Taraflar hedef genişletiyor

• İsrail ve İran, Cumartesi gecesinden Pazar gününe kadar birbirlerine yeni saldırılar düzenledi. Ne İsrail ne de İran geri adım atma belirtisi gösteriyor. Taraflar, hedefleri genişletiyor. ABD Başkanı Donald Trump, İran’ı bir kez daha uyardı. 

İsrail'in 13 Haziran'da İran'ın nükleer tesislerine ve füze üslerine düzenlediği harekatla yeni bir aşamaya geçen savaş, İran'ın balistik füzeler fırlatması ve iki ülke arasında karşılıklı saldırılarla Cumartesi günü de devam etti. İsrail ordusu, İran'ın nükleer altyapı tesislerine bir dizi operasyon düzenlediğini doğruladıktan sonra İran, İsrail'in orta ve kuzey bölgelerine füzeler fırlattı. İsrail acil müdahale ekipleri, saldırılarda en az 10 kişinin öldüğünü ve 100'den fazla kişinin yaralandığını açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin İran'a yönelik son İsrail operasyonuyla hiçbir ilgisi olmadığını, ancak iki ülke arasında bir anlaşmanın "kolayca" yapılabileceğini söyledi. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarında Amerika'nın ortak olduğunu ve ABD'nin kendi sorumluluğunu alması gerektiğini söyledi. ABD'yi İsrail'in saldırılarını kınamaya çağıran Arakçi, İsrail'e yeşil ışık yakması ve destek vermesi olmadan saldırıların asla gerçekleşmeyeceğini savundu. İran Petrol Bakanlığı da başkent Tahran'daki Şahran petrol deposunun son İsrail saldırılarında vurulduğunu açıkladı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İsrail geri adım atmazsa daha sert bir yanıt verileceği tehdidinde bulundu. Washington ve Tahran'ın Pazar günü İran'ın nükleer programı konusunda görüşmeleri yeniden başlatması beklenirken gerçekleşen İsrail'in saldırısının ardından, arabulucu Umman'a göre görüşmeler iptal edildi. İsrail ordusu, İran'ın nükleer programıyla bağlantılı olduğunu söylediği bölgelere saldıracağını ve Tahran sakinlerine kendi güvenlikleri için bölgeyi terk etmeleri gerektiği konusunda uyardı.

İsrail ve İran, Cumartesi gecesinden Pazar gününe kadar birbirlerine yeni saldırılar düzenledi. İran, İsrail’in saldırısının ilk gününde 78 kişinin, ikinci gününde ise daha fazla kişinin öldüğünü, Tahran’da 14 katlı bir apartmanın füze ile yıkılması sonucu aralarında 29 çocuğun da bulunduğu 60 kişinin öldüğünü bildirdi. İran, Tahran’daki Şahran petrol deposunun İsrail saldırısında hedef alındığını, ancak durumun kontrol altında olduğunu ileri sürdü. Yarı resmi Tasnim haber ajansı, İsrail’in başkent yakınlarındaki bir petrol rafinerisine düzenlediği saldırıda yangın çıktığını ve Savunma Bakanlığı binasının hafif hasar gördüğünü bildirdi. İran’ın enerji altyapısına yönelik ilk belirgin saldırıda, Tasnim haber ajansı, İsrail’in Cumartesi günü düzenlediği bir saldırının ardından dünyanın en büyük gaz sahası Güney Pars’ta üretimin kısmen durdurulduğunu bildirdi. İran’ın güneyindeki Buşehr eyaletinde, denizde bulunan Güney Pars sahası, İran’da üretilen gazın ana kaynağıdır. 

İsrail, Pazar sabahı erken saatlerde İran’ın Savunma Bakanlığını hedef aldı; hava savunma sistemleri, askeri üsler ve nükleer programla bağlantılı tesisler de vuruldu. Üst düzey generaller ve nükleer bilim insanlarının hedefli saldırılarda öldürülmesi, İsrail istihbaratının İran’a en üst düzeyde sızdığını gösterdi.

İran halkına seslendi

Başbakan Benjamin Netanyahu, İsrail’in şimdiye kadarki saldırılarının İran’ın önümüzdeki günlerde görecekleriyle karşılaştırıldığında hiçbir şey olduğunu söyledi.

İsrail ordusu sözcüsü Yarbay Avichay Adraee, İran’daki tüm sakinleri, Tahran’ın silah üretim tesislerinin bulunduğu bölgelerden uzaklaşmaları konusunda uyardı. Bu tesislere yakınlığın hayatlarını tehlikeye attığını vurguladı. Bu uyarı, Adraee’nin daha önce Lübnan ve Gazze’de İsrail’in hedef alacağı alanlardan sivilleri tahliye etmeye çağırdığı uyarılardan farklı olarak, İran’a yönelik ilk uyarı oldu.

İran'ın saldırıları

İran’ın son saldırıları ise Cumartesi gecesi 23.00’ten kısa bir süre sonra (20:00 GMT) başladı. Kudüs ve Hayfa’da hava saldırısı sirenleri çaldı ve yaklaşık bir milyon kişi sığınaklara koştu. Yerel saatle 02.30’da (Cumartesi 23:30 GMT), İsrail ordusu yeni bir füze salvosu uyarısı yaptı ve halkı sığınaklara çağırdı. Tel Aviv ve Kudüs semalarında füzeler uçarken, önleme roketleri ateşlendi. Ordu, uyarıdan yaklaşık bir saat sonra sığınak talimatını kaldırdı.

