ifade ediyor. Ancak mevcut çabalar, krizin boyutunu hafifletmeye yetmiyor. HESEKÊ

 

 * * *

Su krizi kritik aşamada

Uluslararası birçok kuruluşun verilerine göre Suriye genelinde ve özellikle Kuzeydoğu Suriye Özerk Bölgesi’nde su krizi, savaş, iklim değişikliği ve bölgesel politikaların birleşimiyle 2025’te kritik bir noktaya ulaştı. 

* UNICEF’e göre 2025 itibarıyla, Suriye genelinde yaklaşık 14.6 milyon insan güvenli içme suyuna erişim sağlayamıyor.

* Savaş, su arıtma tesislerinin yüzde 66’sını, pompa istasyonlarının yüzde 50’sini ve su kulelerinin yüzde 33’ünü tahrip etti.

* Suriye genelinde 2025’te yaklaşık 180.000 kolera vakası raporlandı; Rakka, Halep, Deyr ez-Zor ve İdlib en yüksek vaka sayılarına sahip bölgeler arasında.

* Humanity & Inclusion Verilerine göre Raqa’nın yüzde 80’i savaş sırasında tahrip oldu; su kaynakları kirlendi. 

* Su kıtlığı, yerinden edilenlerin hayatını daha da zorlaştırıyor.

İkinci bir kolera riski

Kuzeydoğu Suriye Özerk Bölgesi’ndeki veriler ise şöyle: 

* Türk devletinin Fırat Nehri’nde su akışını 200 m³/saniyeye düşürmesi, Kuzeydoğu Suriye’deki baraj göllerinin yüzde 85’inin kaybına neden oldu. 

* Özellikle Raqa, Deyrazor ve Hesekê’de su teminini kritik seviyede etkiledi.

* REACH’in (İnsani Yardım için Etki Girişimleri) 2023 raporuna göre, Fırat Nehri ve yeraltı suyu seviyeleri tarihi düşük seviyelere ulaştı; bu durum 2025’te de devam ediyor.

* Sulama kanallarındaki suyun kalitesi, yağış eksikliği nedeniyle içme suyu için uygun deği.

* Su kıtlığı, özellikle kadınlar ve çocuklar için su kaynaklı hastalıkları (kolera, ishal) artırıyor. 2025’te Kuzeydoğu Suriye, ikinci bir kolera dalgası riskiyle karşı karşıya. HABER MERKEZİ