İsrail yetkilileri, gece boyunca aralarında üç çocuğun da bulunduğu en az 10 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 140’tan fazla kişinin yaralandığını, füzelerin kuzey ve orta İsrail’deki evleri vurduğunu belirtti. İsrail medyası, Tel Aviv’in güneyindeki Bat Yam’a düzenlenen saldırıda en az 35 kişinin kayıp olduğunu bildirdi. Acil servisler sözcüsü, bir füzenin 8 katlı bir binayı vurduğunu ve birçok kişinin kurtarılmasına rağmen ölümler olduğunu söyledi. AP muhabiri, hasar görmüş ve yıkılmış binalarla dolu caddeler, bombalanmış arabalar ve cam kırıkları gördü. Kurtarma ekipleri, hayatta kalanları aramak için bazı noktalarda dron kullandı. Bazı insanlar bavullarıyla bölgeyi terk ederken görüldü. Kuzeydeki Arap kasabası Tamra’da bir binaya füze isabet etmesi sonucu aralarında 13 yaşında bir çocuğun da bulunduğu dört kişi öldü, 24 kişi yaralandı. Merkezdeki Rehovot kentinde düzenlenen bir saldırı ise 42 kişiyi yaraladı. Rehovot’taki önemli bir araştırma merkezi olan Weizmann Bilim Enstitüsü, kampüsteki binalarda “birkaç isabet” olduğunu, ancak kimsenin zarar görmediğini bildirdi. İran’ın Cuma günü başlayan misilleme saldırılarından bu yana İsrail’de en az 13 kişi yaşamını yitirdi, 300’den fazla kişi yaralandı.

Husiler de saldırdı

Yemen’deki İran destekli Husiler, son 24 saatte İsrail’in orta bölgesindeki Yafa’yı birkaç balistik füzeyle hedef aldıklarını açıklayarak, İran’ın bir müttefikinin ilk kez çatışmaya katıldığını duyurdu. Tahran, İsrail’in müttefiklerini, bölgedeki askeri üslerinin de İran füzelerini düşürmelerine yardım ederlerse hedef alınacağı konusunda uyardı. 

 

 

İsrail sahası kapalı

İsrail Havalimanları İdaresi, Pazar günü İsrail hava sahasının kapalı olduğunu ve Ben Gurion Uluslararası Havalimanı’nın üçüncü gününde de iniş ve kalkışlara izin vermediğini bildirdi. İdare, yurtdışında mahsur kalan İsraillileri ülkeye döndürmek için İsrail havayollarıyla çalıştığını belirtti. “Tüm hava mürettebatı ve uçaklar, bu mümkün olur olmaz harekete geçmeye hazır, ancak güvenlik durumuna bağlı olarak bu uzun sürebilir” denildi. İsrail’in Ürdün ve Mısır’a kara sınır geçişleri açık kaldı.

Sistem kusursuz değil

İsrail’in çok katmanlı gelişmiş hava savunma sistemleri, nüfuslu alanlara veya kritik altyapıya ateşlenen füzeleri tespit edip engelleyebiliyor, ancak yetkililer sistemin kusursuz olmadığını kabul ediyor.

ABD yine uyardı

ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social platformunda, “İran bize herhangi bir şekilde saldırırsa, ABD Silahlı Kuvvetleri’nin tüm gücü ve kudreti, daha önce görülmemiş bir seviyede üzerinize gelir. Ancak İran ve İsrail arasında bir anlaşma kolayca yapılabilir ve bu kanlı çatışma sona erdirilebilir” dedi. Trump, olası bir anlaşmaya dair detay vermedi.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise İsrail’in Cuma günü başlayan saldırılarının, ABD ile Umman’da Pazar günü yeniden başlaması planlanan nükleer görüşmeleri sabote etmeyi amaçladığını ve bu görüşmelerin iptal edildiğini belirtti. Arakçi, İsrail’in saldırılarının ABD desteğiyle gerçekleştiğini ve İran’ın yalnızca kendini savunduğunu öne sürdü. Daha önce Umman görüşmelerinin İsrail’in saldırıları devam ederken yapılamayacağını söylemişti.

Avrupa: İran tehlike olmamalı

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Almanya, Fransa ve İngiltere’nin, Ortadoğu’daki durumu yatıştırmak amacıyla İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile derhal görüşmelere hazır olduğunu belirtti. ARD’ye konuşan Wadephul, “Umarım bu teklif kabul edilir. Bu, çatışmanın sakinleştirilmesi için de kilit bir ön koşul; İran’ın bölge, İsrail devleti ya da Avrupa için bir tehlike oluşturmaması gerekiyor” diye ekledi.

Devam edebilir

İsrail’in operasyonunun haftalar sürebileceğini belirtmesi ve Netanyahu’nun İran halkını rejime karşı ayaklanmaya çağırmasıyla, dış güçleri içine çekebilecek bölgesel bir yangın korkusu büyüdü. İsrail, İran’ın nükleer programını varlığına tehdit olarak görüyor ve bombardımanın nükleer silah üretiminin son adımlarını engellemek için tasarlandığını belirtti. Tahran, programın tamamen sivil amaçlı olduğunu ve atom bombası peşinde olmadığını savunuyor. BM nükleer gözlemcisi, İran’ın bu hafta küresel nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiğini bildirdi. MAHABAD

* * *